Самиғов Нигматджон Абдурахимович Хасанова Мухаббат Қодировна Зокиров Жамолиддин Сайфутдинович

Сув ушлаш қобилияти
 -
қоришмани харакатланувчанлигини сақлаб қолиш учун ғовак 
асосда жойлаштирилганда ўзида сувни ушлаб туриш хоссасига айтилади. 
Сув ушлаш қобилиятини ошириш учун қоришмага майда (дисперс) ноорганик қўшимча ва 
органик пластификаторлар қўшилади. Бу қўшимчалар билан олинган қоришма ғовак асосга аста 
секинлик билан сувни бериб боради, шунда қоришмани зичлиги ошиб боради, 
мустахкамлилиги ошади ва ғишт билан ташлашиши яхшиланади. 

---

167 
Агар қоришма таркиби яхши, тўғри ҳисобланган бўлса, яъни моддалар нисбати туғри 
бўлса керакли харакатланувчанликка эришилади. 
Тўғри танланган қоришма ғишт терилганда ғиштни ѐриқларига, ғовакларига, чукурларига 
кириб боради ва зич, тўлик. (монолит) яхлит девор бўлиб, узок, хизмат қилиши таъминланади. 
Мустахкамлиги.
 
Берилган қоришмани турига қўйилган техник шартга кўра куб 
кўринишдаги ўлчамлари 7,07 см ли намуналарни техник шартда кўрсатилган вақтда 
синалади. 
Агар қоришма харакатланувчанлиги 5 см гача бўлса қолипни остига хеч нарса 
қўйилмайди, 5 см ва ундан кўп бўлса қолип остига, устига хўлланган қоғоз ѐпиштирилган 
ғишт қўйилади. 
Хар бир муддатга учтадан намуна тайѐрланади. 
Цементли қоришма учун мустахдамлик Н.А.Попов буйича: 
R28=0,4R Ц (ц/с-0,3). 
Ғовак асосга кўйилган қоришмани мустахкамлиги Н.А.Попов бўйича 
К28=k*RЦ (Ц-0,05)+4. 
(Цемент-оҳакли қоришмага тааллуқли) 
к-қум сифатига боғлиқ коэффициент 
йирик қумлар учун-2,2; ўрта қумлар учун 1,8; майда қумлар учун-1,4 
Мураккаб қоришмалар мустаҳкамлиги қоришмага қўшилган қўшимчалар (оҳак 
тупроқ) миқдорига боғлик. 
Қурилиш қоришмалари ғишт териш учун ва сувоқчилик учун бўлса, 28 суткалик 
вақтидаги мустаҳкамликка қараб қуйидаги маркаларга бўлинади: 
4; 10; 25; 50; 75; 100; 150; 200. 
4 ва 10 маркали қоришмалар махаллий боғловчи материаллардан (хавоий, гидравлик 
оҳак ва бошқалардан) тайѐрланади.