Samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Ekspeditsiya va ekskursiya jihozlari 
Dala  ishlarining  muvaffaqqiyatli  bajarilishi  ko’pincha  zaruriy  jihozlar 
bilan ta’minlanishiga bog’liq. 
Zoologning  dala  ishlarini  materiallar  bilan  ta’minlanish  xarakteri,  bir 
tomondan  tadqiqot  maqsadiga,  ikkinchi  tomondan  mahsulot  va  imkoniyatga, 
uchinchidan dala ishlari olib boriladigan joyning geografik xususiyatiga bog’liq. 
Shunday  qilib,  mavzu,  tadqiqot  tipi  (ekspeditsiya,  statsionar),  harakat  turi 
(mashina, otulov, o’troq), ob-havo va boshqa tomonlar hisobga olinadi. 
Jihozlarga bo’lgan talab ularning yengilligi, mustahkamligi, qulayligi, narxining 
arzonligi va tamirlash oson bo’lishiga etibor berish kerak. 
 
Har  bir  ekspeditsiya  xodimi  yildan  yilga  o’zining  shaxsiy  ekspeditsion 
jihozlarini  yig’ib  borishi  va  o’z  tajribalariga  asoslanib  takomillashtirib  borishi 
zarur. Hammaga ma’lumki, har kimni o’z miltig’i, fotoapparati, kinokamerasi, 
ryukzagi, dala kiyimlari, chodiridan foydalanishi o’zi uchun juda qulay. Yillar 
davomida tadqiqotchida o’zi yasagan moslamalar paydo bo’lishi mumkin. 
 
Dala  ishlariga  chiqishdan  oldin  hamma  kerakli  narsalarni  tahlash  kerak. 
Buning  uchun  avvaldan  o’ylab  ro’yxat  tuziladi.  Dala  jihozlari  asosan  quyidagi 
guruhlarga  bo’linadi:  1)  Ilmiy  jihozlar,  2)  shaxsiy  jihozlar,  3)  ekspeditsiya 
jihozlari, 4) lager mulklari, 5) transport, 6) oziq-ovqat mahsulotlari. 
 
Ilmiy  jihozlarga  joyning  tabiiy  geografik  xaritasi,  sinflar  bo’yicha 
hayvonlarni  aniqlovchi  kitoblar,  jurnal,  daftar,  dala  daftarchasi  (jilti  qattiq 
bloknot),  ruchka,  qalam,  durbin,  fotoapparat,  kinokamera,  miltiq,  tutqichlar 
(to’r, qapqon, sirtmoq), chizg’ich, o’chirg’ich, qog’ozlar, efir, formalin, spirt va 
boshqalar kiradi. 
 
Shaxsiy  jihozlarga  kiyim-kechak,  poyafzal,  brezentli  kamzul,  soqol-
mo’ylab oluvchi asbob, peska, poki, oyna, sovun, sochiqlar kiradi. 
 
Ekspeditsion  va  lager  jihozlariga  mashina,  ot-eshak,  ular  uchun  zarur 
bo’lgan  yehtiyot  qismlar  va  anjomlar,  chodir  va  uning  zarur  qismlari,  uxlash 

---

qopi,  bolta,  bolg’a,  arra,  mix,  kerosin,  fonis,  gazli  ballon  va  plita,  qozon, 
choynak, piyola, kosa, qoshiq, satil, jom va boshqalar kiradi.  
Oziq-ovqat  mahsulotlariga  tezda  buzilmaydigan  guruch,  paxta  yog’i, 
naxo’t,  mosh,  kartoshka,  piyoz,  sabzi  sariq  yog’lar  kiradi  bu  mahsulotlarni 
joylardan topish mumkin.