Samarqand davlat chet tillar instituti axborot texnologiyalari kafedrasi axborot texnologiyalari fanidan

Asinxron o„qitish. 
Asinxron o‗qitish, boshqa tomondan, o‗quvchi yoki 
o‗qituvchi ishtirok emagan holatda ham amalga oshirilishi mumkin. O‗quvchilarga 
veb, elektron pochta va xabarlar orqali etkaziladigan, birlashma forumlarda 
jo‗natiladigan kurs ishlari va xabarlar asinxron elektron o‗qitishga misol bo‗ladi. 
Ushbu holatlarda, qoidaga ko‗ra, talabalar mashqlarni o‗zlari bajarishlari va 
mashg‘ulot o‗tkazilishini ta‘minlab turish uchun instrument sifatida Internetdan 
foydalanishlari mumkin. Talaba nizolar kelib chiqishidan xavotirlanmagan holda, 

---

175 
mashg‘ulotlarni o‗z imkoniyatlari doirasida bajarish bilan o‗quv rejaga rioya qilishi 
mumkin. Bu usul o‗quv rejada mashg‘ulotlarning turli rejalarini mustaqil trazda 
o‗rganishni afzal ko‗radigan foydalanuvchilar uchun yaxshi hisoblanadi. Shu bilan 
birga, kurs ishlarini mustaqil bajara olish uchun motivastiya etishmaydiganlar uchun 
asinxron o‗qitishga nisbatan foyda olinmasligini aniqlashlari mumkin. Asinxron 
o‗qitish real interaktiv ta‘lim muhiti bo‗lmaganligi sababli o‗zlarini ajralib qolgandek 
his qilishlari mumkin. Elektron o‗qitishning samarali kurslari tarkibiga asinxron va 
sinxron o‗qitish tadbirlari kirishi kerak. Bu talabalarga va o‗qituvchilarga dars 
jadvalidan yoki o‗qitishning eng maqbul metodlaridan qat‘i nazar etkazishning turli 
formatlaridan foyda olish imkoniyatini beradi. Bunday yondashuv talabalarga zarur 
bo‗lganda zudlik bilan yordam bera olish, shu bilan birga o‗z o‗rganish templarida 
o‗qish imkoniyatiga ega. 
Elektron o‗qitish ko‗pgina texnologiyalardan foydalanishni o‗z ichiga oladi – 
ulardan ayrimlari ushbu texnologiyalar uchun maxsus ishlab chiqilgan, shu vaqtda 
boshqa texnologiyalar o‗qitish jarayonini odatda to‗ldirib turadi, masalan, kompyuter 
o‗yinlari. Kommunikastiya texnologiyalari elektron o‗qitish sohasida keng 
qo‗llaniladi. Elektron pochtadan foydalanishdan va xabarlar juda tez almashinishdan 
boshlab xabarlar forumlari va ijtimoiy tarmoqlarda ko‗pgina instrumentlarni 
ko‗ramiz, ular yordamida har qanday internet foydalanuvchi har qanday holatda 
foydalanishi mumkin. 
Boshqa dasturiy ta‘minot bilan o‗zaro to‗ldiruvchi asosida ishlaydigan ayrim 
texnologiyalar ham mavjud va yangi funkstiyalarga, masalan, dasturiy ta‘minotga 
ega. Ushbu funkstiya yordamida boshqa shaxslar ishlayotgan vaqtida o‗zgartirish 
kiritish uchun, shuningdek prezentastiyani namoyish etish davomida fikr-
mulohazalarni kiritish va mikrofondanni ishga tushirish imkonini beradigan 
namoyish uchun yoki ekrandan birgalikda foydalanish uchun siz va hamkasbingizga 
imkoniyat beradigan instrument sifatida videokonferenstiya davomida interaktiv 
doskadan foydalaniladi. 
Elektron o‗qitish ma‘lumotlar bazasi va CMS (Content Management System) 
texnologiyadan samarali foydalanish imkonini beradi.
Ma‘lumotlar bazasi va CMS texnologiya kursning kontentini, test natijalari va 
talabalar yozishmalarini saqlash uchun birgalikda ishlaydi. Axborot ma‘lumotlar 
bazasi va CMS texnologiyada saqlanadi va ma‘lumotlarni qo‗shish, yangilash va 
o‗chirib tashlash uchun foydalanuvchi interfeysini taqdim etadi. Yaxshi LMS ko‗p 
hollarda, ishning borishi to‗g‘risidagi hisobotlarni shakllantirish va saqlash uchun 
hisobot instrumentini o‗z ichiga oladi. 
Tarkibining sifatini yaxshilash uchun texnologiyalar turlichadir. Flash, va 
PowerPoint kabi dasturiy ta‘minot prezentastiyani silliq va qiziqarli, yuqori sifatli, 
grafik jihatdan tarkibi boyitilgan holda bajarilishiga yordam beradi. Matnlarni qayta 
ishlash paketlari mavjud va matni yoki veb-sahifalarni formatlaydigan HTML 
muharrirlardan foydalanish qulaydir. Shuningdek kurslar uchun viktorina va o‗yinlar 
kabi interaktiv elementlarni yaratish uchun foydalaniladigan qulay ko‗plab onlayn-
servislar mavjud.