Samarqand iqtisodiyot va servis instituti raxmatulla xaitboyev ekologik turizm

Tayanch so‘z va iboralar: 
arid, cho‘llar, adirlar, vertikal poyas, 
subalp, alp, ovchilik resurslari, bioresurs, xarita, fond, areal.
Mavzuni o‘zlashtirish bo‘yicha test savollari:
1. O‘zbekistonda nechta tabiat qo‘riqxonalari bor?
A. 6 ta
B. 7 ta
D. 8 ta
E. 9 ta
2. O‘zbekistonda nechta tabiat buyurtmaxonalari bor?
A. 7 ta
B. 8 ta
D. 9 ta
E. 10 ta
3. O‘zbekistonda necha tur o‘simliklar o‘sadi?
A. 3148 tur
B. 4148 tur
D. 5148 tur
E. 6148 tur
4. O‘zbekistonda nechta ekologik parvarishxonalar bor?
A. 1 ta
B. 2 ta
D. 3ta
E. 4 ta
5. Xalqaro “Qizil kitob”ga O‘zbekistonning nechta hayvonlari
kiritilgan?
A. 6 ta
B. 8 ta
D. 10 ta
E. 12 ta
Mavzuni o‘zlashtirish bo‘yicha savol va topshiriqlar:
1. O‘zbekistonda nechta tur o‘simliklar o‘sadi?
2. O‘zbekistonning “Qizil kitob”iga qaysi o‘simliklar kiritilgan?
3. O‘zbekistonning “Qizil kitob”iga qaysi hayvonlar kiritilgan?
4. Xalqaro “Qizil kitob”ga O‘zbekistonning qaysi hayvonlari 
kiritilgan?
5. Endemik turlar nima uchun xorijlik ekoturistlarni qiziqtiradi?
6. O‘zbekistonning o‘simliklar olami mavzusida ma’ruza 
tayyorlang. 
7. O‘zbekistonning hayvonot dunyosi mavzusida ma’ruza 
tayyorlang.

---

128
129
10-mavzu. O‘ZBEKISTONDA EKOLOGIK TURIZM 
RESURSLARI. MILLIY PARKLAR, TABIAT 
QO‘RIQXONALARI, TABIAT BUYURTMAXONALARI VA 
TABIAT YODGORLIKLARI
Reja:
10.1. O‘zbekistonning milliy parklari.
10.2. O‘zbekistonning tabiat qo‘riqxonalari.
10.3. O‘zbekistonning tabiat buyurtmaxonalari.
10.4. O‘zbekistonning tabiat yodgorliklari.
10.1. O‘zbekistonning milliy parklari
O‘zbekistonda milliy parklarni xalq bog‘i, davlat milliy 
tabiat parki deb atashmoqda. Bu nomlanishlar jahondagi milliy 
parklardagi tabiat muhofazasi va milliy parklardagi biologik 
xilma-xillikni saqlashning ustuvor tomonlarini o‘rganish 
davrlarida berilgan edi (o‘tgan asrning 70-yillari). Oldingi 
mavzulardagi ma’lumotlardan ma’lum bo‘ldiki, milliy parklarni 
faqat Germaniyada (qisman) va bizning mamlakatimizda bog‘ 
deyishadi.
Biz mevali daraxtzorlarni bog‘ deymiz. Milliy parklar haqidagi 
xalqaro ilmiy-amaliy tadqiqotlarda hamkorlik qilish ishlarida bu 
atamalar biroz tushunmovchiliklar keltirib chiqaradi. Chunki, 
xalqaro miqyosda milliy parklarning belgilangan nizomi va 
maqomi bir xil talablarda bo‘lib, bu talablarni hamma davlatlar 
qabul qilishgan. Ikkinchidan, bizdagi xalq bog‘i va davlat 
milliy tabiat parkining nizom va maqomlari (statusi) jahondagi 
milliy parklarning nizomi va maqomidagi ko‘plab bandlarining 
talablariga javob beraolmaydi.
Keltirilgan mulohazalar bo‘yicha biz ham milliy bog‘larimizni 
xalqaro miqyosdagi atama bilan milliy parklar deb nomlashga 
o‘tishimizni talab qilyapti. Chunki, ilmiy adabiyotlarda va ilmiy 
ommabop manbalarda ko‘pincha xalq bog‘i emas milliy park 
atamasi ko‘proq ishlatilmoqda. O‘zbekistonda chop qilinayotgan 
maqolalar va adabiyotlarda milliy parklar turlicha nomlanmoqda. 
Fikrimizcha, mutaxassislar va olimlar bu haqda yagona xulosaga 
kelishlari lozim.
O‘zbekiston Respublikasida hozirgi kunga kelib 4 ta milliy 
parklarimiz bor: 1. Zomin milliy parki. 2. Ugom-Chotqol milliy 
parki. 3. Oqtepa milliy parki. 4. Sarmishsoy milliy parki