Самиси ўқув услубий

Телефон орқали  
Почта орқали 
Шахсий интервью  
Улардан ҳар бири маълум бир афзаллик ва камчиликларга эга.
Телефон орқали сўровнинг афзалликлари:
 юқори тезкорлик,
 арзонлик,
 берилган саволни тушунтириш имконияти.
Камчиликлар:
 фақат телефон абонентлари ўртасида сўров ўтказиш имконияти танлаб 
олишнинг мос келишини таъминлай олмайди;
 саволларга жавоб беришдан бош тортиш, айниқса шахсий характерли 
саволларга жавоб бермаслик эҳтимоли юқори;
 сўралаётган шахснинг бандлиги (телефон қўнғиррғи кутиши, телефондан 
бошқаларнинг фойдаланиши) сабабли суҳбатдан қисқа бўлиши;
Почта орқали сўровнинг афзалликлари:
 интервьюернинг таъсирини йўқ қилиш,
 шахсий характерли саволларга жавоб учун энг яхши замин ҳозирлаш,
 кенг тарқалган аудиторияни қамраб олишнинг нисбатан арзонлиги.
Камчиликлари:
 тезкорликнинг пастлиги:
 тарқатилган анкеталарнинг бир қисми қайтарилмаслик эҳтимоли (одатда 
анкеталарнинг ярмидан кўпи қайтарилмайди);
 саволни тушунтириб бериш имконининг йўқлиги саволлар доирасини 
чеклашга олиб келади (улар содда ва аниқ ифодаланган бўлиши зарур);
 савол йўлланмаган кишилардан жавоб келиш эҳтимоли.
Маркетинг тадқиқотлари ўтказиш амалиётида почта орқали сўров, айниқса, 
панеллар кенг тарқалган. Улар бир хил вақт оралиғидан сўнг бир неча марта 
сўров ўтказиш йўли билан катта гуруҳдаги истеъмолчилардан кенг доирадаги 
саволлар бўйича ахборот олишни таъминлайди. Панель сўровлари оила 

---

харид қилувчи товалар миқдори, молиявий харажатлар, афзал кўрилувчи 
нарх даражаси, турли ижтимоий гуруҳлардаги истеъмолчилар хулқ-атвори 
ўртасидаги фарқлар, товар маркасига содиқлик каби маълумотлар бўйича 
ахборот олиш йўли билан ташқи муҳитда рўй берувчи ўзгаришларни 
мунтазам ҳисобга олиб бориш имконини беради.
Шахсий интервью тадқиқот объектлари билан алоқа қилишнинг энг оммавий 
ва универсал усулидир.
Унинг афзаллликлари:
 жавобдан бош тортиш ҳолларининг камлиги;
 тадқиқотнинг нисбатан аниқлиги;
 шахсий сўровни кузатув билан биргаликда олиб бориш имконияти.
Камчиликлари:
 ташкилий ишларнинг кўплиги ва моддий харажатларнинг катталиги,
 интервьюернинг респондентларга билиб ёки билмаган ҳолда таъсир 
кўрсатиш эҳтимоли.
Шахсий интервью индивидуал ёки гуруҳ шаклида бўлиши мумкин.