Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

5.2. Turistik resurslarni baholashni turizmdagi ahamiyati.
Turistik resurslar turli tabiiy, madaniy – tarixiy, hamda ijtimoiy – iqtisodiy 
obyektlar ko’rinishida bo’lib, turistik xizmatlar ko’rsatishga asos bo’la oladigan 
36

---

resurslarga aytiladi. Undan tashqari, turistik resurslar turistik mahsulotlar yaratishga 
asos bo’ladigan tabiiy hamda, insonlar tomonidan yaratilgan obyektlar majmuasidan 
iborat.
V.S.Bogolyubov   va   V.P.Orlovskayalar   (Ekonomika   turizma.   M.2005,151b.) 
turistik resurslarda alohida ajralib turuvchi qo’yidagi asosiy belgilarni ajratishgan:
- Qo’laylik (jozibadorlik);
- Iqlimiy sharoit;
- O’rganganlik darajasi;
- Sayyohlik ahamiyati;
- Manzara va ekologik xususiyatlari;
- Ijtimoiy – demografik xususiyatlari;
- Potensial zahirasi;
- Foydalanish imkoniyati va boshqalar.
Turistik   resurslardan   sog’lomlashtirish,   turistik,   sport   va   tanishuv   maqsadida 
foydalaniladi. Undan tashqari turistik resurslarni shartli ravishda ikki guruhga bo’lish 
mumkin:  tabiiy  va  infrastrukturali.  Turistik biznesni rivojlanishida yuqoridagi ikki 
guruhni   ham   ahamiyati   yuqori.   Har   qanday   yuqori   turistik   resurs   potensialidan, 
kommunikasiya, aloqa vositalari, xizmat ko’rsatish sohalarisiz foydalanib bo’lmaydi.
Har   bir   hududda   turizm   shakllanar   ekan,   bu   hududda   turizm   faoliyatida 
foydalanilayotgan turistik resurslar mavjud bo’ladi. Bu resurslarni turizmni tashkil 
etish asosi desak bo’ladi. Lekin, har bir hududning resurs salohiyati resurslarning 
miqdor va sifat jihatiga ko’ra farq qiladi. Shu sababli turistik resurslarni har jihatdan 
o’rganish, baholash, umuman olganda turizm faoliyatida foydalanish imkoniyatlarini 
tahlil   etish   ma’lum   mintaqada   turizmni   rivojlantirish   istiqbolini   belgilaydi.   Shu 
sababdan   mavjud   turistik   resurslardan   turizm   faoliyatida   foydalaniщda   ularni   har 
jihatdan  baholash  o’ta muhimdir. Turistik resurslarni baholash bo’yicha ham turli 
yondoshuvlar mavjud. Turistik resurslarning iqtisodiy bahosi bevosita resurs turiga, 
uning   sifatiga,   joylashuviga,   foydalanish   texnologiyasiga   hamda   atrof   –   muhit 
holatiga bog’liq. Bunda ularni baholash asosiy o’rinni egallaydi. Baholash orqaligina 
ulardan foydalanish, muhofaza qilish me’yorini o’rnatish mumkin.