Samarqand iqtisodiyot va servis instituti raxmatulla xaitboyev ekologik turizm

2. Alohida muhofaza qilinadigan hududlarning ta’rifini to‘g‘ri 
belgilang.
A. Tabiatning muzeylari va haykallari.
B. Tabiat qo‘riqxonalari.
D. Milliy parklar.
E. Milliy parklar, davlat tabiat qo‘riqxonalari, davlat tabiat 
buyurtma xonalari, milliy va xalq bog‘lari ham alohida muhofaza 
qilinadigan hududlar tizimiga kiradi. 
3. Dunyoda nechta milliy park bor?
A. 1000 ta.
B. 1200 ta.
D. 1500 ta.
E. 2000 ta.
4. Dunyoda nechta biosfera qo‘riqxonalari bor?
A. 100 ta.
B. 150 ta.
D. 250 ta.
E. 350 ta.
5. O‘zbekistonda nechta biosfera qo‘riqxonalari bor?
A. 2 ta.
B. 5 ta.
D. 10 ta.
E. 12 ta 
Mavzuni o‘zlashtirish bo‘yicha savol va topshiriqlar:
1. “Milliy parklar ekoturizm resurslari”ni tushuntiring. 
2. “Davlat tabiat qo‘riqxonalari”ni tushuntiring.
3. “Alohida muhofaza qilinadigan hududlar”ni tushuntiring.
4. “Tabiatning muzeylari va haykallari”ni tushuntiring.
5. “Biosfera qo‘riqxonalari”ni tushuntiring.
6. Ekologik parvarishxonalarni tushuntiring.
7. Ekoturizmda tabiat qo‘riqxonalaridan foydalanish 
mumkinmi?
8. Mavzu matnidagi xalqaro ekologik tashkilot ramzini 
ta’riflang.

---

68
69
6-mavzu. DUNYODA MILLIY PARKLARNING XALQARO 
MODELLARI. O‘ZBEKISTONDA EKOLOGIK TURIZMNI 
RIVOJLANTIRISHDA XALQARO MILLIY PARK 
MODELLARIDAN FOYDALANISH
Reja:
6.1. Ekoturizmni rivojlantirishning xalqaro modellari.
6.2. Ekoturizmni rivojlantirishda xalqaro modellardan 
foydalanish.
6.1. Ekoturizmni rivojlantirishning xalqaro modellari
Jahonda ekoturizmni rivojlantirishda 
yagona, har bir davlatlarning tabiiy iqlim 
sharoitiga, ulardagi turizm resurslaridan 
foydalanishda to‘g‘ridan to‘g‘ri mos 
keladigan, qulay bo‘lgan modellar yoki 
usullar hozirgacha ishlab chiqilgan emas. 
Lekin, ekoturizmni rivojlantirishda 
milliy parklardan va davlat tabiiy 
qo‘riqxonalaridan foydalanish masalalari 
yaxshi tadqiq qilingan
37
.
38
. Shu nuqtayi nazardan milliy parklar 
modeli tushunchasiga, mazmun va mohiyatiga to‘xtalish 
zarurati bor. Chunki, ekoturizmni rivojlantirishda milliy parklar 
standart, etalon vazifasini o‘tamoqda. Hozirgi vaqtda ekoturizm 
va rekreatsiya turizmlarini rivojlantirishda milliy parklardan 
foydalanishning 6 ta modeli bor. Bu modellarning alohida-alohida 
model sifatida ajratilishi o‘ziga xos xususiyatlarga asoslangan:
1. Amerika modeli.
2. Yevropa modeli.
3. Park rezervat modeli.
37
Бишоп К., Грин М., Филлипс А. Модели национальных парков. Н.Новгород, 
Изд-во Центра охраны дикой природы, 2000. C. 278.
38
Franklin P., Metzler J., Pitcher D. at al. USA: National Parks. Museums. N.Y.:DK 
Travel. 2004. P. 294.
4. Osiyo modeli.
5. Avstraliya modeli.
6. Bavariya o‘rmonlari milliy parki – Yevropa-2 modeli.