Samarqand iqtisodiyot va servis instituti marketing kafedrasi

Birinchidan, ular o’z sotuvchilarini o’qitadilar hamda ro’y berayotganhodisalarni qayd etish va ular haqida xabar berishlarini rag’batlantiradilar. Chunkisavdo agentlari firmaning «ko’z va quloqlari» hisoblanadi. Ular boshqa hech qandayusullar yordamida to’plash imkoni bo’lmagan ma’lumotlarni yig’ishda juda qulayimkoniyatga egalar.
Ikkinchidan, firma distribyuterlar, chakana savdogarlar va boshqahamkorlarning muhim ma’lumotlarni etkazishlarini rag’batlantiradilar.
Ba’zi firmalarda tashqi joriy marketing axborotini to’plash bilan shug’ullanuvchi maxsusmutaxassislar tayinlanadi. Xususan, firmalar joylarga chakana savdo xodimlari ishinikuzatuvchi «soxta» xaridorlarni yuboradilar. Raqobatchilar haqida quyidagilarniamalga oshirish yordamida ko’p narsalarni bilib olish mumkin:

• 
  ularning tovarlarini xarid qilish;
  
• 
  «ochiq eshiklar kuni» va maxsus ko’rgazmalarga tashrif buyurish;
  
• 
  ularning hisobotlarini o’qish va aksiyadorlar majlislariga tashrif buyurish;
  
• 
  raqobatchi firmalarning hozirgi va sobiq xodimlari, ularning dilerlari,distribyuterlari, ta’minotchilari va agentlari bilan suhbatlashish;
  
• 
  ularning reklamasini to’plash;
  
• 
  gazeta va professional assosiasiyalar hujjatlarini o’qish.
  

Uchinchidan, firma chetdagi ta’minotchilardan tashqi joriy axborotni sotib oladi. Raqobatchilarning reklama to’plamlarini olish, ularning reklama xarajatlari vareklama vositalari to’g’risidagi ma’lumotlarga ega bo’lish uchun turli xil pulli
xizmatlardan foydalanadilar.
To’rtinchidan, bir qator firmalar joriy marketing axborotbir qator firmalar joriy marketing axborotini to’plash va tarqatishbo’yicha maxsus bo’limlarga ega. Ushbu bo’limlarda ishlovchi xodimlarboshqaruvchilarga yangi kelib tushayotgan ma’lumotlarni baholashdayordamlashadilar. Bunday bo’limlar marketing bo’yicha boshqaruvchilarga kelibtushuvchi ma’lumotlar sifatining keskin o’sishiga xizmat qiladi.