|
5 Емельянов Б.В. «Экскурсоведение» Уч.пос. М. 2006
32
«(lid (ekskursiyayetakchisi) - tur qatnashchilariga turistik xizmat-l;ir ko‘rsatish shartnomasi doirasida ekskursiya-axborot, tashkiliy yo'sindagi xizmatlar va malakali yordam ko‘rsatuvchi jismoniy shaxs»6-degan ta’riflar kiritilgan.
Gid kasbining shakllanishi murakkab va ko‘pqirra!idir. Unda quyidagi 4 ta bosqichni ajratish mumkin:
|
|
3.1-jadvaI
|
Bosqich-
|
Gid kasbining shakllanishi bosqichlari
|
Jarayon nomi
|
Harakat joyi
|
lar
|
|
|
1
|
Insonlar bilan madaniy
|
Umumla’lim maktabi, klubli
|
jamoaviy ishlami olib borish
|
|
ishtiyoqining shakllanishi
|
muassasalarda
|
|
|
2
|
Mutaxeissislik bo‘yicha
|
OTM, kurslar, mustaqil
|
bilimlar tizimiga ega bo‘lish
|
o‘rganish
|
|
|
Kasbiy mahorat asoslarini
|
Gidlami tayyorlovchi
|
3
|
kurslar, turizm
|
o‘rganib olish
|
mutaxassisligi bo‘yicha
|
|
|
Mutaxassislik bo‘yicha
|
OTMda
|
4
|
Malaka oshirish kurslari,
|
bilim, malaka, ko‘nikmaiami
|
gidlaming uslubiy
|
|
takoraillashtirish
|
to'garaklarida
|
Kasbiy talablar. Gid kasbini tanlagan insonlarga ushbu kasb bir necha talablami qo‘yadi, ya’ni madaniy-tarbiyaviy ishlarga ishtirok etish ishtiyoqi, tarbiya jarayonida ekskursiya xizmatining mohi-yati, undagi o‘z rolim tushunishi, burchini his etishi, yaxshi diksi-yaga ega bo‘lishi, bir yoki bir necha ekskursiya mavzulari bo‘yicha aniq bilimlarga ega bo‘lishi, madaniyatsizlik va eskicha qarash-larga befarq bo‘lmasligi, o‘z bilimlarini uzluksiz takomillashtirishi, yangilikka intilishi, ishda tashabbus ko‘rsatishi va ijodiy yondashishi,
^збекистон Республикасининг «Туризм тутрисида»ш К,онуни //«Халк, сузи» газетаси, 1999.
'33
ekskursantlami qiziqtirishi va talablarini chuqur o‘rganishi, turli gu-rubdagi insonlarga xizmat ko‘rsatishda turlicha yondashuv: tarbi-yaviylik, yuqori madaniyat va xulq-atvor, ekskursantlar bilan to‘g‘ri munosabat yuritishi, ekskursiya xizmatini o‘tkazish uslubiga ega bo‘lishi, xullas, kasb sirlarini yaxshi bilishi. kerak.
Har bir gid nafaqat o‘z mutaxassisligi bo‘yicha bilimlarga, balki pedagogika va psixologiya asoslarini ham bilishi zarur bo‘lmoqda. Gid o‘z ishini to‘g‘ri tahlil qilishi, o'tkazgan ekskursiya xizmati ga obyektiv baho berishi, prinsipial va o‘ziga nisbatan talabchan bolishi muhimdir.
Gid kasbi aniq amaliy malakaga ega bo‘lishni talab qiladi. Bu malaka unga o‘z bilimlarini auditoriya uchun to‘g‘ri tanlab olish, mujassamlashtirish va samarali uzatish imkoniyatini beradi. Gid kasbini tanlaganlar quyidagilami aniq bila olishi kerak: zaruriy, aniq ma’lumotlarni tanlashi, o‘qib o‘rganishi, aniq mavzudagi ekskursiyaga individual matn tayyorlashi, uslubiy qo‘llanmani tuzishi, ulami amaliyotda qo‘llashi, «gid portfeli»dagi ko‘rgazmali vositalami to‘g‘ri va o‘z vaqtida qoMlashi, boshqa gidlar bilan tajriba almashishi, mintaqaning ekskursiya imkoniyatlarini targ‘ib qilishda ishtirok etishi va h.k.
Gidning amaliy bilim va ko‘nikmasi unga uslubiy ishlarda qat-nashishda, to‘garaklami, turistik guruh rahbari hamda turagentlar uchun malaka oshirish kurslarini olib borishda, yosh gidlarga yor dam berishda kerak bo‘ladi. Amaliy bilim va malakaning mav judligi gid ustamonligining mustahkam negizidir.
Kasb va mutaxassislik. Gidlarning kasbiy mahoratini takomil-lashtirishning asosiy yo‘nalishlaridan biri mutaxassislikdir. Eng awalo «kasb» va «mutaxassislik» kabi ikki tushunchaning maz muni va o‘zaro aloqasini aniqlab olamiz.
Kasb ~ aniq bilim va ko‘nikmalar jamlanmasini talab qiluvchi mehnat faoliyati shaklidir.
Mutaxassislik - bir kasb zaxirasidagi faoliyat turi. Masalan:
shifokor bu - kasb bo‘lsa, terapevt, jarroh, stomatolog bu -mutaxas-
34
м-.lik va h.k. Kasb asosiy faoliyat turi bo‘Isa, «mutaxassislik» tu-■;liiuu'lmsi ma’lum kasb doirasida bilim va mahoratga erishganlik ihnijusini ko‘rsatadi, ya’ni mutaxassis bir or mutax assislikni pmlessional egallagan ishchidir.
Сi idlami tayyorlash jarayonining vazifasi - mutaxassislami mala-kali gid qilish, ya’ni gid kasbining zaruriy bilim va ko‘nikmalariga
bo‘lishi uchun har bir mutaxassisga yordam berishdir. Bun-da ishni shunday tashkil etish kerakki, ekskursiya muassasasiga kelgan kishi o‘z mutaxassisligini nafaqat saqlab qolsin, shu bilan birga uni takomillashtirib, ekskursiya xizmatini yaxshi tashkil eti-shi uchun o‘z vazifasini mustahkamlasin.
Tarix o‘qituvchisi gid bo‘lganidan keyin tarixiy mavzuda ekskursiyalar o‘tkazishi maqsadga muvofiqdir. Undan tabiatshu-noslik mavzusida ekskursiya mavzusini tayyorlashni talab qilish noto‘g‘ri boiadi. Bu mavzudagi ekskursiyalami mutaxassis - bio log, geograf tayyorlashi maqsadlidir.
Ekskursiya muassasalari va davlat muzeylari qoshida gidlar-ning malakasini oshirish kurslari tashkil etilgan (tarixiy, adabiyot, tabiatshunoslik va h.k.). Masalan, Sarnarqand viloyatining Dav lat muzey-qo‘riqxonasi qoshidagi gid-ekskursovodlami tayyor lash o'quv markazida 216 soatlik «Ekskursiya xizmatlarini tashkil etish» qayta tayyorlash kursi tashkil etilgan bo‘lib, ushbu kursni tamomlagan tinglovchilarga « 0 ‘zbekturizm» MK tomonidan «Sa-marqand shahri gidi» ixtisosligi bo‘yicha qayta tayyorlash haqida guvohnoma beriladi. Hozirda ushbu kursda 2013-yilda jami 116 nafar, 2014-yildajami 107 nafar tinglovchi o‘qidi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
