Samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Ajratish  organlari.  Hasharotlarning  ajratish  organlari  malpigiy 
naylaridan  iborat  bo’lib,  har  xil  hasharotlarda  ikki  juftdan  bir  necha  o’nlab, 
hatto  yuzlab  juftdan  tashkil  topgan.  Masalan, ninachilar  va  to’g’ri  qanotlilarda 
30-tadan  200-tagacha,  qandalalar,  bitlar,  qo’sh  qanotlilar  va  burgalarda  4  ta, 
qo’ng’izlar va tangacha qanotlilarda 6 ta bo’ladi. Malpigiy naylarining bir uchi 
berk,  2-nchi  uchi  esa  o’rta  ichak  bilan  orqa  ichakni  birlashgan  joyidagi  ichak 
bo’shlig’iga ochiladi.  
Malpigiy  naylari  gemolimfada  to’plangan  suyuq  mahsulotlarni  (siy-dik 
kislota va boshqa suyuq azotli birikmalarni) olib, kristal holatga keltirib ichakka 
tushiradi va ichakdagi tezak biln birga tashqariga chiqariladi.  
Malpigiy  naylaridan  tashqari  hasharotlardagi  yog’  tanachalari  ham 
ajratish  vazifasini  o’taydi.  Bunday  yog’  tanachalari  organlar  orasidagi  ayrim 
bo’sh  joylarni  to’ldirib  turadi.  YOg’  tanachalari  birinchidan  ayrim 
hasharotlarning  lichinkalarini  metamorfoz  yo’li  bilan  rivojlanishi  jarayonida 
zapas  oziqa  bo’lib  xizmat  qiladi.  Shuningdek  ular  modda  almashinuvida  hosil 
bo’lgan dissimilyasiya mahsulotlarini o’zida doimiy to’plab, saqlab turadi. Shu 
jihatdan yog’ tanachalari “to’plovchi buyrak” vazifasini bajaradi. 
Ko’pgina  hasharotlarda  perikardial  (yurak  oldi)  hujayralar  ham  aj-ratish 
vazifasini  bajaradi,  chunki  ular  gemolimfada  hosil  bo’lgan  zaharli  mahsulotlarni 
tashqariga chiqarib tashlashda qatnashadi.