|
5
|
Kelgusi rejalar
|
Pedagogik texnologiyalardan samarali foydalanish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, o’z ustida ishlash. Pedagogik mahoratini oshirish. O’quvchilarga bilimlarni mustaqil o’zlashtirishni o’rgatish, izlanish, mustaqil o’quv tadqiqotlari qilish, hamkorlikda ishlash ko’nikmalarini shakllantirish .
|
6
|
Uyga vazifa
|
Janubi-g`arbiy Osiyoni yozuvsiz xartaga tushirib kelish.
Mavzu bo`yicha 5 qo`shimcha ma`lumot yozib kelish.
|
DARSNING BLOK SXEMASI
Dars bosqichlari
|
Tarkibiy qismlari
|
Vaqt taqsimoti
|
1. Tashkiliy qism
|
1.Salomlashish
|
5 daqiqa
|
2.Navbatchini aniqlash
|
3.Davomadni aniqlash
|
4.O’quvchilarning darsga tayyorgarlik darajasini tekshirish
|
2. O’tilgan mavzuni mustahkamlash
|
Sanalar so`zlaganda o`yini
|
10 daqiqa
|
Uy vazifasi nazorati
|
3.Yangi mavzu bayoni
|
Ko’rgazmali ma’ruza
Venn diogrammasi
|
13 daqiqa
|
“Aqliy hujum” metodi
|
Maslahatli ma’ruza
|
4.Yangi mavzuni mustahkamlash
|
“Test” nazorati
Venn diogrammasi
|
13 daqiqa
|
5.Uyga vazifa berish va darsni yakunlash.
|
Dars yakunlanadi, o`quvchilar baholanadi, uyga vazifa beriladi.
|
daqiqa
|
Darsning borishi:
I bosqich: 1.Tashkiliy qism: Salomlashish, davomat, dars shakli va o’yin shartlarini tushuntirish. O’quvchilar diqqatini darsga jalb qilish:
II bosqich.O’tilgan mavzuni so’rash; O’tilgan mavzu ”Sanalar so’zlaganda” o’yinini o’tkazish orqali mustahkamlanadi.“Sanalar so’zlaganda” Hindistonning xo`jaligi, transporti va ichki tafavutlari mavzusi bo`yicha tayyorlangan savollar joylashtiriladi.
Shundan so’ng guruhlarga ”Blits-so’rov”o’yin savollargа javob berishgandan keyin javob ko’rsatiladi.
№
|
17,6 %
|
52,9 %
|
¼ qismi
|
40 % ga yaqin
|
200 mln boshdan ziyod
|
YaIM qishloq xo`jaligining ulishi
|
+
|
|
|
|
|
YaIM xizmat ko`rsatish sohasining ulishi
|
|
+
|
|
|
|
Qishloq xo`jaligida band aholi
|
|
|
|
+
|
|
Aholining sanoatda ishladigan qismi
|
|
|
+
|
|
|
Qoramollar soni
|
|
|
|
|
+
|
Hindistonda qancha qaramol bor?
Milliy daromadiga ko`ra Hindiston qaysi davlatlardan keyin turadi?
U
YGA BERILGAN MAVZUNI SO`RASH UCHUN TARQATMA MATERIALLAR
Hindistonning qaysi qismida bug`doy ko`p ekiladi?
Aholining qancha qismi qishloq xo`jaligida ishlaydi?
III bosqich . Yangi mavzu bayoni.
Reja: 1. Janubiy-g`arbiy Osiyoning geografik o`rni.
2. Mintaqaning tabiiy sharoiti va tabiiy resurslari
3.Aholisi
Janubi-g‘arbiy Osiyo mintaqasi tarkibiga Yaqin va Olrta Sharq hamda Kavkazortining 20 mamlakati kiradi. Davlatlar soniga ko‘ra mintaqa Osiyodagi eng yirik subregiondir.
Janubi~g‘arbiy Osiyoning maydoni 7 mln. kv. km. dan, aholisi esa 318 mln. kishidan ortiqdir.
Janubi-g`aibiy Osiyo hududi shimoiiy va sharqiy tomonlarida materikka tutashgan, g‘arbiy va janubiy tomonlarida esa katta masofada dengizlar bilan o‘ralgan. Undagi Armeniya, Afg‘oniston va Ozarbayjondan tashqari — boshqa barcha mamlakatlarning dunyo dengizlariga chiqa olish imkoniyatlari Janubi~g‘aibiy Osiyo IGO'ning qulayligini ta’minlaydi. Janubi-g*arbiy Osiyoda maydoni va aholisi ko‘pligiga ko‘ra Eron, Turkiya, SaudiyaArabistoni, Troq yirikvaaksincha, Baxrayn, Kipr, Qatar kichik mamlakatlari hisoblanadi, Isroil Kipr, Turkiyaiqtisodiy jihatdan imkoniyatlari yaxshi va aksincha, Yaman, Afg‘oniston nochor mamlakatlar qatorida turadi. Shuningdek, Fors qo4tiqbo‘yi mamlakatlari neft qazib chiqaradigan va undan katta daromad oladigan davlatlar sanaladi.
Janubi-g‘arbiy Osiyoning mineral resurslari — xilma-xil qazilma boyliklardan: xrom (Turkiya), polimetall rudalari (Eron va Turkiya), fosforit va kaliy tuzlari (Isroil, lordaniya) kabilaming zaxiralari anchagina. Ammo mintaqaning asosiy boyligi neft va tabiiy gazdir. Fors qo‘ltiqbo‘yi mamlakatlarining yer bag‘rida jahon nefi zaxiraiarining 2/3 qismi to‘p!angan. Neft zaxiralarining hajmi bo‘yicha jahonning birinchi «beshligini» Saudiya Arabistoni, Quvayt, Iroq, Eron va Birlashgan Arab Amirliklari davlatlari tashkil qilishining o‘zi qo‘ltiqbo‘yi mamlakatlarining bu masaladagi mavqeyi naqadar yuqori ekanligini kolrsatadi.
Mintaqa aholisi, asosan, tabiiy o‘sish hisobiga ancha tez ko'paymoqda. Gruziya, Armaniya, Isroil va Kiprni hisobga, olmaganda, mintaqa mamlakatlari aholisi o‘rtasidagi tug‘ilish ko‘rsatkichlari jahondagi eng yuqori darajalar (30—40) promilleni tashkil qiladi.
Aholi nisbatan zich yashaydigan 0‘rtayer, Qora va Kaspiy dengizbo‘ylarida, tog1 oralig‘i vodiylari va suv bilan ta’minlangan vohalarda o‘rtacha zichlik 50 — 100 kishidan (atlasga qarang) to‘g'ri keladi. Baland tog‘li va janubiy cho‘J hududlarida esa aholi ancha siyrak joylashgan — 1 kv. km. maydonda 1 — 10 kishi yashaydi. Aholining aksariyat qismi o‘troq holda sanoat, dehqonchilik va transport sohalarida xizmat qilsa, Arabiston yarim oroli, Eron va Afg‘onistonning tog‘Ii cho‘llarida millionlab kishilar hamon o‘z chorva mollari izidan ko‘chmanchilik qilishadi.
Janubi-g‘arbiy Osiyoda aholining urbanizatsiya darajasi u qadar yuqori emas. Shahar aholisining salmog‘i ko‘pchilik mamJakatlarda 35 — 40 % dan oshmagani holda, Isroilda va iqlimi juda qurg‘oqchil Yaman, Quvayt, Baxrayn, Qatar kabi mamlakatlarda bu kolrsatkich 70 — 75 % ni tashkil qiladi.
IV bosqich
Mustahkamlash va guruhlarda ishlash: 1-guruh uchun test savollar.
Janubi-g`arbiy Osiyo maydoni qancha??
A) 6 ming km 2
B) 8 ming km 2
C ) 7 ming km 2
D) 5 ming km 2
2. Mintaqaga nechta davlat hududi kiradi?
A) 20 ta
B) 22 ta
C) 21 ta
D)19 ta
3. Mintaqada xrom qazib olinadigan asosiy davlat qaysi?
A) Eron
B) Kipir
C) Turkiya
D) Iroq
4. Bu hududda neftining qanchasi to`plangan ?
A) ¾ qismi
B) 2/3 qismi
C) 4/5 qismi
D) ½ qismi
5. Mintaqadagi maydoni eng katta davlat qaysi?
A) Iroq
B) Eron
C) Saudiya Arabistoni
D) Turkiya
2-guruh uchun test savollar.
Janubi-g`arbiy Osiyo aholisi qancha??
A) 318 mln kishi
B) 320 mln kishi
C ) 450 mln kishi
D) 325 mln kishi
2. IGO` ushbu so`zni kengaytiring?
A) iqtisodiy geologik o`rin
B) ijtimoiy geografik o`rin
C) iqlimiy geologik o`rin
D) tog`ri javob yo`q
3. Mintaqada neft qazib olinadigan asosiy davlat qaysi?
A) Eron
B) Saudiya Arabistoni
C) Turkiya
D) Iroq
4. Mintaqada aholining o`rtacha zichligi qancha? ?
A) 46 kishi
B) 45 kishi
C) 44 kishi
D) 43 kishi
5. Mintaqada millioner shaharlar soni qancha?
A) 19 ta
B) 18 ta
C) 25 t
V bosqich:
Mavzuni yakunlash
Mavzuni o`rganar ekanmiz, janubi-g`arbiy Osiyo davlatlari, hududi, tabiiy resurslari, aholisi haqida o`quvchilarga savol va topshiriqlar berildi. Mavzuni turli xil interfaol usullar yordamida mustaxkamlab olindi.
VI bosqich. Baholash
O’zaro baholanish o’quvchilar o’rtasida ijobiy, sog’lom muhit yaratishda ko’mak beradi. Boshqalarning muvaffaqiyatidan qat’iy nazar har bir o’quvchining betakror , o’ziga xos xususiyatlarini baholash kabi mezonlarga asoslanib baholash kerak.
Jarima
Rag`bat
Bahoning mohiyati – xatoning oldini olish va xatolar orqali o’rganish ekanligini anglatishdir.
Uyga topshiriq.
Janubi-g`arbiy Osiyoni yozuvsiz xartaga tushirib kelish.
Mavzu bo`yicha 5 qo`shimcha ma`lumot yozib kelish.
XULOSA
Yuqoridagi mavzu yuzasidan darsni xulosalar ekanmiz, shuni aytishimiz mumkinki, zamonaviy darsga bo’lgan talab, o’quvchi ongi va qiziqishlarining kengayishi, talabning ortib borishi bizni yanada faollikka, tirishqoqlikka, izlanuvchanlikka chorlaydi. Hozirda o’qituvchining asosiy vazifasi o’quvchini chuqur va puxta bilim bilan qurollantirish, tushunish, o’zlashtirish orqali shaxsning har tomonlama rivojlanishini ta’minlash, ularda bilim olish ehtiyojini tarbiyalash.Shaxsning to’laqonli kamol topishi uchun, kelajakning ishonchli, mustahkam poydevori qilib shakllantirish bizning barcha faoliyatimizning bosh asosi bo’lmish bir soatlik darsga bog’liq.
ADABIYOTLAR RO’YXATI.
I.A.Karimov . “O`zbekiston XXI asrga bo`sag`asida; havsizlikka tahdit, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari” 1997 yil
A. Qayumov, I. Safarov, M. Tillaboyeva Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi 9-sinf darslik. Toshkent—“O`zbekiston”-2010
M. Kamolov “Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi ” ma`ruzalar matini. Jizzax-2010
wwwedu. uz
wwwgov.uz
6. kitob.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
