Samarqand viloyati Samarqand shahri

X. BANKLARNING MAS’ULIYATI

Mazkur Kodeks qoidalariga rioya qilinmagan taqdirda, O’zbekiston banklari Assotsiatsiyasining Umumiy yig’ilishiga aybdor bankni Assotsiatsiya ishtirokchilari qatoridan chetlashtirish masalasini ko’rib chiqish tavsiya etiladi.

Mazkur Kodeks qoidalarini buzgan banklarni javobgarlikka tortish uchun asoslarni aniqlash va ularga mas’uliyatni yuklash O’zbekiston banklari Assotsiatsiyasi Kengashi zimmasiga yuklatiladi.

XI. BANK XODIMLARINING MAS’ULIYATI

Mazkur Kodeksning qoidalariga rioya qilmagan taqdirda, bank tizimi xodimlari uchun bank rahbariyati va jamoatchiligi tomonidan ma’muriy choralar qo’llanilishi mumkin.

Mazkur Kodeks qoidalariga rioya qilish bo’yicha nazorat tizimi hamda xodimlarning mas’uliyati darajasi har bir bank tomonidan mustaqil tarzda belgilanadi

Mavzu: Banklarda korporativ boshqaruv kodeksi.

Korporativ boshqaruv kodeksi Bank o'zining haqqoniy va ochiq biznes yuritish tarafdori ekanligini namoyon qilgan holda ixtiyoriy ravishda amal qiluvchi tavsiyalardan iborat. Kodeks Bank boshqaruv organlari ishini samarali tashkil etishning muhim yo'nalishlari bo'yicha tavsiyalar majmuasidan iborat.

Korporativ boshqaruv kodeksi Aksiyadorlik jamiyatlari faoliyatining samaradorligini oshirish va korporativ boshqaruv tizimini takomillashtirish komissiyasi yig'ilishining 2015 yil 31 dekabrdagi 9-son bayonnomasi bilan tasdiqlangan bo'lib, O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari va korporativ boshqaruvning xalqaro tamoyillariga asoslangan.

Korporativ boshqaruv kodeksi hisobdorlik, ochiqlik, haqqoniylik, yuksak axloqiy tamoyillarga rioya etishni o'z ichiga oluvchi hamda Bankni uzoq muddatli istiqbolda barqaror rivojlantirish, modernizatsiyalash va raqobatdosh mahsulot taqdim etishni ta'minlashga yo'naltirilgan tegishli boshqaruvning asosiy prinsiplari asosida ishlab chiqilgan.  Kodeks korporativ etika biz faoliyatimizda, shuningdek, mijozlar, etkazib beruvchilar, aktsiyadorlar va xodimlar bilan muloqot qilishning asosiy printsiplari va qoidalarini shakllantiradi. Korporativ etika Kodeksi Sberbankning barcha menejerlari va xodimlariga nisbatan qo'llaniladi. Korporativ etika kodi xodimlar va Sberbank rahbarlari tomonidan

Bank nomidan barcha harakatlari va banklarning manfaatlariga to'liq rioya qilish uchun bajarilishini ta'minlashlari kerak. Biz qabul qiladigan barcha qarorlar va biz bank nomidan amalga oshiradigan barcha harakatlar, biz amaldagi qonunlar, mavjud qonunlar, shuningdek, amaldagi qonunlar va bankda o'rnatilgan norma va qoidalarga rioya qilishga intilamiz. Bank o'z xodimlarini qadrlaydi va hurmat qiladi. Xodimlar bankning asosiy domenidir. U o'z munosabatlarini xodimlar bilan uzoq muddatli hamkorlik, o'zaro hurmat va so'zlarning shart-siyosiy majburiyatlarini qat'iy bajarishi to'g'risida quradi.

Sberbank xodimlari ishbilarmonlik aloqalari axloqiga rioya qilishlari kerak:

Bankning tijorat sirini saqlab qolish;

Rossiyaning CBD va Sberbankning me'yoriy hujjatlariga rioya qilish;

Ish sifatini oshirish, o'zingizning biznesingiz malakasini oshirish;

O'zingizni xushmuomalalik bilan va to'g'ri o'zini tutish, shuningdek, hamkasblar va bank mijozlariga ehtiyotkorlik bilan ishora qiladi;

Muvaffaqiyatning asosiy printsiplarini eslang:

1. Uy raqamlari mijozlari;

2. Mijozlarga xizmat ko'rsatish faqat yuqori darajada;

3. Har bir xodim daromad banklari bilan qiziqishi kerak

4. Bankda "imkonsiz" so'zi yo'q. Hamma narsa mumkin.

Bank biznesning biznes uslubini qabul qildi. Banklar kiyimlari toza va cheklangan bo'lishi kerak. Bank har qanday axloqiy muammolar muhokama qilinishi mumkin bo'lgan ishonch muhiti jamoasida rivojlanishni davom ettiradi.

Mavzu: Korporativ boshqaruv kodeksi.

1. Ushbu Boshqaruv Kodeksi (keyingi o'rinlarda Kodeks) aktsiyadorlik jamiyatlarining ixtiyoriy ravishda amal qilishlari va biznesni halol va oshkora olib borishga sodiqliklarini ko'rsatuvchi tavsiyalarni o'z ichiga oladi.

2. Kodeks O'zbekiston Respublikasining qonunlariga va korporativ boshqaruvning xalqaro tamoyillariga asoslanadi.

3. Ushbu Kodeksning maqsadlari uchun korporativ boshqaruv deganda ushbu shaxslarning manfaatlarining muvozanatiga erishish uchun aksiyadorlik jamiyatining ijro etuvchi organi (keyingi o'rinlarda - OAJ), uning kuzatuv kengashi, aktsiyadorlar, mehnat jamoasi vakillari va boshqa manfaatdor tomonlar, shu jumladan kreditorlar o'rtasidagi munosabatlar tizimi tushuniladi. AK faoliyatini samarali tashkil etish, ishlab chiqarish korxonalarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jihozlash, raqobatdosh mahsulotlar ishlab chiqarish tashqi bozorga va uning eksport.

4. Kodeks AJ boshqaruv organlari ishini samarali tashkil etish bo'yicha asosiy yo'nalishlarga oid tavsiyalar to'plamidir. 5. Kodeks samarali boshqaruvning asosiy printsiplari, jumladan hisobdorlik, oshkoralik, ishonchlilik, yuqori axloqiy-axloqiy tamoyillarga rioya qilish va uzoq muddatli istiqbolda AOning barqaror rivojlanishini ta'minlashga yo'naltirilgan holda ishlab chiqilgan.

6. Kodeks tavsiyalariga rioya qilish majburiyatini qabul qilish to'g'risidagi qaror aksiyadorlarning umumiy yig'ilishi oddiy ko'pchilik ovoz bilan qabul qilinadi.

7. AO ushbu Kodeks tavsiyalarini ishlab chiqarishning o'ziga xos xususiyatlari va faoliyatning xususiyatlarini hisobga olgan holda amalga oshirish uchun ichki korporativ harakatlarni amalga oshirishi mumkin.

8. Kodeks tavsiyalariga rioya qilish majburiyati va uning bajarilishi to'g'risida ma'lumot ommaviy axborot vositalarida, shu jumladan Internet tarmog'ida AKning korporativ veb-saytida (keyingi o'rinlarda - OAJ veb-sayti) va fond birjasi veb-saytida, shuningdek boshqa manbalarda taqdim etiladi. ma'lumotlarni oshkor qilish uchun qonunchilik.

9. Kodeks tavsiyalarini tayyorlash, amalga oshirish va ularning bajarilishini monitoring qilish bo'yicha tavsiya etilgan harakatlar ketma-ketligi 1-ilovada keltirilgan.

10. AO Kodeks tavsiyalariga rioya qilish majburiyati to'g'risidagi ma'lumotni 2- ilovaga muvofiq shaklda xabarni chop etish orqali ochib beradi.

11. Agar ushbu Kodeksning ba'zi tavsiyalariga rioya qilishning iloji bo'lmasa, AJ «comply or explain» («kuzatish yoki tushuntirish») xalqaro tamoyiliga amal qilgan holda o'z sabablarini batafsil ochib beradi.

12. AJ faoliyatining shaffofligini ta'minlash: Ma'lumotni maxfiy ma'lumotlar, tijorat siri va aktsiyalar bahosidagi o'zgarishlarga ta'sir etuvchi ma'lumotlar deb tasniflashning aniq mezonlarini aniqlang; majburiy ravishda oshkor etilishi shart bo'lgan ma'lumotni OAJ veb-saytida va qonunda nazarda tutilgan boshqa manbalarda, aksiyadorlar va boshqa manfaatdor tomonlar, shu jumladan chet el investorlari uchun qulay bo'lgan ingliz, rus va boshqa tillarga tarjima qilish bilan nashr etishni ta'minlash; aktsiyadorlarning umumiy yig'ilishida ijroiya organiga to'lanadigan haq va kompensatsiya miqdorini e'lon qilish; AJ veb-saytida ijroiya organi va uning faoliyatini baholash, aktsionerlik kapitalining tarkibi (ulushi 20 foizdan ortiq bo'lgan aktsiyadorlar) to'g'risidagi ma'lumotlarni e'lon qilish; Taklif etilayotgan sof foydani taqsimlash asosini, dividendlar miqdorini e'lon qiling, ularning AO tomonidan qabul qilingan dividend siyosatiga muvofiqligini baholang, shuningdek kerak bo'lganda, sof foydaning ma'lum qismini AOning rivojlanish ehtiyojlariga ajratish doirasini tushuntiring va asoslang; Aktsiyadorlar iltimosiga binoan aktsiyadorlik jamiyati to'g'risida (maxfiy ma'lumotlar, tijorat sirlari bundan mustasno) aktsiyadorlar va investorlar uchun zarur bo'lgan boshqa ma'lumotlarni taqdim etish.

13. Jamiyatning kuzatuv kengashi o'z faoliyatining shaffofligini ta'minlash maqsadida "Axborot siyosati to'g'risidagi nizomni" tasdiqlaydi, unda quyidagilar mavjud: AO ommaviy axborotni oshkor etishning maqsadlari va tamoyillari; saytda e'lon qilinishi shart bo'lgan ma'lumotlar ro'yxati, ularni oshkor qilish vaqti va tartibi, shu jumladan oshkor etilishi kerak bo'lgan axborot kanallari va oshkor qilish shakllari; ijro etuvchi organning oshkor etilishi lozim bo'lgan aktsiyadorlik jamiyati to'g'risidagi ma'lumotlarni oshkor qilish majburiyatlari; boshqaruv organlari a'zolari, mansabdor shaxslar, AJ xodimlari, aksiyadorlar va 4 investorlar, boshqa manfaatdor tomonlar, shuningdek ommaviy axborot vositalari vakillari bilan ma'lumot almashish tartibi; aktsiyadorlik jamiyatining axborot siyosatiga rioya etilishini ta'minlash choralari.

14. Axborot siyosati to'g'risidagi nizom aktsiyadorlik jamiyatining rahbariyati, nazorat organlari va uning xodimlari tomonidan bajarilishi shart

Mavzu: Korporotiv boshqaruv prinsiplar.

1. Korporativ boshqaruv deganda bank strategik maqsadlarini aniqlash va ularga erishish ustidan nazorat qilish uchun zarur tashkiliy tuzilmani, shuningdek, boshqaruvga oid qarorlar qabul qilish imkonini ta’minlovchi, bank boshqaruv organlari va boshqa manfaatdor tomonlar o‘rtasidagi munosabatlar majmui, shu jumladan, boshqaruv organlarining vakolatlarini va javobgarligini taqsimlash hamda boshqaruvga oid qarorlar qabul qilish imkonini yaratish tushuniladi.

2. Quyidagilar samarali korporativ boshqaruvning asosi hisoblanadi:bankning ichki hujjatlarida belgilanadigan vakolat va vazifalarning aniq tarzda taqsimlanishi;yetarli darajadagi hisobdorlik;o‘zaro nazorat qilish hamda bank uchun salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan qarorlar qabul qilinishining oldini olishni ta’minlovchi, bank boshqaruvi organlari va (yoki) tarkibiy tuzilmalar o‘rtasidagi vakolatlarning taqsimlanishi;

o‘zining vakolatlari va vazifalarini yaxshi biluvchi, funksional vazifalarini bajarishda yuqori darajadagi ishbilarmonlik va odob-axloq qoidalariga rioya etuvchi, bank kuzatuv kengashining (bundan buyon matnda kengash deb yuritiladi) va ijroiya organining (bundan buyon matnda boshqaruv deb yuritiladi) yuqori malakali a’zolari mavjudligi.

3. Kengash va boshqaruv a’zolari o‘z faoliyatini amalga oshirayotganda mas’uliyatni his qilgan holda javobgarlikni va jonkuyarlikni namoyon qilishi hamda sodiqlik bilan xizmat qilishi lozim.

Kengash va boshqaruv a’zolarining mas’uliyat bilan javobgarlikni va jonkuyarlikni namoyon qilishiga quyidagilar kiradi:

qarorlarni ongli ravishda qabul qilishi va o‘z xatti-harakatlari uchun javobgarlikni his qilish, shu jumladan, qarorlarni o‘z vakolatlari doirasida va mavjud ma’lumotlarni har tomonlama baholagan holda qabul qilish;xizmat vazifalarini bajarishga mas’uliyat bilan yondashish;

Kengash va boshqaruv a’zolarining sodiqlik bilan xizmat qilishiga quyidagilar kiradi:o‘zlari bilan bog‘liq barcha mavjud va ehtimoliy manfaatlar to‘qnashuvini oshkor qilish;o‘z xizmat mavqeyidan shaxsiy manfaatlari yo‘lida foydalanmaslik;manfaatlar to‘qnashuvi mavjud bo‘lganda va bank manfaatlari yo‘lida o‘z vazifalarini to‘laqonli bajarishiga to‘sqinlik qilgan taqdirda, qaror qabul qilishda qatnashmaslik.

4. Kengashning vakolatiga O‘zbekiston Respublikasining “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi va “Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida”gi qonunlarida belgilangan masalalar kiradi.

5. Kengash a’zolaridan o‘z vazifalarini amalga oshirishlari doirasida quyidagilar talab etiladi:

faoliyat yuritayotgan bank korporativ boshqaruvining tashkiliy tuzilmasini, kengashning funksiyalarini bilishi, korporativ boshqaruvdagi o‘zining o‘rnini anglashi, bank faoliyatiga xos bo‘lgan tavakkalchiliklar haqida tasavvurga ega bo‘lishi, shuningdek, bank-moliya sohasidagi, tavakkalchiliklarni boshqarish va korporativ boshqaruvni tashkil etish borasidagi bilim va malakasini doimiy ravishda oshirib borishi;

bank faoliyatida faol qatnashishi, uning faoliyatidagi va tashqi sharoitlardagi muhim o‘zgarishlarni kuzatib borishi, shuningdek, uzoq muddatli istiqbolda bank manfaatlarini himoya qilishga qaratilgan choralarni o‘z vaqtida ko‘rishi;

bankning korporativ madaniyati va qadriyatlari shakllanishida yetakchi o‘rinni tutishi;

ko‘rib chiqilayotgan masalalar yuzasidan kengashning boshqa a’zolari, boshqaruv a’zolari va bank xodimlarining qarashlaridan qat’i nazar o‘zining asoslangan fikrini bildirishi;

mas’uliyatni his qilgan holda javobgarlikni va jonkuyarlikni namoyon qilishi va sodiqlik bilan xizmat qilishi, bank va uning barcha aksiyadorlari manfaatlarini ko‘zlab, yuklatilgan vazifa va majburiyatlarni vijdonan va oqilona amalga oshirishi, o‘zining yoki ayrim shaxslar manfaatlari yo‘lida o‘z vakolatlarini suiiste’mol qilmasligi;

manfaatlar to‘qnashuviga olib keluvchi harakatlardan qochishi, shuningdek, manfaatlar to‘qnashuvi yuzaga kelganligi haqida darhol kengashga xabar berishi va uni bartaraf etish yuzasidan chora ko‘rishi;

kengash va uning qo‘mitalari majlislarida o‘z vakolatlarini uchinchi shaxsga o‘tkazmagan holda ishtirok etishi;

kengashga a’zoligi chog‘ida o‘ziga ma’lum bo‘lib qolgan tijorat, bank siri va qonun bilan qo‘riqlanadigan boshqa sirni tashkil etuvchi ma’lumotlarning maxfiyligiga rioya etishi.

6. Kengash raisligiga, agar bank ustavida o‘zgacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, ko‘pchilik ovoz bilan kengash a’zolarining biri saylanadi.

7. Kengash raisi uning faoliyatini boshqarish va samaradorligini ta’minlashga javobgar, shuningdek, kengash a’zolari o‘rtasida ishonchli munosabatlarni shakllantirishga xizmat qiladi. Kengash yig‘ilishlarida rais to‘liq va keng qamrovli ma’lumotlarni tahlil qilgan holda mustaqil fikr almashinuvlari, tanqidiy qarashlar va ijodiy yondashuvlar asosida qarorlar qabul qilinishini ta’minlashi lozim.

8. Kengash a’zolari soni va uning tarkibi bank faoliyatining miqyosi va xususiyati, uning rivojlanish maqsadlari va strategiyalaridan kelib chiqib, shuningdek, quyidagilarni ta’minlashni nazarda tutgan holda shakllantirilishi lozim:

kengash yig‘ishlarini kvorum borligida qarorlarni qabul qilish imkonini beruvchi davriylikda (chorakda kamida bir marta) o‘tkazish imkoniyati mavjudligi;

samarali boshqarishni amalga oshirish va qarorlar qabul qilish uchun kerakli bo‘lgan tajriba va bilimlarga kollektiv darajada egaligi;

kengash tomonidan qo‘mitalar tashkil qilinishi va ularning ish faoliyati yo‘lga qo‘yilishi.

9. Kengash o‘z faoliyatining samaradorligini ta’minlash uchun davriy ravishda (yilda kamida bir marta) quyidagilarni amalga oshirishi zarur:

kengashning har bir a’zosini kasbiy mas’uliyati ular amalga oshirgan ishlarning samaradorlik ko‘rsatkichlari va natijalari asosida baholashi;

o‘zining boshqaruv usullari va siyosatining samaradorligini ko‘rib chiqishi, ulardagi muammoli jihatlarni aniqlash va tegishli o‘zgartirish va qo‘shimchalarni kiritishi.

10. O‘zining vazifa va majburiyatlarini bajarishda kengash ichki nazorat hamda tavakkalchiliklarni boshqarish tizimlariga tayanishi va ularning faoliyati ustidan samarali nazoratni amalga oshirishi lozim.

11. O‘z ishining samaradorligini ta’minlash uchun kengash maxsus qo‘mitalar (bundan buyon matnda qo‘mitalar deb yuritiladi), jumladan, audit qo‘mitasi, tavakkalchiliklarni boshqarish qo‘mitasi, mukofotlash qo‘mitasi, shuningdek, boshqa qo‘mitalar tashkil etishi mumkin.

12. Kengash tomonidan tashkil etilgan qo‘mitalarning asosiy vazifasi vakolat doirasida masalalarni chuqur o‘rganish hamda ular bo‘yicha taklif va tavsiyalarni ishlab chiqish, shuningdek, kengashning nazoratga doir vazifalarini bajarishida unga ko‘maklashish hisoblanadi.

Qo‘mitalar kengash qarorlarining ijrosi, bank strategiyasi va maqsadlarining bajarilish jarayonini tahlil qiladi, bank faoliyatiga oid muntazam hisobotlar va o‘zlarining tavsiyalarini kengashga ko‘rib chiqish uchun taqdim etadi.

13. Har bir qo‘mitaning ishlash tamoyillari, vakolatlari, majburiyatlari, vazifalari, ish tartibi, yig‘ilishlar davriyligi hamda kengashga hisobotlar taqdim qilish tartibi va muddatlari, shuningdek, boshqa masalalarni qamrab olgan qo‘mita to‘g‘risida nizom kengash tomonidan ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi.

14. Qo‘mitalar tarkibi kengashning uchtadan kam bo‘lmagan a’zolaridan tashkil topishi zarur. Qo‘mita boshqa qo‘mita a’zoligida bo‘lgan aynan bir shaxslar tarkibidan iborat bo‘lishiga, shuningdek, kengashning bir a’zosi bir vaqtning o‘zida turli qo‘mitalar raisi bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaydi.

15. Kengash qo‘mitalarga yuklatilgan vazifalar va majburiyatlarning ijrosini doimiy ravishda nazorat qilib borishi va buning uchun yetarli vaqt ajratishi hamda qo‘mitalarni tajribali a’zolar bilan butlanishini ta’minlashi lozim.

16. Ichki nazorat tizimini samarali tashkil etish maqsadida kengash audit qo‘mitasini tashkil etishi zarur. Qo‘mitaning ko‘pchilik a’zolari bankka aloqador shaxslar bo‘lmasligi kerak, bundan ularning kengashdagi a’zoligi mustasno. Audit qo‘mitasining raisi kengash raisi bo‘lmasligi lozim.

17. Audit qo‘mitasining a’zolari oliy ma’lumotga, audit xizmati maqsadlari va vazifalariga mos keluvchi malaka va tajribaga ega bo‘lishi lozim. Audit qo‘mitasining kamida bitta a’zosi audit, buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobot bo‘yicha kamida 5 yillik tajribaga ega bo‘lishi kerak.

18. Audit qo‘mitasining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: moliyaviy hisobot va ichki audit siyosatini ishlab chiqish hamda tasdiqlash jarayonida ishtirok etish; nazoratga oid, moliyaviy va boshqa hisobotlarning taqdim etilishini, to‘liqligini, ishonchliligini nazorat qilish; o‘z vakolati doirasidagi masalalar yuzasidan kengash yig‘ilishlariga ma’lumotlar tayyorlash va kengashga hisobotlar taqdim etish; bankning ichki va tashqi auditorlar bilan o‘zaro aloqasini nazorat qilib borish; ichki audit xizmati rahbarini tayinlash (lavozimidan ozod qilish) masalasini ko‘rib chiqib, kengashga taklif kiritish; ichki audit xizmatining choraklik hisobotlarini o‘rganib chiqish va kengashga taqdim etish; bankning ichki nazorat tizimi va ichki auditi faoliyati samaradorligi va monandligini ta’minlash uchun ularni baholash, ichki audit tekshiruvlari rejasi va ularning davriyligini ko‘rib chiqish, ichki audit xizmati rahbari o‘z vazifa va majburiyatlarini qay darajada amalga oshirayotganligini baholashda ishtirok etish va o‘z fikrlarini bildirish; har chorakda kamida bir marta ichki audit xizmati rahbari bilan uchrashuv o‘tkazib, ichki audit xizmati faoliyatiga oid masalalarni muhokama qilish; tashqi auditor takliflarini baholashda kengashga amaliy yordam berish, tashqi auditorni tanlashda kengashga tavsiyalar tayyorlash;tashqi auditorlarning xizmatlariga to‘lanadigan eng ko‘p haq miqdori va u bilan shartnoma tuzilishi (bekor qilinishi) to‘g‘risida kengashga takliflar kiritish; tashqi auditorlar uchun texnik vazifalarni ishlab chiqishda kengashga amaliy yordam berish ichki va tashqi audit hisobotlarini qabul qilib olish hamda ularda va boshqa nazoratni amalga oshiruvchi bo‘linmalar tomonidan aniqlangan qonunchilik hujjatlari, bankning siyosatlari va ichki hujjatlariga nomuvofiqliklar va kamchiliklarni bank boshqaruvi tomonidan o‘z vaqtida bartaraf etilishini nazorat qilish; tashqi auditorlik hisobot va xulosalarni ko‘rib chiqish va ularni kengashga taqdim etish;tashqi auditorlar faoliyati qoniqarsiz deb baholangan taqdirda, ularni o‘zgartirish yuzasidan kengashga tavsiyalar berish;bank faoliyatining shaffofligi va ma’lumotlarning oshkor qilinishi yetarli darajada va aniq ekanligini ko‘rib chiqish;o‘z faoliyati to‘g‘risida hisobot tayyorlash;kengash tomonidan yuklatilgan boshqa vazifalarni bajarish.

19. Bankda tavakkalchilikni samarali boshqarish maqsadida kengash tavakkalchiliklarni boshqarish qo‘mitasini tashkil etishi mumkin. Qo‘mitaning (agar tashkil etilgan bo‘lsa) ko‘pchilik a’zolari bankka aloqador shaxslar bo‘lmasligi kerak, bundan ularning kengashdagi a’zoligi mustasno. Tavakkalchiliklarni boshqarish qo‘mitasining raisi kengash raisi bo‘lmasligi lozim.

20. Tavakkalchiliklarni boshqarish qo‘mitasining kamida bitta a’zosi bank-moliya tashkilotlarida tavakkalchiliklarni boshqarish sohasi bo‘yicha kamida 5 yillik tajribaga ega bo‘lishi kerak.

21. Tavakkalchiliklarni boshqarish qo‘mitasining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:tavakkalchiliklarni boshqarish masalalari va ichki nazoratga doir hujjatlar, shu jumladan, tavakkalchiliklarni boshqarishning tashkiliy tuzilmasi, tavakkalchiliklarni boshqarish strategiyasi va siyosati, manfaatlar to‘qnashuvining oldini olish siyosati va odob-axloq qoidalarini ko‘rib chiqish, kengashga tavakkalchiliklarni boshqarish tizimiga oid tavsiyalarni kiritish;boshqaruv va tavakkalchiliklarni boshqarish bo‘yicha tarkibiy tuzilma tomonidan tavakkalchiliklarni boshqarish tizimi, shu jumladan, risk-appetit va tavakkalchiliklarni boshqarish siyosatining ishlab chiqilishi, ularga rioya etilishi va ularning o‘z vaqtida yangilab borilishi ustidan nazorat qilish;bank tomonidan ishlab chiqilgan va amalga oshirilayotgan tavakkalchiliklarni baholash, shu jumladan, stress-test qilish uslublarini davriy ravishda ko‘rib chiqish;kengashga taqdim etiladigan tavakkalchiliklarga oid ma’lumotlarning (hisobotlarning) tuzilishi va shakli hamda ularni taqdim etish muddatlarini belgilash;bankning tavakkalchiliklar sohasi (risk-proifili) tasdiqlangan risk-appetitga mos emasligi yoki me’yordan chiqib ketishi kutilayotgan holatlarda, tavakkalchiliklarning kamaytirilishi va ular yuzasidan o‘z vaqtida choralar ko‘rilishi bo‘yicha qarorlar qabul qilish to‘g‘risida kengashga takliflar berish;bankning mukofotlash tizimi bankning risk-appetitiga muvofiqligini o‘rganib borish;tavakkalchiliklarni boshqarish bo‘yicha tarkibiy bo‘linma tomonidan taqdim etiladigan bankda yuzaga kelgan va yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan tavakkalchiliklar bo‘yicha hisobotlarni kamida har chorakda bir marta qabul qilib borish va tavakkalchiliklarni kamaytirish bo‘yicha ishlarni amalga oshirish;tavakkalchiliklarni boshqarish bo‘yicha mas’ul bo‘lgan xodimlarning boshqaruv va tavakkalchiliklarni qabul qiluvchi boshqa tarkibiy bo‘linmalardan mustaqilligini baholab borish;

tavakkalchiliklarni boshqarish bo‘yicha tarkibiy bo‘linma rahbarlari faoliyatini baholash jarayonida qatnashish yoki fikr bildirish;o‘z faoliyati to‘g‘risida choraklik hisobotlarni tayyorlash; kengash tomonidan yuklatilgan boshqa vazifalarni bajarish.

22. Bankda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan tavakkalchiliklar bo‘yicha ma’lumotlarni o‘zaro almashish, shuningdek, tavakkalchiliklarni boshqarish tizimiga o‘z vaqtida o‘zgartirishlar kiritish bo‘yicha choralarni ko‘rish maqsadida tavakkalchiliklarni boshqarish qo‘mitasi (agar tashkil etilgan bo‘lsa) va audit qo‘mitasi o‘rtasida samarali hamkorlik yo‘lga qo‘yilishi zarur.

23. Mehnatga haq to‘lashning ichki tizimi bankning tavakkalchiliklarni qabul qilish darajasiga, uzoq muddatli strategiyani amalga oshirishga, risk-appetitiga, moliyaviy natijalarga, ichki nazoratning tizimiga, qonunchilik hujjatlari talablariga va bank ichki me’yoriy hujjatlariga muvofiqligi bo‘yicha kengashga yordam ko‘rsatish va tavsiyalar kiritib borish maqsadida mukofotlash qo‘mitasi tashkil etilishi mumkin.

24. Mukofotlash qo‘mitasining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:kengash va boshqaruv a’zolari hamda muhim ahamiyatga ega xodimlarni mukofotlash bo‘yicha siyosatni ishlab chiqishda ishtirok etish va uni kamida bir yilda bir marotaba qayta ko‘rib chiqish;mukofotlash siyosati hamda turli xil rag‘batlantirish dasturlarining joriy qilinishi va amalga oshirilishi ustidan nazorat qilish;mehnatga haq to‘lash va kompensatsiya qilishga oid qabul qilingan qarorlarning ijrosini nazorat qilish;kengash va boshqaruv a’zolari hamda muhim ahamiyatga ega xodimlarga mukofot to‘lovlarini belgilashda ularning majburiyatlari va mos ravishda tavakkalchiliklarni qabul qilish darajasini hisobga olgan holda ularning samaradorligini baholash mezonlarini ishlab chiqish;agarda kengash tomonidan ushbu vazifa yuklatilgan bo‘lsa, mukofotlash siyosatida aks ettirilgan mezonlar asosida kengash va boshqaruv a’zolari, shuningdek, muhim ahamiyatga ega xodimlarning yil yakunlari bo‘yicha faoliyatini dastlabki baholashdan o‘tkazish, shuningdek, ushbu shaxslarning uzoq muddatli belgilangan maqsad va vazifalarga erishganini tahlil qilish;mehnatga haq to‘lash va kompensatsiya tizimi ichki hujjatlarga muvofiqligini baholab borish;kengashi tomonidan yuklatilgan boshqa vazifalarni amalga oshirish.

25. Bankning mehnatga haq to‘lash tizimi korporativ boshqaruv tizimining samaradorligini oshirish va tavakkalchiliklarni boshqarish madaniyatini mustahkamlashga xizmat qiladi.

26. Mehnatga haq to‘lash tizimi bankning biznes-rejasi, bankni rivojlantirish strategiyasi, maqsadi va bank tavakkalchiliklarini boshqarish siyosati hamda manfaatlar to‘qnashuvining oldini olishga qaratilgan choralarga muvofiq bo‘lishi, shuningdek, yuqori darajadagi tavakkalchiliklarni qabul qilishini cheklashi lozim.

27. Kengash yoki mukofotlash qo‘mitasi (agar mavjud bo‘lsa) boshqaruv tomonidan mehnatga haq to‘lash tizimiga rioya qilish darajasini nazorat qilib boradi va yiliga kamida bir marta mehnatga haq to‘lash tizimining samaradorligini qayta ko‘rib chiqadi.

28. Boshqaruv a’zolari, muhim ahamiyatga ega xodimlar va boshqa xodimlarning mehnatiga haq to‘lash tizimi kengash tomonidan bank strategiyasi, biznes-rejasi, moliyaviy ko‘rsatkichlar, prudensial talablar hamda tavakkalchiliklarni boshqarish holatidan kelib chiqib tasdiqlanadi, bundan to‘lanadigan haq va kompensatsiyalar miqdorlari bank aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining vakolatida bo‘lgan hollar mustasno.

Kengash a’zolariga to‘lanadigan haq aksiyadorlar umumiy yig‘ilishining qarori bilan tasdiqlanadi.

Tavakkalchiliklarning tegishli hisobini yuritish maqsadida tavakkalchiliklarni boshqarish bo‘yicha tarkibiy tuzilma va komplayens-nazorat xizmati mehnatga haq to‘lash tizimining ishlab chiqilishida ishtirok etadi.

29. Mehnatga haq to‘lash tizimi quyidagilarni qamrab olishi zarur:

bank xodimlariga mukofot va kompensatsiya to‘lovlari miqdori va tartibini belgilashda xodimlarning ish faoliyatidagi natijasi, tavakkalchiliklarni qabul qilish darajasi, bankning tavakkalchiliklar sohasi (risk-profili) va faoliyati miqyosidan kelib chiqib belgilanishi;tavakkalchiliklarni boshqarish tizimi va o‘rnatilgan tavakkalchilik me’yorlari hamda qonunchilik hujjatlari talablari buzilganda, bankning xodimlari va (yoki) kollegial organlari tomonidan qabul qilingan tavakkalchiliklar oqibatida yo‘qotishlar yuzaga kelganda, shuningdek, bank samarasiz va (yoki) zarar bilan faoliyat yuritayotgan hollarda kompensatsiya va rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lovlarni bekor qilish yoki ularning miqdorini pasaytirish;bank aksiyadorlari umumiy yig‘ilishi tomonidan o‘rnatilgan vazifalar va ko‘rsatkichlarga erishilmaganda kengash tomonidan boshqaruv va muhim ahamiyatga ega xodimlarga belgilangan kompensatsiya va rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lovlarni bekor qilish yoxud umumiy miqdorini kamaytirish.

30. Mehnatga haq to‘lash tizimi bankning ichki siyosatlarida tegishli tarzda hujjatlashtirilgan bo‘lishi va kamida quyidagilarni qamrab olishi lozim:

doimiy va o‘zgarib turuvchi kompensatsiya va rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lovlarni;

kompensatsiya va rag‘batlantirish xususiyatiga ega to‘lovlarning eng yuqori miqdori;

kengash va boshqaruv a’zolari hamda muhim ahamiyatga ega xodimlar faoliyatini baholash mezonlari;

o‘zgaruvchan mukofotlarni (bayram munosabati bilan, xodimni taqdirlash va boshqalar) to‘lash tartibi va muddati.

31. Kengash va boshqaruv a’zolari, muhim ahamiyatga ega xodimlarning mehnatiga haq to‘lash tizimi aksiyadorlar uchun aniq, ochiq va oshkora bo‘lishi kerak.

32. Bank va quyidagi shaxslar o‘rtasida o‘zaro munosabatlar va aloqalar natijasida manfaatlar to‘qnashuvi vujudga kelishi mumkin:

bank mijozlari;

bank aksiyadorlari;

kengash yoki boshqaruv a’zolari;

bank xodimlari;

bankka aloqador shaxslar;

boshqa manfaatdor tomonlar (omonatchilar, kreditorlar va bankdan manfaatdor bo‘lgan boshqa shaxslar), shu jumladan, oxirgi benefitsiar mulkdorlar.

.33. Kengash qonunchilik hujjatlariga rioya qilinishini ta’minlash maqsadida manfaatlar to‘qnashuvining oldini olish va uni bartaraf etish siyosatini ishlab chiqishi, uni amalga oshirish tartibini o‘rnatishi hamda uning amalga oshirilishini nazorat qilishi lozim.

34. Manfaatlar to‘qnashuvining oldini olish va uni bartaraf etish siyosati o‘z ichiga quyidagilarni olishi lozim:

manfaatlar to‘qnashuviga olib keluvchi holatlardan chetlanish yoki u yuzaga kelgan hollarda bartaraf etish yuzasidan kengash a’zolarining majburiyatlari;kengash va boshqaruv a’zolari hamda boshqa xodimlarning o‘z xizmat vazifasini bajarishida yuzaga keladigan manfaatlar to‘qnashuvini aniqlashda uning tushunchasi va shakllari (bankda yuzaga keladigan holatlardan misollar bilan);manfaatlar to‘qnashuviga olib kelgan yoki keltirib chiqarishi mumkin bo‘lgan masalalarni ko‘rishda kengash yoki boshqaruvning tegishli a’zolari o‘z ovozlari bilan ishtirok etishini cheklash;rahbarlar va boshqa xodimlar bilan vujudga kelgan yoki kelishi mumkin bo‘lgan manfaatlar to‘qnashuvlarini nazorat qilish va oldini olish mexanizmlari;noqonuniy, adolatsiz yoki salbiy holatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan maxfiy ma’lumotlardan tegishli bo‘lmagan shaxslarning foydalanishini cheklash tartibi;manfaatlar to‘qnashuvi yuzaga kelgan hollarda qo‘llaniladigan choralar va uni bartaraf etish tartibi;rahbarlar va boshqa xodimlar bilan manfaatlar to‘qnashuvi vujudga kelganda yoki ehtimoliy paydo bo‘lganda, ular tomonidan belgilangan tartibda ma’lumot taqdim etilmasa, ularga nisbatan qo‘llaniladigan choralar.

35. Kengash va boshqaruv a’zoligiga hamda muhim ahamiyatga ega xodim lavozimiga tayinlangan (saylangan) xodimning yaqin qarindoshlarining ro‘yxati bankning elektron bazasida shakllantirilishi va elektron baza muntazam yangilanib borilishi kerak.

36. Bankda yuzaga kelgan va ehtimoliy manfaatlar to‘qnashuvi holatlari hamda yuzaga kelgan salbiy holatlar haqida ma’lumotlar bazasi shakllantirilishi hamda kengash va boshqaruvga ushbu ma’lumotlar bazasi asosida davriy ravishda hisobotlar topshirib borilishi kerak.