Samarqand davlat universiteti 5112000 Jismoniy madaniyat fakulteti Sport turlarini o’qitish metodikasi kafedrasi «gimnastika va uni o’qitish uslubiyati»

 
O'tiladigan mavzu 
Soat 
O'tkazish 
sanasi 
Ijro 
belgisi 
Izoh 
Ma'ruza 
1. 
 
O‘zbekistonda gimnastikaning 
taraqqiyoti va o‘ziga xos xususiyatlari 
haqida nazariy ma’lumotlarga ega 
bo’lish.  
2 
 
 
 
2. 
 
O‘zbekiston  jismoniy  tarbiya  tizimida 
gimnastikaning o‘rni va ahamiyati 
2 
 
 
 
3. 
 
Gimnastika 
mashg'ulotlarini 
rejalashtirish va qayd etish 
2 
 
 
 
4. 
 
Musobaqalar 
 2 
 
 
 
5. 
 
Gimnastika chiqishlari 
2 
 
 
 
6. 
 
Talaba 
qizlar 
bilan 
gimnastika 
mashg'ulotlarini o‘tish 
2 
 
 
 
7. 
 
O‘rta, katta va keksa  yoshdagilar bilan 
gimnastika mashg'ulotlari o‘tkazish 
2 
 
 
 
8. 
 
Badiiy gimnastika tarixi 
2 
 
 
 
9. 
 
Badiiy  gimnastika  mashg‘ulotlarning 
metodik xususiyatlari 
2 
 
 
 
10. 
 
Ta’lim 
muassasalarida 
badiiy 
gimnastika 
mashg‘ulotlarini  tashkil 
etish 
2 
 
 
 
Seminar
 
11. 
 
O‘zbekistonda gimnastikaning 
taraqqiyoti va o‘ziga xos xususiyatlari 
haqida nazariy ma’lumotlarga ega 
bo’lish.  
2 
 
 
 
12. 
 
O‘zbekiston  jismoniy  tarbiya  tizimida 
gimnastikaning o‘rni va ahamiyati 
2 
 
 
 
13. 
 
Gimnastika 
mashg'ulotlarini 
rejalashtirish va qayd etish 
2 
 
 
 
14. 
 
Musobaqalar 
2 
 
 
 
15. 
 
Gimnastika chiqishlari 
2 
 
 
 

---

40 
 
16. 
 
Talaba 
qizlar 
bilan 
gimnastika 
mashg'ulotlarini o‘tish 
2 
 
 
 
17. 
 
O‘rta, katta va keksa  yoshdagilar bilan 
gimnastika mashg'ulotlari o‘tkazish 
2 
 
 
 
18. 
 
Badiiy gimnastika tarixi 
2 
 
 
 
19. 
 
Badiiy  gimnastika  mashg‘ulotlarning 
metodik xususiyatlari 
2 
 
 
 
20. 
 
Ta’lim 
muassasalarida 
badiiy 
gimnastika 
mashg‘ulotlarini  tashkil 
etish 
2 
 
 
 
Amaliy  3-semestr
 
21. 
 
Umumrivojlantiruvchi mashqlar 
o’rgatish metodikasi
 
2 
 
 
 
22. 
 
Umumrivojlantiruvchi mashqlar 
o’rgatish metodikasi
 
2 
 
 
 
23. 
 
Umum rivojlantiruvchi va maxsus 
rivojlantiruvchi mashqlari. 
2 
 
 
 
24. 
 
Umum rivojlantiruvchi va maxsus 
rivojlantiruvchi mashqlari. 
2 
 
 
 
25. 
 
Saf mashqlari. 
2 
 
 
 
26. 
 
Saf mashqlari. 
2 
 
 
 
27. 
 
Saf va qayta saflanishlar
 
2 
 
 
 
28. 
 
Saf va tartiblash mashqlarini o’rgatish 
metodikasi
 
2 
 
 
 
29. 
 
Saf va tartiblash mashqlarini o’rgatish 
metodikasi
 
2 
 
 
 
30. 
 
Akrobatik mashqlarini o’rgatish 
metodikasi
 
2 
 
 
 
31. 
 
Akrobatik mashqlarini o’rgatish 
metodikasi
 
2 
 
 
 
32. 
 
Akrobatika mashqlari (gimnastik 
gilam, batut va h.k.) 
2 
 
 
 
33. 
 
Akrobatika mashqlari (gimnastik 
gilam, batut va h.k.) 
2 
 
 
 
34. 
 
Gimnastik jixozlarda mashqlarni 
bajarish (skameyka, narvoncha, brus) 
metodikasi
 
2 
 
 
 
35. 
 
Gimnastik jixozlarda mashqlarni 
bajarish (skameyka, narvoncha, brus) 
metodikasi
 
2 
 
 
 
36. 
 
Gimnastika jixozlarida (brus, turnik) 
bajariladigan mashqlar. 
2 
 
 
 
37. 
 
Gimnastika jixozlarida (brus, turnik) 
bajariladigan mashqlar. 
2 
 
 
 

---

41 
 
38. 
 
Gimnastika jixozlarida ( past-baland 
turnik, brevno) bajariladigan mashqlar. 
2 
 
 
 
39. 
 
Gimnastika jixozlarida ( past-baland 
turnik, brevno) bajariladigan mashqlar. 
2 
 
 
 
40. 
 
Gimnastika jixozlarida ( turnik, brevno, 
koltso, konstruchka va h.k.) 
bajariladigan mashqlar. 
2 
 
 
 
41. 
 
Gimnastika jixozlarida ( turnik, brevno, 
koltso, konstruchka va h.k.) 
bajariladigan mashqlar. 
2 
 
 
 
42. 
 
Oddiy va tayanib sakrashlarni o’rgatish 
metodikasi
 
2 
 
 
 
43. 
 
Oddiy va tayanib sakrashlarni o’rgatish 
metodikasi
 
2 
 
 
 
44. 
 
Oddiy va tayanib sakrash (ot, eshak va 
h.k.) mashqlari. 
2 
 
 
 
45. 
 
Oddiy va tayanib sakrash (ot, eshak va 
h.k.) mashqlari. 
2 
 
 
 
46. 
 
Umumiy va maxsus jismoniy 
tayyorgarlik 
2 
 
 
 
47. 
 
Umumiy va maxsus jismoniy 
tayyorgarlik 
2 
 
 
 
48. 
 
Umumiy va maxsus jismoniy 
tayyorgarlik 
2 
 
 
 
4-semestr
 
49. 
 
Umumiy va maxsus jismoniy 
tayyorgarlik 
2 
 
 
 
50. 
 
Aylanish va dumalashlar
 
2 
 
 
 
51. 
 
Aylanish va dumalashlar
 
2 
 
 
 
52. 
 
Burilish bilan tik sakrashlarni o’rgatish
 
2 
 
 
 
53. 
 
Burilish bilan tik sakrashlarni o’rgatish
 
2 
 
 
 
54. 
 
Murakkab sakrash texnikalarini 
o’rgatish
 
2 
 
 
 
55. 
 
Murakkab sakrash texnikalarini 
o’rgatish
 
2 
 
 
 
56. 
 
Muvozanat murakkabligi jadvali
 
2 
 
 
 
57. 
 
Muvozanat murakkabligi jadvali
 
2 
 
 
 
58. 
 
Muvozanat murakkabligi jadvali
 
2 
 
 
 
59. 
 
Muvozanatni saqlash texnikasini 
o’rgatish
 
2 
 
 
 
60. 
 
Muvozanatni saqlash texnikasini 
o’rgatish
 
2 
 
 
 
61. 
 
Sakrash texnikasini o’rgatish
 
2 
 
 
 
62. 
 
Sakrash texnikasini o’rgatish
 
2 
 
 
 

---

42 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
63. 
 
Tik tayanch oyoqda burilishlar 
murakkabligini o’rgatish 
2 
 
 
 
64. 
 
Tik tayanch oyoqda burilishlar 
murakkabligini o’rgatish 
2 
 
 
 
65. 
 
To’lqin va egiluvchanlikni o’rgatish 
2 
 
 
 
66. 
 
To’lqin va egiluvchanlikni o’rgatish 
2 
 
 
 
67. 
 
Raqs qadamlari va raqs 
kombinatsiyalari 
2 
 
 
 
68. 
 
Raqs qadamlari va raqs 
kombinatsiyalari 
2 
 
 
 
69. 
 
O‘zbek milliy raqslari elementlari 
2 
 
 
 
70. 
 
Turnikda yoshlarni 3 razryadini 
bajarish 
2 
 
 
 
71. 
 
Turnikda barcha o’rganilgan 
mashqlarni takomillashtirish 
2 
 
 
 
72. 
 
Jismoniy sifatlarni rivojlantiruvchi 
majmuaviy mashqlar 
2 
 
 
 
73. 
 
Juft hodada bajariladigan mashqlarni 
takomillashtirish 
2 
 
 
 
74. 
 
Halqada bajariladigan mashqlarni 
takomillashtirish 
2 
 
 
 
75. 
 
Juft hodada yoshlarni 3 razryadini 
bajarish 
2 
 
 
 
76. 
 
Barcha o’rganilgan mashqlarni 
takomillashtirish 
2 
 
 
 

---

43 
 
 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
 
 
SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
GIMNASTIKA 
VA UNI O’QITISH 
USLUBIYATI  
fanidan 
(Ma’ruza matni
) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S A M A R Q A N D - 2 0 18 

---

44 
 
1.Mavzu: O‘zbekistonda gimnastikaning taraqqiyoti va o‘ziga xos 
xususiyatlari haqida nazariy ma’lumotlarga ega bo’lish.  
Reja:  
1.  O‘zbekistonda gimnastikaning taraqqiy topishi 
2. 1917-yiigacha bo’lgan davrda gimnastika 
3. XX asrning birinchi yarmida O‘zbekistonda gimnastikaning ravnaq topishi 
4. O‘zbekistonlik gimnastlarning salmoqli qadamlari 
5. Mustaqillikdan keyingi davrda gimnastikaning rivojlanishi 
 
I.  O‘zbekistonda gimnastikaning taraqqiy topishi 
Markaziy  Osiyo  hududida,  jumladan,  O‘zbekistonda  gimnastikaning  davolash, 
sog‘lomlashtirish,  amaliy  jismoniy  tarbiyaning    yo‘nalishlari  ilmiy  asoslangan 
tarixiy  negizlarga  ega.  Qadim    zamonlardan  ahol:  turli  xil  jismoniy  mashqlar, 
harakatli o‘yinlarni katta bayram va to'ylarda tashkillashtirishgan.  Navro‘z, Hosil 
bayrami va boshqa tantanalarda otda poyga, yugurish bo‘yicha musobaqalar, 
olomon-poygalar,  chovgon  o  ‘yinlari,  dorbozlar  chiqishlari  kabi  ko‘ngilochar 
tadbirlari muntazam ravishda o ‘tkazilib turilgan.  
Abu Ali ibn Sino “Tib qonunIari”da jismoniy tarbiyaga katta e ’tibor bergan. 
O‘z  kitobida  salomatlikni  muhofaza qilish  qoidalarini  k o  'rib chiqar  ekan, buyuk 
mutafakkir  jismoniy  mashqlarni  sog’lomlashtirish  va davolash  amaliyotida  tutgan 
o‘rni va ahamiyati haqida mukammal tarzda so‘z yuritadi. Ibn Sino olimlar orasida 
birinchi  bo‘lib,  jismoniy  mashqlarni  odam  organizmiga  ijobiy  ta’sirini  “Uzluksiz 
chuqur  nafas  olish  jarayonini  keltirib  chiqaruvchi  erkin  harakat  jismoniy  mashq 
deyiladi”, deb ta’riflagan. 
Olimlarning 
raisi 
(Ibn 
Sinoni 
shunday 
deyishgan) 
ta’kidlashicha,salomatlikni  muhofaza  qilish  tartibida  eng  asosiysi  badantarbiya 
mashqlari  bilan  shug‘ullanish,  undan  so‘ng  ovqatlanish  va  uyqu  tartiblariga  rioya 
qilishdir.  Agar  odam  o‘z  vaqtida  me’yorida  badantarbiya  mashqlari  bilan  doimo 
shug‘ullanib,  kun  tartibiga  rioya  qilsa,  u  hech  qanday  davolash  chorasi  va  dori-
darmonga ehtiyoj sezmaydi. Buyuk olimning yozishicha, jismoniy mashqlar bilan 
muntazam  shug‘ullanmay  qo‘ygan  odamni  sog‘lig‘i  so‘nib,harakatlanishni  to 
‘xtatish natijasida kuchi susayib boradi.       
Olimning fikricha, jismoniy mashqlar mushaklar, bo‘g‘inlar, asab tolalarini 
mustahkamlaydi, natijada insonlaro‘z ishlarini toliqmasdan uzoq muddatda bajarib, 
xastalikdan muhofaza etishadi. Ibn Sino jismoniy mashqlar bilan shug‘ullanganda 
insonning yoshi va salomatiigini qay darajada ekanligini inobatga olishni  
ta’kidlaydi. 
“Tib  qonunlari”da    bolalar,  o‘smirlar,  keksalar  qachon  va  qay  tarzda 
jismoniy  mashqlar  bilan  shug‘ullanishi  haqida  ma’lumot  berib  o‘tiladi.  Ibn  Sino 
mashqlarni  boshlash  va  tugatish  vaqti,uqalash,  hammomda  va  sovuq  suvda 
cho‘milish  (chiniqish),  tanani  tozalikda  saqlash  va  boshqa  gigiyenik  talablar 
haqidagi fikrmulohazalari bugungi kungacha olimlar diqqat markazidadir.