Samarqand davlat chet-tillar instituti

2.2. Klassik koreys qissasi. Sosol.
D

XULOSA

Koreys adabiyoti Uzoq Sharq madaniy majmuasining tarkibiy qismi hisoblanadi va uning ko‘pgina xususiyatlari, eng avvalo yozuvi va tili aynan shu omil bilan belgilanadi. Milodning dastlabki asrlaridayoq koreyslar fonetik tizimiga ko‘ra ham, tuzulish jihatidan ham koreys tiliga umuman o‘xshamaydigan xitoy ieroglif yozuvi va tilini o‘zlashtirganlar. Ieroglif bilan birga uning tallaffusi ham kirib kelgan, koreys tilida u mazkur tilning fonetik tizimi bilan uyg‘unlashgan. Xitoy tilida koreys nasri va she’riyati asarlari yaratilgan. XIX asr oxirigacha u hujjatlar, tarixiy va falsafiy risolalar, umuman adabiyotning rasmiy “davlat tili” bo‘lib qolgan. XV asrda eslab qolish juda oson bo‘lgan koreyscha harfli yozuv yaratilgan. Bu yozuv belgilari koreyscha nutq ohanglariga aniq mos kelgan, koreyscha so‘zlar ba’zan ierogliflar bilan emas, balki “koreyscha o‘qilishiga ko‘ra” – harfli yozuv bilan yozila boshlagan.Ammo bu milliy alifbo yaratilgunga qadar koreys tilida yozma adabiyot mavjud bo‘lmagan, degan ma’noni anglatmaydi. Qadim zamonlardayoq koreyslar ieroglif yozuvini o‘z ona tilidagi matnlarni yozish uchun moslashtirishga harakat qilganlar. Buning uchun ieroglifdan odatda fonetik belgi sifatida foydalanilgan, lekin ieriglifning “fonetik roli” izchil tartibga solingan tizim bilan mustahkamlangan. Har bir muallif koreyscha so‘zni yozish uchun o‘ziga ma’dul kelgan xitoycha belgini tanlagan (ishlatiladigan ierogliflar soni esa bir necha mingtani tashkil etadi). Shu bois mazkur usulda yozilgan va hozirgacha saqlangan matnlarni o‘qish juda qiyin. Shunday qilib koreys adabiyoti azaldan ikki tilda yaratilgan, bunda ilk bosqichlarda koreys tilida va xitoy tilida yozilgan asarlar teng qimmatga ega deb hisoblangan va ularning “barkamollik” va “oliyjanoblik” darajasiga ko‘ra ajratilmagan. Bunday ajratish keyinchalik odat tusini olgan: koreys tilida yozilgan asarlar “tuban”, xitoy tilida yaratilgan asarlar esa – “yuksak” adabiyot namunalari sifatida qarala boshlagan. Shunga qaramay, har xil turdagi asarlar uchun u yoki bu tildan foydalanish afzal ko‘rilgan, masalan, mahalliy madaniyat bilan bog‘liq matnlar uchun – koreys tilidan, rasmiy tarihiy asarlar uchun – xitoy tilidan foydalanilgan.