Samarqand davlat universitetining

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETINING
KATTAQO‘G‘ON FILIALI

Ro‘yxatga olindi № BD-60540100-1.04 2022-yil “___” ___________

“TASDIQLAYMAN” Direktor _________Sh.R.Urakov 2022-yil “___” ___________

UMUMIY FIZIKA


FAN DASTURI

Bilim sohasi:	500 000	– Tabiiy fanlar matematika va statistika
Ta’lim sohasi :	540 000	– Matematika va statistika
Ta’lim yo‘nalishlari:	60540100	– Matematika

Kattaqo‘rg‘on sh.-2022

Fan/modul kodi UFM2005		O’quv yili 2022-2023	Semestr 3		ECTS – Kreditlar 5
Fan modul turi Majburiy		Ta’lim tili Oʻzbek			Haftadagi dars soatlari 4
1.	Fan nomi Semestr			Auditoriya mashgʻulotlari (soat)		Mustaqil ta’lim (soat)	Umumiy (soat)
	Umumiy fizika 3			60		90	150
2.	I. Fanning mazmuni Fanni oʻqitishdan maqsad- Umumiy fizika fanining asosiy maqsadi talabalarni asosiy fizik hodisalar, ularning mexanizmlari, qonuniyatlari va amaliy qo’llanishlari bilan tanishtirishdir. Umumiy fizika fanining asosiy vazifasi talabalarda ilmiy-amaliy dunyoqarashni, ya’ni fizikaviy hodisalarning tabiatini toʻgʻri tasavvur qilish, tabiiy fanlar sohasida qoʻyilgan har bir aniq vazifalar mazmunini umumiy fizika qonunlari bilan bogʻlash; asosiy fizikaviy oʻlchov asbob-uskunalaridan foydalana bilish; fizika fanining rivojida oʻzbek allomalarining qoʻshgan hissalaridan gʻururlanishni shakllantirish; talabalarning mustaqil ishlash malakasini, tahliliy mulohaza yuritish qobilyatini, shuningdek asosiy va qoʻshimcha adabiyotlardan foydalanish mahoratini oʻstirish. Taʼlimning innovatsion tizimini keng qoʻllash, oʻqitishning interaktiv uslublari va vositalaridan, zamonaviy axborot-kommunikatsiyalari hamda texnologiyalardan keng foydalanish. Fanning vazifasi – Umumiy fizika fanining atamalari, tegishli hodisalari, qonun va qonuniyatlarining fizik mohiyatini tushunib olish. Fan doirasidagi masalalarni yechish va yechimlardan toʻgʻri xulosalar chiqarish. Fizik tajribalar, namoyishlar va hodisalarni fizik qonun va prinsiplari asosida tavsiflash. Fizikada qoʻllanilidigan fizik qonunlar, prinsiplar, ideallashtirilgan modellar va sxemalarning qoʻllanilish chegarasini bilishi kerak. Umumiy fizika boʻyicha egallangan nazariy bilim va koʻnikmalarni tegishli tajriba natijalarinini talqin qilishga amalda qoʻllash. Oddiy mexanik laboratoriya ishlarini sozlashni, oʻlchashni bajarishni va natijalarni hisoblashni, eksperiment xatoliklarini hisoblash va tajriba sifatini xulosalashni bilishlari kerak. Umumiy fizika fanining asosiy qoida va qonunlaridan toʻgʻri xulosalar chiqarishga oid amaliy malaka hamda koʻnikmalarga ega boʻlish. Egallangan nazariy bilimlarni kelajakdagi ilmiy faoliyatda samarali qoʻllay bilishga oid malaka hamda koʻnikmalarga ega boʻlish.

2. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashgʻulotlari)

   1. 
      Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi:
      

Mavzu-1. Fizika fani va uning vazifasi. Moddiy nuqta kinematikasi. Ilgarilama va aylanma harakatda tezlik va tezlanish.
Fizika fanining mazmuni, maqasad va vazifalri to‘g‘risida tushuncha. Fizika fanining predmeti va uning o‘ziga xos xususiyatlari. Fizika fanining qismlari to‘g‘risida tushuncha. Moddiy nuqta ta’rifi va kinematikasi haqida tushuncha. Mexanikada harakat turlari trektoriya, tezlik, tezlanish va harakat tenglamalari haqida tushunchalar. Moddiy nuqtaning harakat tezligi, harakat tezlanishi va ularning birliklari. Burchakli tezlik va tezlanish, markazga intilma tezlanish, tangensial tezlanish ta’rifi va formulasi to’g’risida. Mutloq qattiq jism tushunchasi.


Mavzu-2. Mexanikada kuchlar. Nyuton qonunlari. Gravitatsiya va elastiklik kuchlari. Guk qonuni. Impuls va uning saqlanish qonuni.
Tabiatdagi mavjud kuchlar haqida tushuncha. Dinamika qonunlari haqida ma’lumot. Nyuton qonunlarining ta’riflari, forulasi, kuch, massa, inertlik, zichlik, hajm haqida tushuncha va ularning birliklari. Butun olam tortishish qonuni gravitatsiya doimiysi. To’qnashuvlar, Impuls, impulsning saqlanish qonuni. Elastiklik kuchlari, bikrilik, Guk qonuni va uning doimiysi haqida ma’lumot.