Самарқанд давлат архитектура қурилиш

7.1. Konsentrasiyadan diversifikatsiyaga o’tish. 
Ko’p kompaniyalar o’z faoliyatini mahalliy va regional bozorlarda 
birlik biznesdan boshlaydilar. Kompaniya faoliyatining boshlang’ich 
davrida mahsulot nomenklaturasi va kapital bazasi cheklangan hamda 
raqobat mavqei past bo’ladi. 
Yosh kompaniyalar mahsulot 
hajmini sotilishini ko’paytirish, 
bozor segmentini kengaytirish 
va 
ikkilanuvchi 
xaridorlarni 
o’ziga jalb etishga asosiy e’tiborni qaratadilar, kompaniya mahsulotlari 
narxi, sifati, xizmati, foydasi asta-sekin iste’molchilar ehtiyojiga 
maksimal moslashib boradi. Keyingi davrda esa kompaniya o’z 
bozorlarini hududiy kengaytirishga harakat qiladi.
Kompaniyalar mahalliy, regional, milliy bozorlardan xalqaro 
bozorga chiqishga harakat qiladi, lekin yuqori raqobat, resurslar 
tanqisligi yoki boshqa sabablar ta’sirida ular regional yoki milliy 
bozorda to’htab qolishi ham mumkin.
Kompaniya bozorlarni kengaytirish orqali foydani ko’paytirish 
imkonidan to’liq foydalangandan keyingina diversifiasiyaga ehtiyoj 
tug’iladi. 
Firma raqobatchilarga hujum uyushtirib, foydani ko’paytirishga 
harakat qiladi, lekin bu chora ham kutilgan natijani bermasa, unda 
«Qanday diversifikatsiya turini qaysi masshtabda amalga oshirish 
lozim?», degan savol tug’iladi. Kompaniya o’ziga yaqin yoki butunlay 
yot sohaga diversifikatsiyalanishi mumkin. Kompaniya foyda va yalpi 
tushumning kichik qismi 10% ni yoki ko’p qismi 50% ni 
diversifikatsiyalash imkoniyatlariga ega. Kompaniyada bir yoki bir 
necha katta bizneslarga yoki bir-qancha mayda biznes sohalariga 
kirishga harakat qiladi.
Diversifikatsiya amalga oshirilgandan keyin o’z jozibadorligini 
yo’qotgan bizneslardan voz kechish qaroriga kelinguncha bir-muncha 
vaqt o’tadi. 
Kompaniyaning 
asosiy 
bozorida