Samarqand iqtisodiyot va servis instituti raxmatulla xaitboyev ekologik turizm

2. Hisor davlat qo‘riqxonasi 
Qashqadaryo viloyatida Hisor 
tizmasining g‘arbiy yonbag‘rida dengiz sathidan 1750 m 
dan 4349 m gacha balandlikda joylashgan. 1983-yilda ikki 
davlat qo‘riqxonasi – Qizilsuv va Miroqi qo‘riqxonalarining 
birlashishi natijasida tashkil qilingan. Hozirgi paytda bu 
O‘zbekistondagi eng katta qo‘riqxonadir. Umumiy maydoni 
80986 ga ni tashkil qiladi.
Morxo‘r
Tog‘ qo‘yi

---

140
141
Qo‘riqxonada o‘rmon, dala ekotizimlari ajralgan; o‘rmon bilan 
qoplanmagan maydoni 56678,1 ga; yaylovlar mavjud; daryo va 
ko‘llarga 171 ga to‘g‘ri keladi; botqoqliklar 511 ga; qiyaliklar 
va tog‘ yonbag‘ridagi to‘kilmalar 31819 ga ni tashkil qiladi; 
yo‘llar, shudgor va qamishzor dalalar mavjud. Qo‘riqxonaning 
asosiy o‘rmon hosil qiluvchi o‘simliklari zarafshon va yarim 
sharsimon archalar hisoblanadi. Umuman olganda muhofaza 
etiladigan hududdagi o‘simliklar Markaziy Osiyo tog‘lari uchun 
odatiy bo‘lib, uning katta qismi tor endem o‘simliklaridir. Ba’zi 
hisoblarga qaraganda tomirli o‘simlik turlarining umumiy miqdori 
800–900dan kam emas. 
O‘zbekiston Respublikasi «Qizil kitob»iga kiritilgan noyob 
turlardan qo‘riqxona hududida 32 turdan kam bo‘lmagan tomirli 
o‘simlik turi o‘sadi. Qo‘riqxonaning hayvonot olami boy, turli-
tuman va tog‘li o‘rmonlarga xos bo‘lgan deyarli barcha turlarni 
qamrab oladi. Qo‘riqxonada 2 turdagi baliq, 19 turdagi amfibiya 
va reptiliya, 103 turdagi uyali qushlar, 28 turdagi sutemizuvchilar 
yashaydi. 
O‘zbekiston Respublikasi «Qizil kitob»iga oqtirnoq ayiq, ilvirs, 
Turkiston silovsini, eron qunduzi, qushlardan: burgut, boltayutar, 
itolg‘i, qumoy, kichik burgut kiritilgan. Qizilsoy maydonidagi 
Osmontalash cho‘qqisi eng yuqori nuqta – dengiz sathidan 4000 
m dan baland, aynan shu yerda sibir qo‘zisi, ilvirs, ular va qizil 
sug‘ur yashaydi. Sudralib yuruvchilardan suvilon, chiporilon, 
qalqontumshuq, ko‘lvor, Turkiston agamasi va boshqalar 
uchraydi. Tojikiston bilan chegarada qo‘riqxonaning eng yirik 
daryolaridan biri Oqsuv havzasida eng yuqori cho‘qqili O‘qilon 
uchastkasi joylashgan. Uning balandligi dengiz sathidan 2500 dan 
4300 m gacha oraliqda. Bu uchastkada O‘zbekistondagi eng yirik 
Seversov muzligi mavjud. Hisor davlat qo‘riqxonasi O‘zbekiston 
Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi tizimiga 
kiradi va Davlat biologik nazorati tomonidan boshqariladi.