Samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti


O’rgimchaksimonlar sinfining klassifikasiyasi



Download 0,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/154
Sana31.12.2021
Hajmi0,92 Mb.
#203928
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   154
Bog'liq
zoologik tadqiqot uslublari

O’rgimchaksimonlar sinfining klassifikasiyasi 
O’rgimchaksimonlar bir nechta turkumlarga bo’linadi. Bu turkumlarning 
eng asosiylari qo’yidagilardir.  
 
Chayonlar  turkumi  –  Scorpionida.  Chayonlar  o’rtacha  kattalikdagi 
yoki  ancha  yirik  o’rgimchaksimonlarni    va  asosan  issiq  iqlimli  hududlarda 
tarqalgan  turlarni  o’z  ichiga  oladi.  Ularning  ayrim  turlarini  tanasi  15  sm  va 
undan uzunroq bo’lishi mumkin. Chayonlar tunda faol hayot kechiradi. Kunduzi 
esa  ular  toshlar,  daraxt  po’stlog’i  ostida,  devorlar  kovagida  va  yoriqlarida 
yashirinib  yotadi.  Ularning  oziqasi  turli  hasharotlar  hisoblanadi.  Chayonlarni 
ombursimon  uzun  pedipalplari  va  segmentlarga  aniq  bo’lingan  uzun  qorin 
bo’limiga  qarab  ajratish  mumkin.  Bosh  ko’krak  yaxlit  ustki  qalqon  bilan 
qoplangan.  Qornining  oxirgi  bo’g’imi  telson  deyilib,  uning  kengaygan  ichida 
bir juft zahar bezlari joylashgan. Telsonning uchi ingichka nayzaga o’xshaydi. 
Ana shu nayza ichida zahar bezlarining yo’li tashqariga ochiladi. Chayonlarning 
zahar  apparati  o’z  o’ljasini  o’ldirish,  oziqlanish  va  himoyalanish  uchun 
ishlatiladi.  O’ljasiga  nisbatan  zaharini  ishlatish  qo’yidagicha  bo’ladi,  ya’ni 
chayon pedipalplari yordamida hayvonni mahkam ushlab turib, qorin bo’limini 
ko’tarib, qayirib, nayzasini sanchiydi va suyuq zaharini tukadi.  
      Mayda  chayonlarning  zahari  odamga  kuchli  ta’sir  qilmaydi,  lekin  yirik 
chayonlarning zahari odam hayotiga xavf tug’diradi. 
      Ilmiy  manbalarda  chayon  zaharidan  odamning  halok  bo’lganligi  haqida 
ma’lumot mavjuddir.  
       Hozirgi  vaqtda  chayonlarning  600  turi  ma’lum.  Ularning  ko’pgina  tur-lari 
tropiklarda tarqalgan. Masalan, uzunligi 17 sm ga teng bo’lgan afrika chayoni 

Download 0,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish