Самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ветеринария факултети



Download 3,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet169/268
Sana05.01.2023
Hajmi3,13 Mb.
#897834
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   268
Bog'liq
hajvonlar fiziologiyasi

томирларнинг тонуси
дейилади. Мускуллар тонуси орца 
томирлар тораяди ва мускуллар тонуси камайса томирлар кенгаяди. 
Қон томирлар мускулларининг тонуси (қисқариб-кенгайиши) ўз 
навбатида нерв системаси орқали бошқарилади. 
Қон томирларнинг торайтирувчи ва кенгайтирувчи махсус нерв 
толалари мавжуд. Қон томирлар деворини торайтирувчи нервларга симпатик 
нерв киради, бу нерв қон томирларини торайтириб, қон босимини оширади. 
Симпатик нервнинг қон томирлар деворига таъсирини 1842 йилда А.П. 
Валтер бақа қуймич нервини симпатик толасини кесиб, оѐқ қон томирларини 
кенгайганлигини кузатган. Қуѐнларда еса бўйин симпатик нерв кесилганида 
қу-лоқ қон томирларини кенгайганини ва унинг қулоққа йўналган охирини 
таъ-сирлаб қулоқ қон томирларини торайганлигини 1852 йилда К.Бернар 
аниқлаган. Симпатик нерв таъсирида фақат тож томирлар кенгаяди (юракни 
қон билан таъминловчи, озиқлантирувчи томирлар). 
Парасимпатик нервлар қон томирларига кенгайтирувчи таъсир қилади 
ва бу К. Бернар томонидан ўрганилган (қуѐн қулоғидаги қон томирлар яхши 
ривож-ланган. Лекин қуѐнларда тер безлари бўлмагани учун иссиқликни 
кўпчилигини қулоқ қон томирларининг кенгайиши ҳисобига чиқаради). 
Симпатик нерв кесиб қулоққа борадиган учи таъсирланса қулоқ оқариб 
қон томирларини торайганлигини ва ҳатто кўринмай қолганлигини 
кузатамиз, агарда симпатик нерв кесилса, томирлар жуда кенгайиб қулоқда 
қон 
томирлари-ни 
қон 
билан 
тўлганлигини, 
кенгайганлигини, 
қизарганлигини кузатамиз. Юракга борадиган парасимпатик нерв юрак тож 
томирларини торайтиради. Қон томирлар ишини бошқарувчи нерв 
марказлари орқа миянинг кўқрак ва 3 та бел сигмент-ларида, узунчоқ мияда 
(В.Ф.Овсянников 1871) ва бош мия яримшарлар пўстло-ғида жойлашган. Қон 
томирларини торайтирувчи нервга 
вазоконструкторлар 
дейилади. Қон 
томирларини кенгайтирувчи нервларга 

Download 3,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish