Samarqand davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti sport turlarini o

Yengil atletika va uni o’qitish metodikasi fanidan
glossariy

Yengil atletika	Sportcha yurish, sakrash, uloqtirish, ko‘pkurash turlaridan iborat
Atlet	Yunoncha so‘z bo‘lib kurash, mashq bellashuv ma’nosini anglatadi.
Stipl - chez	To‘siqlar osha yugurish bo‘lib, 1500 m, 2000 m, 3000 m masofalarga yugurish
Kross	Yugurish ning oddiy usuli bo‘lib, past-baland, trassa, o‘nqir-cho‘nqir joylarda yuguriladi.
Yurish	Odamning bir joydan ikkinchi joyga ko‘chishning tabiiy jarayonidir
Yugurish	Odamning bir joydan ikkinchi joyga tez shiddatli kuchishning tabiiy shaklidir.
Uloqtirish	Maxsus snaryadlarni imkon boricha o’zoqqa irg‘itish yoki uloqtirishdan iborat
Ko‘pkurash	Yugurish , sakrash va uloqtirish mashqlarining har xil turlarini o‘zida mujassamlashtirgan sport turi.
Jismoniy tayyorgarlik	Sportchi jismoniy imkoniyatlarini belgilab beruvchi ko‘rsatkich
Jismoniy sifatlar	Sportchi mavjud bo‘lgan jismoniy ko‘rsatkichlar.
Egiluvchanlik	Sportchining bo‘g‘inlaridagi harakat doiralarini hamda mushaklarning qayishqoqlik imkoniyatlari.
Stayerlik	O’zoq va o‘ta o’zoq masofalarga Yugurish
Fasberi flop	Balandlikka sakrashning eng qulay va murakkab usuli
Sprint	Qisqa masofaga Yugurish
Musobaqalashuv davri	Sportchining sport musobaqalarida ishtirok etish davri
Tayyorlov davri	Sportchini musobaqalarga tayyorlash davri
Start	Yugurish ga tayyorlanish (shaylanish) vaqti
Sport ixtisosi	Sportchining tanlab olgan sport turi
Sportchining o‘z-o‘zini nazorat qilishi	Sportchining o‘z holatini hartomonlama nazorat qilishi
Yuklama	Sport mashqi jarayonida sportchi tomonidan bajaradigan harakat amallarining miqdori (hajm)
Batba	Kross Yugurish
Kuch	Tashqaridan ta’sir etuvchi qarshiliklarni engish quvvati
Marafon	42 km. 195 m masofa Yugurish

Chidamdorlik	Harakat amalini o’zoq vaqt charchoqni engib bajarilishni davom etish imkoni.
Tezlanish	Biror harakat amalini imkon darajasida qisqa vaqt ichida bajarish
Portlovchi kuch	Qisqa vaqt ichida katta miqdorda kuchni namoyon etish
Texnika	Xarakat amalida Yuqori natija ko‘rsatishning samarali usuli
Jismoniy sifatlarni bir-biriga bog‘liqligi	Jismoniy sifatlarni bir-birini rivojlanishiga va namoyon etilishidagi ta’siri
Sport formasi	Sportchining sport turiga mos keyin kechagi.
Sport qiyomi	Sportchining eng Yuqori natijasini ko‘rsata olish imkoniyatiga tayyor bo‘lgan holati
Texnik tayyorgarlik	Sportchining talab olingan sport turini samarali bajarishga qaratilgan tayyorgarliklari
Maxsus jismoniy tayyorgarlik	Sportchining sport turida Yuqori natija ko‘rsatish uchun zarur bo‘lgan tayyorgarlik turi.
Umumiy jismoniy tayyorgarlik	Sportchining Yuqori natija ko‘rsatishi uchun zarur bo‘lgan har tomonlama jismoniy rivojlanish holati.
Nazariy tayyorgarlik	Sport tayyorgarligida zarur bo‘lgan umumiy nazariy bilimlar
Taktik tayyorgarlik	Sportchining sport musobaqalarida bahs olib borishda qo‘llanilarigan san’ati.
Integral tayyorgarlik	Sportchining har tomonlama tayyorgarligi
Sportchining ruhiy tayyorgarligi	Sportini har tomonlama ruhan tayyorlash

Tavsiya etilgan adabiyotlar ro’yxati
Asosiy adabiyotlar


1. Arne Güllich, Michael Krüger. /Sport: Das Lehrbuch für das Sportstudium (Bachelor) (German). edition. 26 Sept. 2013, (German).
2. S.Bubka, M.Bulatova. /Tack and field: Encyclopaedia in questions and answers. 2015 y. Kiev.
3. Wolfgang Killing, Wolf-Dietrich Heß. /Jugendleichtathletik Sprint: 17 Dec. 2012, (German).
4. Wolfgang Killing, Dietmar Chounard, Wolf-Dietrich Heß /Jugendleichtathletik Basics: 2010, (German)
5.Qudrаtоv R., /Yengil аtlеtikа. darslik – T.: 2012 y.
6. Rafiyev H.T., Yengil atletika va uni o’qitish metodikasi. Darslik – T.: 2012y.
7. Shаkirjаnоvа K.T. Yengil аtlеtikаdа bоshqаruv vа pеdаgоgik nаzоrаt. O’quv qo’llаnmа – T.: 2009. – 58 b.
8. Shakirjanova K.T. Yengil atletika bo’yicha musobaqalarda kotibiyat ishini tashkil etish. Uslubiy qo’llanma. – T.: O’zDJTI nashriyot-matbaa bo’limi. 2010 y. – 72 b.
9.Shаkirjаnоvа K.T., Shоkirjоnоv B.А., /Mеtаniya Kоpya. –T.: 2011 g.
10. Shаkirjаnоvа K.T., Shоkirjоnоv B.А., Ivаnоv-Tyurin M.V. /Yadrо itqitish. –T.: 2012y.
Qo’shimcha аdаbiyotlаr
1. Normurodov A.N. Yengil atletika. Toshkent: 2002 yil.
2. Niyozov I. Yengil atletika. O’zDav JTI, 2005 yil.
3.Shаkirjаnоvа K.T., Sоliеv I.R. Bаrеrlаr оshа yugurishgа o’rgаtish tехnikаsi vа usuliyati. Uslubiy qo’llаnmа – T.: “SHARQ” 2011 y. – 44 b
4. To’хtаbоеv N.T. Jismоniy tаrbiya mutахаssislаrining kаsbiy mаhоrаtini rivоjlаntirish. O’quv-uslubiy qo’llаnmа. – T.: 2010 y. – 71 b.