Samarqand davlat universiteti fizika fakulteti optika kafedrasi

Cho‘g‘lanma lampochkaning yorug‘lik kuchini aniqlash
Vertikal lampani etalon lampa deb, uning yorug‘lik kuchini bir birlik deb qabul qilamiz, ya’ni I₁ = 1 Kd tekshiriladigan lampa sifatida aylanma limbga o‘rnatilgan lampa ishlatiladi. Etalon lampa va tekshirilayotgan lampani optik taglikning ikki chetida turgan siljitgilarga berkitiladi. O‘rtadagi siljitgichda fotometr mahkamlanib, u yorug‘lik manbalari bilan bir xil balandlikda o‘rnatiladi. Birinchi taqqoslash paytida limbning ko‘rsatkichi nolda turishi mumkin. Lampalarni elektr tarmog‘iga ulab, ularning yorug‘lik kuchlarini sinashga kirishamiz. Buning uchun fotometrni u yoki bu tomonga siljitib, ko‘rish maydonining bir xil yoritilishiga erishish kerak. Keyin optik taglikdagi masshtab yordamida lampochkalarning fotometrgacha bo‘lgan masofalari aniqlanadi. Bu xil o‘lchashlar har xil masofalar uchun 4-5 marta takrorlanib o‘rtachasi topiladi. Bu qiymatlarni (15) formulaga qo‘yib, noma’lum manbaning yorug‘lik kuchi aniqlanadi. Lampochka atrofida yorug‘lik kuchining taqsimlanishini o‘rganish uchun tekshirilayotgan lampani gorizontal o‘q atrofida 360⁰ gacha buramiz. Bunda har bir 20⁰ ga burilganda yuqoridagiday o‘lchash o‘tkazilib, hisob olinadi. O‘lchash natijalari jadval shaklida yoziladi. Shu natijalarga asosan lampochka atrofida yorug‘lik kuchining taqsimlanish grafigi chiziladi (4- rasmga qarang).

4-rasm
NAZORAT SAVOLLAR

1. 
   Ishning maqsadi va bajarish tartibi.
   
2. 
   Asosiy fotometrik tushunchalar. Ko‘rish funksiyasi.
   
3. 
   Fotometrik birliklar.
   
4. 
   Lyummer - Brodxun fotometrida nurlarning yo‘li.
   
5. 
   Ishda qo‘llaniladigan hisoblash formulasini keltirib chiqarish.
   

ADABIYOTLAR

1. 
   Matvyev A.N. Optika. – M.: Visshaya shkola, 1985, - 315 b.
   
2. 
   Landsberg G.S. Optika. – Toshkent: O‘qituvchi, 1981. – 943 b.
   
3. 
   Butikov E.N. Optika. – M.: Visshaya shkola, 1986, 512 b.
   
4. 
   Korolev.F.A. Fizika kursi. Optika, atom va yadro fizikasi. – Toshkent: O‘qtivchi, 1978.
   
5. 
   Sivuxin D.V. Obshiy kurs fiziki. Optika. – M.: Nauka. 1980
   
6. 
   Fizikada praktikum // Elektr va optika // V.I. Iveronova taxriri ostida. – Toshkent: O‘qituvchi, 1979, 821 b.
   
7. 
   Godjaev N.M. optika. – M.: Visshaya shkola, 1977
   
8. 
   Savelev I.V. Umumiy fizika kursi. T. Sh. – Toshkent, 1976.
   

9. 
   Tuxvatullin F.H., Jumaboyev A., Fayzullaev SH., Toshkenboyev U., Murodov G‘. Optika. (I qism). O‘quv qo‘llanma. SamDU, 2004.
   

M U N D A R I J A

Kirish...........................................................................................................