Samarqand qishloq xo’jalik instituti qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash va mahsulotlarni qayta ishlash fakulteti «Umumiy texnika fanlari va hayot faoliyati xavfsizligi»

Tavraviy birikmalar (
1-rasm:g). Bunday birikmalarda payvandlanuvchi metall 
elementlari bir-biriga 90
0 
li burchak ostida payvandlanadi. Payvandlanuvchi element 
qirrasining shakliga ko’ra qirrasi kertilmay, bir yog’i kertilib yoki ikki yog’i kertilgan 
bo’lishi mumkin. 
Yuqorida bayon etilgan asosiy birikmalar po’latni yoy yordamida dastaki 
payvandlash uchun tipaviy birikmalar hisoblanadi. 
 
1-rasm. Payvand birikmalarning 
asosiy turlari: 

---

5 
Choklarning turlari: 
Payvand choklar quyidagi ko’rsatkichlarga 
ko’ra turlarga ajratiladi: 
1.
Fazodagi holatiga qarab: pastki, vertikal, 
gorizontal va ship choklar (1-rasm).
2.
Bostirilish xarakteriga qarab: uzluksiz 
(sidirg’a) va uzlukli choklarga bo’linadi. 
3.
Ta’sir etuvchi zo’riqish kuchlar 
yo’nalishiga qarab: yonlama (flang), 
ro’para (tores), aralash va qiya choklar
 
Nazorat uchun savollar: 
1.
Payvand birikma tushuncha bering? 
2.
Payvand birikmalarning turlarini ayting? 
3.
Payvand choklarning turlarini ayting? 
4.
Elektrod harakatini chizib ko‘rsating? 
 
2.
 
Mavzu:
 
Payvand yoyini ta’minlovchi manbalar 
Reja:
1.
O’zgarmas tok generatorlari 
2.
O’zgaruvchan tok generatorlari 
Payvandash yoyini uzluksiz tok bilan ta’minlovchi agrigatga tok manbalari 
deyiladi. Bularni ishlatish qulay bo’lib yoy qisqa tuashuvsiz barqaror yonadi. Tok 
manbalarinin tashqi xarakteristikasi tok kuchi ortganda pasayadi (4-rasm b). Yoy 
yordamida payvandlashda uning rejimi D nuqtaga to’g’ri keladi va bu rejim yoyning 
barqaror yonish rejimi deyiladi. Agar qandaydir sabablarga ko’ra yoy uzunligi o’zgarsa, 
yoyning barqaror yonish rejimi xam o’zgaradi (5-rasm). Amalda metallarni 
payvandlashda ko’proq o’zgaruvchan tokdan foydalanadi.