Самарљанд шаќри атмосфераси, уни ифлослантирувчи манбалар ва олдини олиш чора тадбирлари

48 

 

davlat sektorining 50%, shaxsiy sektorning 40% mashinalarni 10-20 yildan 
ortiq ishlatiladi. Avtotransport vositalarining ko’pchiligi eskirganligi va ko’p 
yil ishlatilganligi sababli avtotransportlardan chiqayotgan moddalar 
atmosferani havosini ifloslantirmoqda; 

ishlab chiqarishda ifloslanishni aniqlash, diagnostika qilish juda sust, 
yoqilg’ining sifati motorlardan chiqayotgan gazlarning miqdorini o’lchovchi 
asbob-uskunalar deyarli yo’q, borlarining ham 40-50% yaroqsiz holda. 
Buning natijasida ming-minglab davlat sektorining avtotransportlari 
ekologik ko’rikdan o’tmasdan yo’lga chiqarilmoqda; 

avtotransportni gazga o’tkazish juda sust amalga oshmoqda. 2001 yilda 
butun avtotransportning umumiy sonidan 2-3% gazlashtirilgan edi, hozir esa 
30% ga yetgan. Bizning Samarqand shahrimizda esa bu ko’rsatgich 60-70% 
dan oshgan. 
Transportlardan chiqayotgan chiqindilar esa hisobga olinmayotir. Temir yo’l 
va aviasiya transporti atmosfera havosini asosiy ifloslantiruvchilari bo’lmasa ham, 
ammo bizning shaharning ayrim xududlariga masalan aeroport va temiryo’l shahar 
chetida joylashgan bo’lsa ham atrofiga katta ta’sir etadi. Nafaqat shaharda balki, 
butun respublikada ham teplovoz va samolyotlardan chiqayotgan gazlar va 
tutunlarni o’lchash va nazorat qilish asbob-uskunalari mutlaqo yo’q va kuzatishlar 
olib borilmaydi. Ammo xozirgi kunga kelib 2003 yilda Samarqand-Toshkent 
o’rtasida elektropoyezdlar qatnovga qo’yilganligi bunga o’zgartirishlar kiritdi, 
ya’ni paravozlar soni kamaydi. 
Bizning respublikamiz hududida aromatik uglevodorodlar, nikotin, efir 
moylari, tamaki changi konserogen moddalarning REM (ruxsat etilgan miqdori) 
mavjud bo’lmaganligi uchun ushbu moddalarni nazorat qilishni imkoniyati 
bo’lmayapdi.