Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

 

---

138 
2. Innovatsion mahsulotlar(xizmatlar) bozoridagi 
iste’molchilarning asosiy guruhlari 
Bozor haqida kerakli ma’lumotlarni olgandan so‘ng, 
innovatsion mahsulot uchun potensial iste’molchilarni aniqlash 
kerak. “Potensial” iste’molchining boshqalardan farqi shundaki, u 
ushbu mahsulotga muhtoj va uni sotib olish uchun yetarli pulga 
ega. 
Biznesni 
rivojlantirishni 
qo‘llab-quvvatlash 
uchun 
iste’molchilar yetarli bo‘lishi kerak. Potensial mijozlarni aniqlash 
(mijozlar profilini yaratish) marketing faoliyatida juda muhim 
ahamiyatga ega. Natijada bizning mahsulotimiz uchun xaridorlar 
yetarli yoki yo‘qligini va bizning biznesimiz bilan shug‘ullanishga 
arziydimi yoki yo‘qligini bilib olamiz. Bundan tashqari ma’lum bir 
iste’molchining mavjud bo‘lgan tarqatish va reklama kanallarida 
mavjudligini bilishi muhimdir. O‘z mijozini aniqlashda yana bir 
muhim mezon tanlangan bozor segmentida o‘sish potensiali 
mavjudligini aniqlashdir. Turg‘un yoki torayib borayotgan bozorga 
kirish eng yaxshi tanlov emas. 
Marketing harakatlari odatda ma’lum bir o‘ziga xos 
bozorga (maqsadli bozorga) yoki segmentga yo‘naltirilgan bo‘lib, 
u yerda kompaniya o‘zini eng yuqori rentabellik bilan ta’minlashi, 
o‘z faoliyatini maqsad qilib qo‘yishi mumkin. Bozor segmenti (lot. 
Segmentum – qism) – bozorning sotiladigan tovarlar turi, hududiy 
joylashuvi, haridorlarning toifasi va ijtimoiy qatlamlari kabi 
belgilarga koʻra alohida qismlarga ajralishi. Bozorni segmentlarga 
ajratishda aholining harid qobiliyati, yashash sharoiti, yoshi va 
jinsi, qaysi tovarlarni afzal koʻrishi, kishilarning mehnat faoliyati, 
turmush tarzi, inflyatsiya darajasi, bozor infratuzilmasi va boshqa 
belgilar asosiy omil boʻlib xizmat qiladi. Oʻz navbatida bozorda 
qanday 
valyutaning 
yurishi, 
nimaning 
yaxshi 
sotilishi, 
haridorlarning odatiy an’analari va feʼl atvorlari, harid qobiliyatiga 
muvofiq bozorga tovar yetkazib turiladi. Bozor segmenti orqali 
tovarlarni kam sarf-harajatlar bilan yaxshi narxda sotish imkoni 
yaratiladi. 

---

139 
Innovatsion 
mahsulot 
bilan 
bozorga 
chiqishni 
rejalashtirayotganda firma bir qator savollarga javob olishi kerak 
(1-rasmga qarang).