|
«Korrelyatsion- regression tahlil» mavzusidan misol va masalalar.
Demak, qachonki bog‘lanish yuqori darajada bo‘lsagina bog‘lanishning nazariy chizig‘ini axtarish va uni aniqlash ma’lum bir mazmun kasb etadi. Bog‘lanishning bu nazariy chizig‘i regressiya chizig‘i deb, uni aniqlash, tuzish, tahlil qilish va amaliy qo‘llanilishi esa regression tahlil deb aytiladi.
1- Misol
Oila jon boshiga to‘g‘ri keladigan yillik daromad, ming so‘m
|
Qand iste’moli, kg.
|
|
|
|
450
|
30
|
|
|
|
750
|
35
|
|
|
|
1050
|
41
|
|
|
|
1350
|
46
|
|
|
|
1650
|
50
|
|
|
|
Jami 5250
|
202
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2-masala.
Viloyat tumanlarida jon boshiga to‘g‘ri keladigan daromad va nooziq-ovqat tovarlariga bo‘lgan xarajatlar.
Tumanlar
|
Jon boshiga daromad, so‘m (x)
|
Nooziq- ovqat tovarlariga xarajat, ming so‘m (y)
|
|
|
|
1
|
1215
|
782
|
|
|
|
2
|
1244
|
889
|
|
|
|
3
|
1382
|
948
|
|
|
|
4
|
1384
|
1001
|
|
|
|
5
|
1352
|
1014
|
|
|
|
6
|
1435
|
992
|
|
|
|
7
|
1530
|
956
|
|
|
|
8
|
1639
|
951
|
|
|
|
9
|
1547
|
962
|
|
|
|
10
|
1604
|
980
|
|
|
|
11
|
1628
|
989
|
|
|
|
12
|
2029
|
1101
|
|
|
|
13
|
1917
|
1102
|
|
|
|
14
|
2001
|
1304
|
|
|
|
15
|
1997
|
1200
|
|
|
|
Jami
|
23904
|
15171
|
|
|
|
Viloyatdagi tumanlar bo‘yicha jon boshiga to‘g‘ri keladigan daromad va nooziq-ovqat tovarlariga bo‘lgan sarflar o‘rtasidagi korrelyatsion bog‘lanish aniqlansin.
3-masala.
3-Jadval
Tovar oboroti va tovar zaxiralari o‘rtasidagi bog‘lanishlarni hisoblash.
Do‘konlar
|
Tovar oboroti mln. so‘m
|
Tovar zahirasi, mln so‘m
|
|
|
|
|
|
1
|
36
|
2,5
|
|
|
|
|
|
2
|
50
|
3,9
|
|
|
|
|
|
3
|
58
|
4,1
|
|
|
|
|
|
4
|
69
|
4,4
|
|
|
|
|
|
5
|
74
|
5.0
|
|
|
|
|
|
6
|
85
|
5,8
|
|
|
|
|
|
7
|
94
|
6,9
|
|
|
|
|
|
8
|
99
|
7,1
|
|
|
|
|
|
9
|
103
|
9,2
|
|
|
|
|
|
10
|
108
|
8,8
|
|
|
|
|
|
Jami
|
776
|
57,7
|
|
|
|
|
|
Jadvalga keltirilgan ma‘lumotlar asosida ikkinchi darajali parabola englamasining parametrlari aniqlansin.
4-masala.
4-Jadval
Jadvalga keltirilgan ma‘lumotlar asosida omil va natijaviy belgi o‘rtasidagi bog‘liqlikning zichligi aniqlansin.
Oila daromadlari va eng yuqori koloriyali tovarlarga sarflar
Oila a‘zolarining daromad summasi (ming so‘m, X)
|
Eng koloriyali tovarlarga sarflar (ming so‘m, Y)
|
|
|
|
54
63
74
90
112
140
190
|
8
10
11
13
15
17
19
|
|
|
|
723
|
93
|
|
|
|
5 - masala. Bir tarmoqqa qarashli 10 ta korxona bo‘yicha joriy yil uchun bir ishchiga nisbatan ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori va elektr bilan qurollanganlik to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:
Korxona tartib raqami
|
Bir ishchiga nisbatan i/ch mahsulot,
mln. so‘m, x
|
Elektr bilan qurollanganlik, (kvt.soat),у
|
|
1
|
3
|
2
|
|
1
|
3,6
|
3
|
|
2
|
6,2
|
5
|
|
3
|
7,5
|
6
|
|
4
|
8,7
|
7
|
|
5
|
6,0
|
4
|
|
6
|
3,7
|
3
|
|
7
|
6,2
|
5
|
|
8
|
5,9
|
4
|
|
9
|
7,8
|
6
|
|
10
|
8,7
|
7
|
|
Aniqlang:
1. Elektr bilan qurollanganlik va bir ishchiga nisbatan ishlab chiqarilgan mahsulot o‘rtasidagi o‘zaro bog‘lanishni aniqlash uchun chiziqli bog‘lanish tenglamasini va chiziqli korrelyasiya koeffitsientini.
2. Olingan kursatkichlar mohiyatini tushuntirib bering.
6 - masala. 10 ta turli dehqon xo‘jaliklarida bug‘doy hosildorligining, erni haydash chuqurligiga bog‘liqligini o‘rganish maqsadida tajribalar o‘tkazildi. Ularning natijasi quyidagicha bo‘ldi:
Dehqon xo‘jaliklari tartib raqami
|
Yerni haydash chuqurligi, sm
|
O‘rtacha hosildorlik, s/ga
|
1
|
2
|
3
|
1
|
8
|
10,7
|
2
|
9
|
10,6
|
3
|
10
|
11,1
|
4
|
11
|
12,3
|
5
|
12
|
11,6
|
6
|
13
|
10,7
|
7
|
15
|
11,8
|
8
|
17
|
13,3
|
9
|
18
|
11,5
|
10
|
19
|
13,9
|
1. Hosildorlik va erni haydash chuqurligi o‘rtasidagi bog‘lanishni o‘rganish maqsadida chiziqli bog‘lanish tenglamasi va chiziqli korrelyasiya koeffitsientini hisoblang.
2. Aniqlangan ko‘rsatkichlar mohiyatini tushuntirib bering.
7 - masala. Bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi 10 ta kichik korxonadagi asosiy ishlab chiqarilgan mahsulot to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:
Aniqlang: Asosiy fondlar va ishlab chiqarilgan mahsulot o‘rtasidagi bog‘lanish harakterini va yo‘nalishini. Ushbu bog‘lanishga analitik baho bering. Bog‘lanish tenglamasini eching.
O‘rganilayotgan belgilar o‘rtasidagi bog‘lanish zichligini. Olingan natijalarga baho bering.
8 - masala. 7 ta bir turdagi oilalar bo‘yicha ularning daromadi va bir oydagi sut iste’moli to‘g‘risida (bir oila a’zosiga nisbatan) quyidagi ma’lumotlar berilgan.
Oila tartib raqami 1 2 3 4 5 6 7
Daromad, so‘m 5400 6300 9000 11200 14000 19000 20400
Sut iste’moli 8 10 13 15 17 19 11
Daromad va sut iste’moli o‘rtasidagi korrelyatsion bog‘lanish tenglamasini aniqlang. Ushbu bog‘lanishni grafikda tasvirlang.
9 - masala. Bir turdagi ish bajaruvchi ishchilar staji va ular ishlab chiqargan mahsulot miqdori to‘g‘risida berilgan ma’lumotlar asosida korrelyatsion bog‘lanish tenglamasi aniqlansin. Ushbu bog‘lanishni grafikda tasvirlang.
Ishchi tartib raqami 1 2 3 4 5
Ish staji, yil 5,0 6,0 6,5 7,0 8,0
Ishlab chiqarilgan mahsulot, dona
(1 soatda) 25 28 31 35 40
10 - masala. 8 ta savdo do‘koni bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:
Savdo hajmi , mln so‘m 7 10 15 20 30 45 60 120
Savdo hajmiga nisbatan muomala
harajatlari darajasi (u)% 10 9,0 7,5 6,0 6,3 5,8 5,4 5,0
Savdo hajmi va muomalasi harajatlari darajasi o‘rtasidagi korrelyatsion bog‘lanish tenglamasini (bog‘lanish giperbola) aniqlang va grafikda tasvirlang.
11 - masala. Bir turdagi 7 ta oila bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan (bir oy uchun);
Do'stlaringiz bilan baham: |
