Samarqand davlat universiteti o. E. Toshmurodov, B. B. Kipchakov, A. T. Umarov kurash turlari va uni

7.2. Usul tizimlari va texnik harakatlar tasnifi 
 
Kurashchining texnik usullari haqida umumiy tasavvurga ega 
bo‘lish uchun tayyorlovchi va asosiy guruhlar berilgan. Usullarni 
tayyorlovchi guruhida kurashchining asosiy holati va harakatlari, asosiy 
guruhda uloqtirish, himoya va qarshi usullar ochib berilgan. 1 va 2 
guruhlarda turli xil kombinatsiyalashgan harakatlar bo‘lishi mumkin. 
Kurash texnikasi usullari va harakatlar taktikasining o‘zaro 
bog‘liqligini tushunish uchun kurashdagi taktik harakatlar tizimini 
o‘rganish zarur. Undan biz, harakatlarning 3 guruhi borligini, ya’ni 
birinchi tayyorlovchi harakatlar – bular asosiy harakatlar: kuzatish, 
raqibining zaif tomonlarini qidirish, manyovr qilish, hiyla ishlatish, 
raqibini chalg‘itishlarning muvaffaqiyatini ta’minlashi kerak. Ikkinchi 
asosiy taktik harakatlar – hujum va himoya harakatlari, qarshi hujum 
harakati, 3 ayrim usul va harakatlarini qo‘llab turlicha kurashish, 
mashg‘ulot bellashuvi, turnir, musobaqa bellashuvlari va hokazo. 
Kurash usullari va taktik harakatlar to‘g‘risida umumiy tasavvurga 
ega bo‘lgan usullar tizimini va taktik harakatlar tasnifini tahlil qilamiz. 
Bu tasnifda kurash usullari tizimini o‘qish, ya’ni, jarayondagi o‘rganish 
izchilligida tuzishga harakat qilindi. Shubhasiz, usullar tizimining 
bunday tuzilishi qat’iy emas, albatta. Shu sababli ham bir murabbiy 
ta’lim izchilligini shug‘ullanuvchilar kontingentiga qarab ijodiy ravishda 
o‘zgartirish va takomillashtirish mumkin
7
. 
7.3. Kurash usullaridagi tayyorlovchi hamda asosiy bo‘limlar va
guruhlarga o‘tishdagi izchillik 
Tayyorlovchi harakatlar – asosiy holat va harakatlar. 
1. Kurashdagi turish holatlari va ularning xilma-xilligi. 
Kurashchining yakka holdagi turishi: chap, o‘ng, frontal, yuqori, 
o‘rtacha past. 
Juft-juft bo‘lib turish: chap, o‘ng, frontal, turli tomonlama, yuqori, 
o‘rtacha past. 
7
A.Atoyev. Kurash. 1987 y.

---

99 
Masofalar: yaqin, o‘rtacha, uzoq, ushlamagan vaqtdagi.