Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

001.002.026.BMI. 2018 y. 

 

adsorbentlar  qo‘laniladi.  Sabzavot  va  mevalarning  saqlanuvchanligini  oshirish 

maqsadida  ularga  maxsus  kimyoviy  preparatlar  bilan  ishlov  beriladi.  Masalan, 

mamlakatimizda oziq-ovqat uchun mo‘ljallangan kartoshkaga ishlov berish uchun 

M-1  preparatini qo‘llashga  ruxsat  etilgan. Bu  modda  o‘sishni boshqarish  ta’siriga 

ega  bo‘lib,  ko‘rsatilgan  konsentratsiyada  tavsiya  etilgan  me’yorda  qo‘llanilsa, 

tuganaklarda  unishni  to‘xtatadi.  Kartoshkaga  ishlov  bahorgi  harorat  (fevral  oxiri 

yoki  martda)  ko‘tarilishidan  avval  dudlatib  beriladi.  G‘arbiy  Evropa  va  AQSHda 

tetroxlornitrobenzol, izopropilkarbomat, feniluretan kabi preparatlar qo‘llaniladi. 

O‘sishni  susaytiruvchi  preparatlar  kartoshka  tuganaklarini  fitopatogen 

mikroorganizmlar  tomonidan  ta’sirlanishiga  bo‘lgan  tabiiy  chidamliligini 

pasaytiradi.  Buning  natijasida  saqlashda  kasalliklar  ta’siridagi  isrof  ortishi 

mumkin.  SHuning  uchun  mahsulotlarni  joylashdan  oldin  omborxonani  obdon 

dezinfeksiyalab, toza ushlash zarur. Bir qator izlanishlarda sabzavot va mealarning 

saqlanuchanligiga  ultrabinafsha  nurlar  bilan  ishlov  berishning  ijobiy  ta’siri 

aniqlangan  bo‘lib,  mikroorganizmlar  rivojlanishiga  to‘sqinlik  qiladi.  Amaliyotda 

bu  usul  ba’zida  omborxonaning  ichki  jihozlariga,  ya’ni  yog‘och  va  idishlarni 

dezinfeksiyalashda  qo‘llaniladi.  Tajribada  rentgen  nurlarini  qo‘llash  kartoshka  va 

sabzavotlar unishini bir muncha to‘tatgan. Nur moddalar almashinish jarayonlarini 

susaytirib, eng avvalo, meristema to‘qimalari hujayralariga, ya’ni kartoshka va ikki 

yillik  sabzavotlarning  o‘suv  nuqtalariga  ta’sir  etadi.  O‘suv  nuqtalari  radioaktiv 

nurlanish ta’sirida sterillanadi va o‘simtalar yuzaga kelmaydi.