Sana “ ” 201 yil. Mavzu: 1-mavzu. Fizikaning tadqiqot metodlari

ko‘ndalang kesim yuzasi o‘zgaradigan nay bo‘ylab oqishini qaraylik (4.16-rasm)Suyuqlik nayning S1 
yuzaga ega bo‘lgan qismiga 1 tezlik bilan kirib, S2 yuzali qismidan 2 tezlik bilanchiqib ketadi. Kichik 
bir Δt vaqt ichida S1 yuzadan m1 massali suyuqlik, S2 yuzadan m2 massali suyuqlik oqib o‘tadi. 
Massaning saqlanish qonuniga asosan m1 = m2. Massalar o‘rniga suyuqlik zichligi ρ va hajmi V orqali 
ifodasini qo‘ysak ρ1 S1 1Δt = ρ2 S2 2Δt. Suyuqlikning siqilmasligi hisobga olinsa, ρ1 = ρ2 
bo‘ladiShunday qilib, oqim nayining keng qismida suyuqlik tezligi kichik, tor joyida esa katta bo‘ladi. 
Vodoprovod shlangidan suv sepayotganda suvni uzoqroqqa sepish uchun shlang uchi qisiladi. 
4.17-rasm.Harakatlanuvchi suyuqliklarda bosimning taqsimlanishini qaraylik.Tepa qismida ingichka 
o‘lchov naylari ulangan, turli yuzali nay bo‘ylab suyuqlik oqayotgan bo‘lsin (4.17-rasm). Suyuqlik 
statsionar oqimida har bir o‘lchov naylari bo‘ylab suyuqlik ko‘tariladi. Suyuqlik ustunlarining 
balandliklariga ko‘ra nayning devorlariga berayotgan bosimi haqida fi kr yuritish mumkin. Tajribalar 
shuni ko‘rsatadiki nayning keng qismidagi bosim, uning tor qismiga nisbatan katta bo‘ladi. Oqim 
uzluksizligi tenglamasiga muvofi q nayning keng qismida oqim tezligi kichik, tor qismida
katta bo‘ladi. Bundan quyidagi xulosani olamiz: 
Suyuqlikning oqim tezligi katta bo‘lgan joylarida uning bosimi kichik va aksincha oqim tezligi kichik 
bo‘lgan joylarida katta bo‘ladi.Suyuqlik bosimining oqim tezligiga bog‘liqligining matematik ifodasini
1738-yilda D. Bernulli aniqlagan edi. 
 
IV. O‘rganilgan mavzuni mustahkamlash: 
1.Savol-javob va mavzuning asosiy mazmunini takrorlash orqali amalga oshiriladi. 
2..Guruhlarda ishlash yakunlarini chiqarish.