Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Органлар системаси.
Бир хил вазифани бажарувчи бир нечта органлар 
йиғиндиси органлар системаси дейилади. Масалан, нафас органлари системаси: 
бурун, ҳалқум, ҳиқилдоқ, трахея, бронхлар ҳамда ўнг ва чап ўпкалардан ташкил 
топган; юрак-қон томирлар системаси: юрак, артерия, капиллярлар, вена ва 
лимфа томирлари ҳамда тугунларидан иборат. 
Организм.
Юқорида айтилганлардан маълумки, одам организми мураккаб 
биологик система бўлиб, у ҳужайралар, тўқималар, органлар ва органлар систе-
масидан ташкил топган.
Одамда қуйидаги системалар шаклланган бўлиб, улар доимо ишлаб 
туради:
1) тана негизини ҳосил қиладиган, тана қисмларининг бир-бирига нисбатан 
ҳаракатланиши ҳамда организмнинг фазода ҳаракатланиб боришини таъминлаб 
берадиган таянч-ҳаракат системаси;
2)атрофдаги муҳитдан қонга кислород етказиб бериш ва моддалар алма-
шинувининг охирги маҳсулотларидан бири карбонат ангидрид газини 
организмдан чиқариб юборишни таъминловчн нафас системаси;
3) қон ва лимфа томирларида қон билан лимфа юриб туришини таъминлаб 
берадиган юрак-томирлар системаси;
4)овқатни ўзлаштириб, ҳазм қилиш учун, шунингдек озиқ моддаларнинг 
қон билан лимфага сўрилиб ўтиши учун хизмат қилувчи ҳазм системаси;
5)моддалар алмашинуви маҳсулотларини организмдан чиқариб туришни 
таъминлаб берувчи ажратиш (ёки чиқариш) системаси;
6)эндокрин система, бу система безлари организм функцияларининг гумо-
рал йўл билан идора етилишида қатнашувчи гормонларни ишлаб чиқаради;
7)кўпайиш функциясини адо этадиган ва шу организмларнинг яшаб қоли-
шини қувватлаб турадиган жинсий система;
8)ташқи дунйодан ва организмнинг ички муҳитидан келадиган таъсурот-
ларни идрок этувчи сезги органлари системаси;
9)барча системаларнинг ҳолати билан фаолиятини идора этиб борадиган 
нерв системаси.
Организм нақадар мураккаб тузилганлигидан қатий назар, унинг барча 
тўқима ва органлари бир бири билан узвий боғланган ҳолда ишлайди.