Sana “ ” 201 yil

IV.Yangi mavzuning bayoni. . Avstriya-Vengriya imperiyasi 1867- yilda Avstriya va Vengriyaning hukmron tabaqalari o`rtasidagi bitim asosida vujudga keldi. Imperiyaning Avstriya qirolligi tarkibiga Chexiya, Moraviya, Galitsiya va Bukovina, Vengriya tarkibiga esa Slovakiya, Xorvatiya va Transilvaniya kirgan. Shu yilning o`zida imperiyaning yangi konstitutsiyasi qabul qilingan. Unga ko`ra, imperiyaning umumiy hukmdori Avstriya imperatori bo`lgan. Imperator Gabsburglar sulolasi vakili edi. Sulola imperiyani 1867- yildan 1918- yilgacha boshqargan. Imperiya tashkil etilgan paytda imperator Frans Iosif edi. Avstriyada imperator hokimiyati rasman Reyxstag, Vengriyada esa Seym tomonidan cheklangan. Binobarin, Avstriya-Vengriya Konstitutsiyaviy monarxiya edi. Imperiya tashkil etilgach, quyidagi 3 ta umumimperiya vazirligi tashkil etilgan: 1. Tashqi ishlar. 2. Harbiy va dengiz. 3. Moliya. Boshqa vazirliklar imperiyaning har ikki qismida ham mustaqil faoliyat yuritganlar. Vengriya o`z parlamentiga, ijroiya hokimiyatga, siyosiy va ma'muriy muxtoriyatiga ega bo`lgan. Imperiyadagi 50 mln. aholining 30 millioni bo`ysundirilgan slavyan xalqlaridan iborat edi. Avstriya-Vengriyaning iqtisodiy taraqqiyoti. 1) XIX asrning so'nggi choragida Avstriya-Vengriya Yevropadagi eng qoloq mamlakatlardan biri edi. Mamlakatda feodalizm sarqitlarining saqlanib qolganligi ilg`or Yevropa mamlakatlariga nisbatan sanoat taraqqiyoti suriatlarining sekinlashuviga olib bordi. 90-yillarda shahar aholisi butun Avstriya-Vengriya aholisining faqat uchdan birini tashkil qilardi. Hatto imperiyaning eng rivojlangan qismi bo`lgan Avstriyada ham qishloq aholisi ko`pchilikni tashkil etar edi. Vengriya esa ko`proq agrar, yarim feodal mamlakatligicha qolaverdi. 1867- yilda tuzilgan Avstriya-Vengriya bitimi Vengriyaning iqtisodiy jihatdan rivojlanishi uchun malum turtki bo`ldi. Vengriya ko`miri bazasida sanoatning metallurgiya tarmog`i rivojlana boshladi. Lekin Vengriyaning asosiy sanoat tarmog`i oziq-ovqat sanoati bo`lib qolaverdi. 1898- yilda Vengriyaning un tortish, vino tayyorlash, qand va boshqa oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish bo`yicha imperiyadagi hissasi 47,3 foizni tashkil etdi. Mamlakatning industrial tumanlari Quyi Avstriyada va Chexiyada ishlab chiqarishning konsentratsiyalashuvi va monopoliyalarning vujudga kelish jarayoni jadallik bilan bordi. XX asr boshlariga kelib ssuda kapitali, asosan, Venadagi bir necha yirikbankda (Milliy, «Kreditanshtalt», «Bodenkreditanshtalt» va Vena banklari birlashmasida) to`plandi. Mamlakat hayotida moliya oligarxiyasining ta'siri kuchayib bordi. Ayni paytda, imperiya taraqqiyotining o`ziga xos yana bir xususiyatini uning chet el kapitaliga qaramligi kuchayib borganligi tashkil etdi. Fransiya, Belgiya, Germaniya banklari zayom berish, sanoatga mablag`lar solish bilan Avstriyani o`z kapitallari bilan to`ldirib yubordi. Ayniqsa, german kapitali ustunlikka erishdi. Avstriya-Vengriya sanoatining metallurgiya, mashinasozlik, elektrotexnika va shu kabi tarmoqlari Germaniya firmalari tomonidan moliyaviy jihatdan ta'minlanib turildi. Nemis kapitahning to'qimachilik va mashinasozlik korxonalarida ham mavqeyi yuqori edi. Nemis kapitali qishloq xo`jaligiga ham suqilib kirdi. Avstriyaning 200 000 gektar yeri nemis pomeshchiklariga tegishli edi. V. O‘rganilgan mavzuni mustahkamlash:

11. 
    Savol-javob va mavzuning asosiy mazmunini takrorlash orqali amalga oshiriladi.
    
12. 
    Guruhlarda ishlash yakunlarini chiqarish.