Самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ветеринария факултети

астезия 
дейилади. 
Мускулларни кераксиз ортиқча букилиб ѐзилиши кўп енергия 
сарфланишига олиб келиб, ҳайвон мускуллари тез чарчаб, дармондан кетиб, 
астения 
кузатилади. Миячани қайси томони шикастланса ѐки олиб 
ташаланса ўша томонидаги ҳаракат жараѐнлари бузилади. Мияча олиб 
ташланганида олий нерв фаолиятига таъсир етмай, шартли рефлекслар 
одатдагидек ҳосил бўлаверади. Ичак ҳаракати сусайиб, меъда ва ичак
шираларини ажралиши секинлашади, мускулларда қанд ўзлаштириш 
камаяди. Миячани електр токи билан таъсирлаганда симпатик нерв 
қўзғалишига хос еффектлар: кўз қорачиғини кенгайиши, қон босимини 
ошиши, пулс жадаллашиши, аввал чарчаган мускул фаолияти тикланади. 
Демак, мияча В.Н.С. фаолиятига актив таъсир ўтказади. 
Мияча мия пўстлоғи билан боғланган бўлиб, у организм ҳаракатини 
бошқаришда пўстлоқни ҳамкоридир. 
Оралиқ мия.
Ўрта миянинг олдинги қисмида жойлашиб, уч бўлак 
таламус -кўриш дўмбоқлари, епиталамус ва гипоталамус-дўмбоқ ости 
қисмлардан иборат бўлиб, таламус оралиқ миянинг асосий қисми бўлиб 
организмни барча сезги органларидан келадиган импулслар учрашади. Сезги 
органларидан келадиган импулсларга маҳсус ядролар бўлиб, келаѐтган 
импулслар шу ядроларда бир нерв ҳужайрасидан бошқасига ўтади ва 
булардан бош мия ярим шарларининг пўстлоғига етказилади. Таламус 
импулсларни ўтказиш билан уларни анализ ва синтез қилиб, бу анализ ва 
синтез тубан, такомиллашмаган бўлиб, нозик анализ ва синтез бош мия ярим 
шарлар пўстлоғида юзага келади. Кўриш дўмбоқларининг зарарланишидан 
сезувчанлик камайиб, бутунлай йўқолиб ешитиш, кўриш органлар иши 
бузилади. Кўриш дўмбоғи мускуллар тонусини бошқарганлиги учун мия 
кўриш дўмбоқлари устидан кесилса мускуллар тонуси ошади. 
Епиталамусда ҳидлов маркази ва епифиз ички секресия бези жойлашган

---

507 
Гипоталамус-дўмбоқ ости қисм-М.Н.С.сининг барча қисмлари билан 
боғланган бўлиб, ундан ефферент толалар кўриш дўмбоқларига, гипофизга, 
узунчоқ, орқа мияга боради ва бу толалар орқа мияда В.Н.С.нинг тугун олди 
толаларини ҳосил қилади. Гипоталамусга кўриш дўмбоқларидан ефферент 
толалар келади. Гипоталамусда 32 жуфт ҳар хил марказий ядро бўлиб, унда 
оқсиллар ѐғлар, тузлар ва сув алмашинувини, ичак, қон томирлар, бачадон, 
қовуқ деворлари мускулларининг қисқаришини, тер ажралишини, 
организмда иссиқлик алмашинувини бошқарадиган марказлар жойлашган. 
Гипоталамус 
гипофиз билан 
боғлиқ 
бўлиб, гипоталамусдаги 
нейросекретор ҳужайраларда гипофиз кейинги қисмининг гормонларига 
ўхшаш суюқликлар ажралиши аниқланган. Гипоталамусдаги супраоптик 
ядролар 
таъсирланганида 
сут 
бериш 
рефлекси 
ҳосил 
бўлади, 
паравентрикуляр ядро таъсирланишидан сут бериш тормозланади. 
Гипоталамус бош мия ярим шарлар пўстлоғи билан боғлиқ ва унинг 
назоратида ишлайди.