Samarqand veterinariya meditsinasi instituti farmakologiya va toksikologiya kafedrasi

21-mavzu:Dori moddalarining trival nomlanishi.
Darsning maqsadi: Dori moddalarining trival nomlanishi bo‘yicha umumiy mashg‘ulot bajarish bo’yicha qoidalar va kerakli adabiyotlar bilan yaqindan tanishtirish.
Darsning o’tkazish usuli – kafedrada mavjud bo’lgan adabiyotlar, amaliy mashg’ulotlar uchun tayyorlangan ishlanmalar, tanishtirilib ko’rsatiladi. Interfaol metodlar qo’llaniladi.
Amaliy dars uchun kerakli jixozlar: Tarqatma materiallari va plakatlar.
Dorivor moddalar sifatida qo'llanuvcfai ko'pchilik kimyoviy birikmalar ikki xil nomga ega:
1. Ilmiy yoki tizimli nom.
2. Trivial (lot. trivialiis - odatdagi) nom.
Ilmiy nom dorivor moddalarning kimyoviy tarkibini ifodalaydi. Lekin o'zining murakkabligi, qiyinligi bilan retseptlarda, yorliqlarda, apteka savdosida qo'llash uchun noqulay hisoblanadi.
Trivial nomlar esa o'zining ixcham qisqa va soddaligi bilan amalda qo'llashga qulaydir.

Trivial nomlar	Ilmiy nomlar
Analgin	l-fenil-2,3-dimetil-4-metilaminapirazolon- 5-metansulfanat natriya
Fenasetin	l-etoksi-4-asetaminobenzoI trano-9,13-dimetil-7
Retinol (vitamin *A)	1,1,5-trimetilsiklogeksen-5-il-6/ nonatetrayen-7,9,11, 13-ol

Dori-darmonlaming trivial nomi turli so‘z yasovchi tarkibga ega.
Uning asosini lotin yoki yunon tiliga mansub o'zaklar tashkil etadi. Bundan tashqari trivial nomlarni yasashda boshqa so‘z yasash vositalari ishtirok etadi. Shunga ko‘ra, trivial nomlar oddiy, yasama, qo‘shma va qisqartma so'zlardan iborat bo'lishi mumkin.
Masalan: Mentholum, Analginum,
Papaverinum, Apisarthronum,
Dimexidum, Sulfadimezinum.
Trivial nomlar yasashda eng ko‘p qo'llaniladigan so‘z yasash usuli
abbreviatsiyadir (qisqartirish). Bunda ilmiy nom qisqartiriladi.