Samarqand davlat universiteti I. X. Nasimov, I. Patterson, K. M. Ibodov hozirgi zamon raqobat

5. Bozor infratuzilmasining rivojlanish darajasi bilan bog’liq raqobat 
ustunliklari
: 
– 
kommunikasiya 
vositalarining 
rivojlanganligi
(transport, 
aloqa, 
telekommunikasiya). Bu ayniqsa transport sohasida yaqqol namoyon bo‘lib, 
hududiy birliklarning notekis joylashuvi, iqtisodiy rivojlanishidagi mavjud 
tafovutlar, davlat va mahallimy ahamiyatga ega bo‘lgan transport yo‘llarining 
notekis taqsimlanishida kuzatishimiz mumkin; 
– 
hududiy birliklarda mehnat bozori, kapital, tovar va texnologiyalarning 
erkin almashinuvi va ochiqligi
; 
– 
distribusiya tarmoqlarining rivojlanganligi
(chakana, ulgurji, fyuchers 
savdolari, konsalting, axborot, lizing va shu turdagi xizmatlarni ko‘rsatish 
tizimining rivojlanganligi); 
– ishlab chiqarish kooperasiyasi
. 
6. Texnik-texnologik omillarga bog’liq raqobat ustunliklari. 
Bu 
tarmoqda amaliy fan va texnikaning rivojlanganligi, mashina va uskunalarning 
texnik tavsiflari, xom ashyo va materiallarning texnologik xususiyati va ishlab 
chiqarilayotgan mahsulotning texnik parametrlari bilan baholanadi.
 
7. Ma’lumotlar bazasi bilan bog’liq raqobat ustunliklari. 
Bu malakali 
sotuvchilar, potensial iste‘molchilar, xaridorlar, bozor tuzilmasi va dinamikasi, 
reklama faoliyati bo‘yicha yetarli ma‘lumotlar bazasining shakllantirilganligi bilan 
izohlanib, bozor va uning ishtirokchilari to‘g‘risida yetarli ma‘lumotlarga ega 
bo‘lmaslik raqobat kurashida muvaffaqiyatga erishishga to‘sqinlik qiladi. 
8. Geografik omillarga bog’liq raqobat ustunliklari. 
Bu bozorning 
gografik chegaralari (mahalliy, mintaqaviy, milliy, xalqaro)ni iqtisodiy jihatdan 
zabt etish imkoniyatining mavjudligi, raqiblarning kirib kelishiga geografik 
to‘siqlarning mavjudligi bilan bog‘liq. Geografiq to‘siqlar tovar va xizmatlarning 
kirib kelishida transport vositalarining yo‘qligi, chegaradan o‘tishda qo‘shimcha 
xarajatlarning mavjudligi va tashish jarayonida tovarlarning sifati va iste‘mol 
xosaalarining yo‘qotilishi bilan izolanadi.