Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi



Download 13,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/432
Sana11.08.2021
Hajmi13,88 Mb.
#145422
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   432
Bog'liq
botanika yuksak osimliklar sistematikasi.

 
1. Q o p l o v ch i  t o‘ q i m a 
Hosil  qiluvchi  to‘qimalardan  tashqari  hamma  qolgan  to‘qimalar  doimiy  hisoblanadi. 
Chunki  hosil  qiluvchi  to‘qimalar  tinmasdan  bo‘linadi  va  shuning  uchun  o‘zgaruvchan  bo‘ladi. 
Oddiy to‘qiimalar bitta to‘qimadan iborat bo‘lib bita vazifani bajaradi. 
Qoplovchi  to‘qimalar  asosan  o‘simliklarni  tashqi  muhit  ta’siridan  himoya  etadi,  ichki 
to‘qimalarni ko‘rish va shikastlanishidan saqlaydi. Uning asosiy fiziologik funksiyasi (vazifasi) 
moddalarning tanlab o‘tkazish, transpirasiya – suvni sharoitga qarab bug‘latish va gaz almashish 
jarayonini  boshqarishdan  iboratdir.  Ba’zi  qoplovchi  to‘qimalar  moddalarni  surish  va  chiqarish 
xususiyatiga  ega.  Qoplovchi  to‘qimalar  juda  ham  qadimiy  bo‘lib,  ular  evolyutsiya  jarayonida 
o‘simliklarni  suv  sharoitidan  chiqib,  chuqurlikka  moslashish  vaqtidan  yuzaga  kelgan.  Bu 
to‘qimalar  ham  boshqa  doimiy  to‘qimalarga  o‘xshash  ontogenez  davrida  hosil  qiluvchi 
to‘qimadan vujudga keladi. 
Hosil  qiluvchi  (meristema)  to‘qima  hujayralarining  mutaxassuslanishi  natijasida  uch  xil 
qoplovchi  to‘qimalar  –  birlamchi  (dastlabki)  epiderma  (yunon,  epi-yuzasida,  derma  –  po‘st) 
novdani  apekal  meristema  hujayralaridan  yuzaga  keladi,  barg  va  poyaning  tashqi  tomonidan 
o‘rab oladi. Keyinchalik bu to‘qima o‘rniga ikkilamchi qoplovchi to‘qima – periderma (yunon. 
peri-yonida)  fellogen  (yunon.  fellos-po‘kak)  dan  hosil  bo‘ladi.  Bu  murakkab  to‘qima  poya  va 
ildizlarda  bo‘ladi.  O‘simlik  yoshi  qarigan  sari  uning  tana  va  ildizlarida  periderma  o‘rniga 
po‘stloq – o‘lik to‘qimalar paydo bo‘ladi. 


 
57 
Epidermis yoki po‘st poya va barglarning birlamchi qoplovchi to‘qimasidir. Epidermis bir-
biriga  zich  taqalib  turadigan  hujayralardan  iborat,  bu  hujayralar  ustki  tomondan  qaralganda, 
ko‘pgina  o‘simliklarda  birmuncha  egri  bo‘lib  ko‘rinadi.  Organning  ko‘ndalang  kesigida 
epidermis  hujayralari  odatda  to‘rt  burchakli  yoki  besh  burchakli  ko‘rinishda  bo‘ladi.  Ba’zan 
epidermisning tashqi va ichki devori bir oz bo‘rtib turadi. Epidermisda og‘izchalar va tukchalar 
bo‘ladi (6-rasm). 
 

Download 13,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   432




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish