Самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ветеринария факултети

3. Қоннинг ҳаракат тезликлари, артерия ва вена пулси.
4. Қон томирлари фаолиятининг бошқарилиши. Рефлексоген 
қисмлар
ва уларнинг аҳамияти. 
 
 
ТАЯНЧ ИБОРАЛАР. 
Артерия, вена, капилляр, еластиклик, гемодинамика, гидродинамика, 
қон босими, 200-250 мм, 120 мм, 80 мм, қонли, қонсиз, манжеткадаги ва ҳаво 
босими, товуш пайдо бўлиши, товушни йўқолиши, ѐш, тур, зот, нерв система, 
гуморал система, кечқурун, кундуз, сресс, ѐғ босиш, қонни айланиш даври, 
артерия ва вена пулси, сфигмограмма, флебограмма, вена томиридаги 
ѐлпигич, томирдаги босимини пастлиги, кўкрак қафасидаги босим, симпатик, 
парасимпатик, адреналин, асетилхолин, ренин, серотинин, АТФ ва унинг 
парчаланиш маҳсулотлари, серотинин, брадикинин, ўпка, юрак, буйрак, мия, 
жигар, толоқ. 
1.Махсус 
еластик найчаларда қоннинг юракдан переферияга, 
перефериядан юракга қараб тўхтовсиз ҳаракат қилиб туришига
қон 
айланиши
дейилади. Қон томирлари еластиклик хусусиятига ега бўлиб, 
аортадан, артерия, артериолалар, капиллярлар, венулалар вена ва ковак 
веналардан иборат. Қон томирларида қон узулуксиз тўхтовсиз ҳаракат қилиб 
туради, лекин қон томирларига қон юракдан ҳамма вақт ҳам чиқмайди. (Биз 
юрак фаолиятини ўрганганимизда юракдан қон систола вақтида чиқади деган 
едик яъни бўлиниб-бўлиниб чиқади).
Демак, қон томирларида қоннинг узлуксиз оқишига сабаб нима? 
Суюқликлар найчаларда гидродинамика қонунига кўра ҳаракат қилади. 
(Махсус найчаларда суюқликларни ҳаракатини аҳамияти катта бўлиб, 
систерна-дан суюқликлар оқиб чиққан пайтда босими баланд ва олислашиб 
борган сари босими пасайиб боргани каби қон томирларида ҳам қон юракдан 
олислашиб бориши билан унинг босими пасайиб боради. Қон ҳам 
суюқликлар сингари босим юқори томондан босим паст томонга қараб оқади. 
Қон томирларида қоннинг ҳаракат қилишини ўрганадиган соҳани