Samarqand davlat universiteti I. X. Nasimov, I. Patterson, K. M. Ibodov hozirgi zamon raqobat

Monopolistik 
faoliyat 
(монополистическая 
деятельность 
/ 
monopolistic action) 

xo‘jalik yurituvchi subyektlarning, davlat boshqaruvi 
organlari va mahalliy davlat xokimiyati organlarining monopoliyaga qarshi kurash 
haqidagi qonun xujjatlariga xilof bo‘lgan, raqobatga yo‘l qo‘ymaslikka, uni 
cheklash yoki bartaraf etishga qaratilgan harakatlari yoki harakatsizligi. 
Mudofaa strategiyasi (оборонительная стратегия /defensive strategy)

xatar darajasining pastligi va ilmiy-texnik ishlanmalar texnik darajasining 
yuqoriligi hamda aniq bozor ulushini egallash. 
Muzokaralar pozisiyasini suiiste’mol qilish (злоупотребление позиции 
переговоров /abuse of the negotiating position)
– yetkazib beruvchi sotib 
oluvchini manfaatini ko‘zlamagan holda kontraktga insofsiz yoki o‘z mavqyeini 
suiiste‘mol qiluvchi shartlarni kiritishi. 
Mukammal (yoki sof) raqobat (совершенная конкуренция /perfect 
competition) 

 
bozorda bozordagi narxga ta‘sir eta olmaydigan va monopol 
mavqyeidan foydalanib, bozordagi ishtirokchilarni o‘z izmiga yurita olmaydigan 
sotuvchilar va haridorlarning soni juda ko‘p miqdorda bo‘lishi bilan izohlanuvchi 
vaziyat. Bu sharoitda kurash doirasi juda keng bo‘lib, mavjud tarmoqqa kirish va 
undan chiqish hamda ushbu tarmoq to‘g‘risida axborot olish erkinligi 
kafolatlangan bo‘ladi. 
Mutloq (sof) monopoliya (чистая монополия /
absolute monopoly)

xo‘jalik yurituvchi subyekt tovar bozorida yagona sotuvchi yoki haridor bo‘lgan 
vaziyat. 
Narx 
sohasida 
kamsitish 
(ценовая 
дискриминация 
/price 
discrimination)
– yetkazib beruvchi teng sharoitlarda turli tomonlardan turlicha 
haq olishi. Mahsulot yetkazib beruvchining boshqa sharoitlar teng bo‘lgani holda 
o‘z mahsulotini muayyan bir haridorga boshqa haridorlarga nisbatan yuqoriroq 
yoki pastroq narxda sotishi.