Samarqand davlat universiteti maktabgacha ta’lim fakulteti maktabgacha ta`lim nazariyasi va metodikasi kafedrasi roʻyxatga olindi

-Bilishimcha, o‘qituvchi bo‘lib ham ishlagansiz. Faoliyatingiz davomida ilojsiz 
vaziyatlarga ham tushib qolganmisiz? Qahramoningiz Hoshimjonga o‘xshagan bolalar bilan 
qanday shug‘ullangansiz?
-Ikki marta o‘qituvchilik qilganman. Dastlab, Qo‘qon pedagogika bilim yurtini bitirib borib, 
1949-50 o‘quv yilida Qayqubod degan qishloqda 1-4-sinflarga dars berganman. Bu birinchi 
muallimlik davrim edi. Bir qancha qiyinchiliklarga duch keldim. Menga 1-sinfni berib qo‘yishdi. 
Aslida, bu ishni tajribali o‘qituvchilar olib borishi kerak.
Bir-ikkita misol aytib beraman. Bolalarga qattiq gapirib bo‘lmas ekan. O‘sha paytlarda 
pedagogikada qattiq gap hali bor edi. G‘ulomjon degan bir o‘quvchim bo‘lgan. Bir kuni ruchkasi 
yaxshi yozmayotgandi, “he, onangni…” deb so‘kib qoldi. “Hoy, o‘g‘lim, onangni deb so‘kmaydi”, 
deb tanbeh bersam, bir ozdan keyin “he, buvingni…” deb so‘kyapti. “Hoy, o‘g‘lim, nega yana 
so‘kinyapsan?” desam, “onangni demayapman-ku” deb javob berdi. So‘kinish odobdan emasligini 
bafurja tushuntirishimga to‘g‘ri kelgan.
Bir kun bir o‘quvchim yo‘qolib qoldi. U Qayqubod qishlog‘ining “Qo‘rg‘oncha” 
mahallasidan kelardi. Tushdan keyin onasi kelib, o‘g‘li uyga bormaganini aytdi. Men hamma qatori 
uyga ketganini aytdim. Bolalar bilan cho‘milib yurgandir, deb onasi qaytib ketdi. Kechga yaqin ota-
ona birgalikda keldi. Topisholmabdi. Ertasiga erta kelib xonani ochsam, qidiruvdagi bola orqadagi 

---

244 
partada sumkasini boshiga bolish qilib uxlab yotibdi. Xursand bo‘lishimniyam, xafa 
bo‘lishimniyam bilmayman. Bola topildi. Yomon tomoni, kecha sinfni qulflayotganda qaramagan 
ekanman. Uyqudagi pahlavonni uyg‘otdim, uyiga xabar jo‘natdim. “E o‘g‘lim, nimaga bunday 
qilding?” desam, “Ertaga tag‘in kelarkanman deb uxlayverdim”, deydi. “Qo‘rg‘oncha” mahallasi 
sal uzoqroq edi-da.
U paytlarda dovot-qalam ishlatilardi. Bolalarning bitta odati bor edi: agar bugun kimdir 
qalam ko‘tarmay kelsa, ertaga hammasi qalamsiz kelardi. Bir kuni bitta o‘quvchim qalamini uyda 
qoldirib kelibdi. Boshini silab, yaxshi gapirib qalam topib berdim. Ertasiga butun sinf qalamsiz 
keldi. Ha desam, bizgayam qalam olib bering, deb javob berishdi.
Shunaqangi qiziq-qiziq voqealar meni bolalar dunyosiga yaqinlashtirdi.
To‘rtinchi sinflarni ham o‘qitganman. Bu ham bolalar dunyosini yaxshi o‘rganishim uchun 
katta yordam bergan. Bir bola bir qizni yaxshi ko‘rib qolibdi. Darsdan keyin qolib gaplashishadi. 
Ket endi desang, ketmaydi. Bir kuni Husniddinova degan rus tili o‘qituvchisi menga xat olib chiqib 
berdi. Haligi bolalar gaplashaveribdi, yoniga borsa bir-biriga xat o‘qib berayotgan ekan. Men nima 
qilishim kerak? Ota-onasiga oshkor etaymi-yo‘qmi? Ular anchagina “yozishmalar olib borgan” 
ekan. Muallim cho‘ntaklaridan olib qo‘yibdi. Xatni oshkor qilmadim, bolalarni chaqirib o‘zlariga 
qaytarib berdim. Endi bunaqa ish qilmanglar, yettinchi sinfdan keyin hammasiga ruxsat, dedim. 
Unda yettinchi sinfgacha o‘qitilardi, undan keyin qizlar erga tegishi mumkin edi.
1955 yili universitetni bitirib keldim-da, yana maktabga ishga kirdim. Uch yil ishladim. 
O‘smirlik yoshidagi bolalarga dars berdim. Bu payt bolaning shakllanish davri hisoblanadi. Bu 
murakkab o‘tish pallasining sir-sinoati, o‘ziga xosliklarining poyoniga yetolmadim. Har bir o‘smir 
o‘g‘il, har bir o‘smir qiz o‘zi bir dunyo-da. Ularning hayotini kuzatib, juda ko‘p voqealarning 
guvohi bo‘ldim.