Самарканддаги Улугбек мадрасаси ва обсерваторияси



Download 2,15 Mb.
bet1/6
Sana23.02.2022
Hajmi2,15 Mb.
#143493
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Nurullayeva Zulayho. Observatoriya (2)

Самарканддаги Улугбек мадрасаси ва обсерваторияси

Ўзбекистон Бадиий академияси Камолиддин Беҳзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти Санъатшунослик факултети “Музейшунослик” йўналиши 1- босқич магистри Нуруллайева Зулайҳо

Самарқанддаги Регистон мажмуасининг муҳим қисмини ташкил этадиган Улуғбек мадрасаси 1417-1420 йиллари ниҳоятда маҳобатли қилиб қурилган. Самарқанд кўрки бўлмиш Регистон майдони Мирзо Улуғбек даврида вужудга келган. Улуғбекнинг подшоҳлик даврида Мовароуннаҳрда, айниқса, Самарқандда иқтисод ва тижорат, фан ва маданият, меъморлик юксалди. “Мирзо Улуғбек ўз мадрасасини қурдириб битказкандан кейин орадан тўрт йил ўтгач, Қозизода Румий, Мавлоно Ғиёсиддин Жамшид ва муиниддин Коший билан маслаҳатлашиб, Кўҳак етагида, Обираҳмат сойининг бўйида расадхона биносини қурдирди. Бу бинонинг атрофида баланд ҳужралар қурилди, расадхона жойлашган тепалик етакларида ажойиб боғ барпо етилди. Ушбу боғда Улуғбек ўзининг кўп вақтини ўтказарди”. Ушбу маълумотни Бобур асарларида ҳам учратиш мумкин.

Самарқанддаги Регистон мажмуасининг муҳим қисмини ташкил этадиган Улуғбек мадрасаси 1417-1420 йиллари ниҳоятда маҳобатли қилиб қурилган. Самарқанд кўрки бўлмиш Регистон майдони Мирзо Улуғбек даврида вужудга келган. Улуғбекнинг подшоҳлик даврида Мовароуннаҳрда, айниқса, Самарқандда иқтисод ва тижорат, фан ва маданият, меъморлик юксалди. “Мирзо Улуғбек ўз мадрасасини қурдириб битказкандан кейин орадан тўрт йил ўтгач, Қозизода Румий, Мавлоно Ғиёсиддин Жамшид ва муиниддин Коший билан маслаҳатлашиб, Кўҳак етагида, Обираҳмат сойининг бўйида расадхона биносини қурдирди. Бу бинонинг атрофида баланд ҳужралар қурилди, расадхона жойлашган тепалик етакларида ажойиб боғ барпо етилди. Ушбу боғда Улуғбек ўзининг кўп вақтини ўтказарди”. Ушбу маълумотни Бобур асарларида ҳам учратиш мумкин.

Регистон майдонидаги меъморий мажмуанинг таркиб топиши Мирзо Улуғбекнинг фармонига биноан мадраса қурилишидан бошланди. Мадраса 1417-1420 йилларда қурилган бўлиб, унинг сатҳи 81х56 м. атрофидаги ҳудуд эди. Бино лойиҳасининг муаллифи, ўз замонасининг машҳур олими Қавомиддин Шерозий бўлиб, Ҳиротда ҳукмдорлар учун қурилган аксар меъморчилик мажмуалари ҳам унинг ижодига мансуб бўлган. Улуғбек мадрасаси меъморчилик асари сифатида Шарқ обидаларининг мумтоз намунасидир. ХV асрда Регистонда қурилган барча иншоотлардан фақатгина Мирзо Улуғбек мадрасаси, бир мунча хароба ҳолида бўлса ҳам, бизгача етиб келган. Мадраса икки қаватли бўлиб, 55 та ҳужра ва тўрт бурчагида катта дарсхоналар ва айвонлардан иборат бўлган. Махсус таълим олиш учун белгиланган ҳужраларда 2-3 толиби илмлар ўқиган ва яшаган. Ҳар бир хона ўқиш, яшаш ва алоҳида қисмида керакли нарсаларни сақлаш вазифасини бажарган. Дарсхоналарда алоҳида гуруҳлар учун фан машғулотлари ўтказилган. Айвонлар ёзги дарсхона вазифасини бажарган. Ғарб тарафдаги икки дарсхона ўртасида масжид жойлашган. Унинг дарсхонаси ҳамда ҳовли билан боғловчи иккита эшиги бўлган.

  • Регистон майдонидаги меъморий мажмуанинг таркиб топиши Мирзо Улуғбекнинг фармонига биноан мадраса қурилишидан бошланди. Мадраса 1417-1420 йилларда қурилган бўлиб, унинг сатҳи 81х56 м. атрофидаги ҳудуд эди. Бино лойиҳасининг муаллифи, ўз замонасининг машҳур олими Қавомиддин Шерозий бўлиб, Ҳиротда ҳукмдорлар учун қурилган аксар меъморчилик мажмуалари ҳам унинг ижодига мансуб бўлган. Улуғбек мадрасаси меъморчилик асари сифатида Шарқ обидаларининг мумтоз намунасидир. ХV асрда Регистонда қурилган барча иншоотлардан фақатгина Мирзо Улуғбек мадрасаси, бир мунча хароба ҳолида бўлса ҳам, бизгача етиб келган. Мадраса икки қаватли бўлиб, 55 та ҳужра ва тўрт бурчагида катта дарсхоналар ва айвонлардан иборат бўлган. Махсус таълим олиш учун белгиланган ҳужраларда 2-3 толиби илмлар ўқиган ва яшаган. Ҳар бир хона ўқиш, яшаш ва алоҳида қисмида керакли нарсаларни сақлаш вазифасини бажарган. Дарсхоналарда алоҳида гуруҳлар учун фан машғулотлари ўтказилган. Айвонлар ёзги дарсхона вазифасини бажарган. Ғарб тарафдаги икки дарсхона ўртасида масжид жойлашган. Унинг дарсхонаси ҳамда ҳовли билан боғловчи иккита эшиги бўлган.

Download 2,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish