Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Memorial - order shakli 
Buxgalteriya hisobining memorial-order shakli hozirgi vaqtda kam foydalanib asosan, kichik 
korxonalarda va davlat muassasalarida qo‘llaniladi. «Memorial» so‘zining ma'nosi «xotira yoki esdalik» 

---

80 
demakdir. Memorial - order shakli asosida yuritiladigan buxgalteriya hisobi shaklida hujjatlar qayta 
ishlanishi va hisob registirlarida aks ettirilishi ketma ketligi keltirilgan. 
Ushbu buxgalteriya hisob shaklini o‘ziga xos xususiyati shundaki, xo‘jalik jarayonlarning yozish 
uchun sintetik va analitik hisob uchun maxsus jamg‘arma aylanma vedomostlardan foydalanadi. 
Buxgalteriyaga topshirilgan dastlabki hujjatlar xar tomonlama tekshirilgach, sintetik va analitik 
hisob maxsus aylanma vedomostlari to‘ldiriladi: bunday jamg‘arma aylanma vedomostlari asosiy vositalar 
, asosiy vositalarning; pul mablag‘lari va qo‘yilmalar, ishlab chiqarish zahiralari va tayyor mahsulot; ishlab 
chiqarish xarajatlari, mol etkazib beruvchilar bilan hisoblashish, mehnat haqi yuzasidan hisob kitoblar, 
byudjet bilan, ijtimoiy sug‘urta tashkilotlari bilan hisob kitoblar, mahsulot(ish, xizmat) sotish va boshqa 
schyotlar uchun tashkil etiladi. 
Yuqorida keltirilgan vedomostlar va sintetik hisob registrlari asosida memorial orderlar tuziladi. 
Memorial - orderda yozilgan ma'lumotlar xar oyda « bosh kitob jurnaliga» tarqatiladi. o‘z 
navbatida «bosh kitob» jurnali asosida oborot va qoldiq summalar aniqlanadi, shundan so‘ng, 
schyotlardagi qoldiq summalari tegishli tartibda hisobot boshqa shakllarida yoziladi. « bosh kitob» dagi 
schyotlar debet oborotlari yig‘indisi, ular kredit oborotlari yig‘indisi bilan shuningdek , «order bo‘yicha 
summalar» qatori jami bilan teng bo‘lmogi zarur. 
Memorial -order buxgalteriya hisob shaklini quyidagi afzalliklari mavjud: 
1.
hisob jarayonlarini qat'iy ketma-ketligi 
2.
Registrlar andozaviy shakllaridan foydalanishni imkoniyati mavjudligi. 
3.
hisob texnikasini oddiyligi va tushunarligi 
4. Buxgalteriya xodimlari malakasiga ko‘ra, hisob ishlarini taqsimlash imkoniyatini mavjudligi. 
Memorial-order shakli yuqoridagi afzalliklarga ega bo‘lishi bilan birga, ba'zi bir kamchiliklarga 
egadir: 
1. hisob ishlarini ko‘p mehnatliligi; 
2. Analitik va sintetik hisobni alohida yuritilishi, ya'ni hisobni alohida yuritilishi natijasida sintetik 
hisobdan analitik hisobni orqada qolishi vujudga keladi; 
3. Turli hisob registirlarda bitta xo‘jalik jarayonini qayta, qayta yozilishi. 
Quyida memorial-order shaklida ishlatiladigan hisob registrlarini keltirib o‘tamiz: 

---

81