Samarqand davlat universiteti isoqjon negmatov ijtimoiy ishning etik

“Ijtimoiy ishning axloqiy tamoyillari Deklaratsiyasi”da quyidagi 
tamoyillar bayon qilingan: 
Har bir odam noyob hodisa bo‘lib, unga axloq nuqtayi nazaridan e’tibor 
berish lozim. 
Har bir odam o‘z ehtiyojlarini qondirishda boshqalarning huquqlariga zarar 
yetkazmasdan harakat qilish huquqiga ega va u jamiyat farovonligini oshirishga 
o‘z hissasini qo‘shishi lozim. 
Har bir jamiyat, boshqaruv shaklidan qat’iy nazar, o‘zining har bir a’zosini 
maksimum darajada noz-ne’matlar bilan ta’minlashga intilishi lozim.
Ijtimoiy soha xodimlari ijtimoiy adolat tamoyillariga daxildordir. Negaki, 
ijtimoiy ish xodimi o‘zining bilimlarini, ko‘nikma va malakalarini alohida 
392
 Медведева Г. П. Этика социальной работы: Учеб. пособие для студ. высш. учеб, заведений. — М.: 
Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 1999. 12 с. https://studfile.net/preview/4617643/page:12/  

---

301 
odamlar, guruhlar,jamoa va jamiyatlar taraqqiy etishi uchun, shaxsiy-ijtimoiy 
nizolarni hal qilish, ularning oqibatlarini bartaraf etish uchun sarf qilishi lozim. 
Ijtimoiy ish diskriminatsiyani rad etish asosiga quriladi. Demak, u 
mijozlarning jinsi, yoshi, millati, diniy e’tiqodi, tili, siyosiy e’tiqodlari, jinsiy 
yo‘naltirilganligidan qat’iy nazar, amalga oshriladi. 
Ijtimoiy xodimlar har bir odam va ijtimoiy guruh huquqlarini, uning 
mustaqilligi va sha’nini hurmat qilar ekan, “BMTning inson huquqlari hartiyasi” 
va boshqa xalqaro hujjatlarga asoslanadi. 
Ijtimoiy ish mijozlarning daxlsizligini himoyalash tamoyiliga asoslanadi, 
bunga tanlov erkinligi va kasbiy sir, mijozning o‘z huquqlari va shaxsiy delosi 
mohiyatini tushuntirib berishga bo‘lgan huquqi ham kiradi.
Ijtimoiy xodimlar kasbiy sir saqlaydilar, hatto u amaldagi qonunchilikka zid 
bo‘lsa ham. Ijtimoiy ish mijozning ishtiroki va u bilan hamkorlikka asoslanadi. 
Ijtimoiy xizmatchilar o‘zlari duch keladigan har qanday murakkab vazifani hal 
qilishda mijozlar bilan hamkorlik qilishilari lozim, bunda mijozning manfaatlarini 
eng yaxshi usulda himoya qilish uchun harakat qilish kerak. Ijtimoiy soha 
xodimlari xizmatlaridan foydalanayotgan shaxslar o‘z muammolarini hal etishda 
juda faol ishtirok etishlari lozim. Mijozlar har doim ijtimoiy soha xodimi 
tomonidan ana shu birgalikdagi harakatlarningmaqsadi va oqibatlari (xatar va 
foyda) haqida ma’lumot olishlari zarur. 
Ijtimoiy ish mijozlarining ixtiyoriyligi tamoyiliga asoslanadi. Demak, u har 
qanday majburiylikni minimum darajaga tushirish uchun yo‘naltirilgan bo‘ladi. 
Ishtirokchilardan bir guruhining muammolarini boshqa guruh muammolari 
hisobiga hal qilish zaruriyati tug‘ilganda majbur qilish, har doim muqobil 
guruhning manfaatlarini batafsil ko‘rib chiqish, har ikki guruhni to‘la eshitib 
bo‘lgandan keyingi tamoyil tanlashga asoslanishi kerak. Ijtimoiy soha xodimlari 
muqobil guruhning har ikkisini ham malakali vakillar bilan ta’minlashlari zarur. 
Ijtimoiy ish xodimlari, shuningdek, o‘z mamlakatlari qonunchiligida ochiq majbur 
qilish imkoniyatlarini minimum darajaga tushirishlari kerak. 
Ijtimoiy ish o‘z fuqarolarini ezadigan, terrorizm, qiynoqlar va shunga 
o‘xshash shafqatsiz vositalardan foydalanadigan biror shaxs, guruh, siyosiy 
kuchlar yoki hokimiyat tuzilmalarini qo‘llab-quvvatlashga mutlaqo zid.