Samarqand davlat universiteti Geografiya va ekologiya fakulteti Gidrometeorologiya yo’nalishi 204-guruh talabasi Yuldasheva Oyjamolning gidrometriya fanidan yozgan

Hozirgi vaqtda daryolarda hamda nisbatan chuqur bo’lmagan ko‘l va suv omborlarida chuqurliklarni o‘lchashda gidrometrik usul qo’llaniladi. Gidrometrik usulda chuqurlikni o’lchashda namyotka, shtanga, suv o‘lchash reykasi, gidrometrik lotlardan foydalaniladi. Bunda qaysi bir asbobni tanlash daryo, ko‘l yoki suv omborining chuqurligiga, suvning oqish tezligiga bog‘liq. Namyotka - yog‘ochdan ishlangan, uzunligi 5-7 m, diametri 5 sm ga teng bo‘lgan asbobdir. U har biri 10 sm dan bo‘lgan katta bo‘laklarga, 2 sm dan iborat kichik bo‘laklarga bo‘linadi. Namyotkaning suvga tushiriladigan pastki qismiga temirdan qoplama kiydiriladi. Qoplamaning og‘irligi- 0,5-1 kg atrofida bo’lishi kerak. Uning vazifasi namyotkani cho‘ktirish va ,asosan, uni yemirilishdan saqlashdir. Namyotka bilan chuqurlikni o'lchashda 2-5 sm xatolikka yo‘l qo‘yiladi (3.4-rasm).

I -rasm. Chuqurlik o'lchash usullari va ularda qo‘llaniladigan asboblar.

3.2-rasm. Gidrometrik shtanga (6 m). 3.3-rasm. GR-56M markali

gidrometrik shtanga (3 m).

Shtanga bilan ham chuqurlik o’lchash mumkin. Lekin, aksariyat hollarda, unga tezlik o‘lchaydigan

asbob o‘rnatilib, suvning oqish tezligi o‘lchanadi (3.2-rasm).