Сайланма. Шукур Холмирзаев. 1-жилд шукур холмирзаев


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд АРПАЛИ КИШЛОГИДА



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet84/124
Sana14.06.2022
Hajmi5,82 Mb.
#668123
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   124
Bog'liq
True

1972


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
АРПАЛИ КИШЛОГИДА
Ой Барчиним, ёр-ёр,
Гул Барчиним, ёр-ёр,
Ултонтозга теккунча
Ул Барчиним, ёр-ёр.
«АЛПОМИШ» ДОСТОНИДАН
Арпали кишлоги сойнинг буйида. Сойнинг нариги бетида бир замонлар теваракдаги супалари одам 
билан гавжум булган ховуз бор. Х,овуз лабларида усган гужум, буталар хозир уни ураб-чирмаб 
ташлаган. Дарахт шохдарига х,ар хил кушлар ин куйган. Ховузни ураган пастак девор ортидаги тош 
кучадан качон утсангиз, чангалзордан кушлар чугурини эшитасиз; ховузнинг у тарафидаги супада ок 
туги унгиб кетган танх,о кабр куриниб туради. Кишлокда хонадонлар куп эмас, беш-олтита. 
Хаммасининг хам сохиби — подачилар, чупонлар, йилкичилар. Шунинг учун бу кишлокни «подачи 
кишлок» деб хдм юритишади. Шу сабабдан кишлок уйларида хдм, тор кучалари, бог-чорбогида хам, 
хатто одамларнинг кийинишию туриш-турмушида хам уларнинг касб-корлари мухри босилган. 
Сойнинг уртасидан икки тегирмон сув окиб ётади, ёзнинг жазирама кунларида у куриб хам колади.
Арпалининг одамлари — узбекнинг тугиз уругидан. Маълумки, бу элат бир кадар кайсар ва 
бетакаллуф булади; уларнинг гам-ташвиш, севги саргузаштлари хам узларига хосдир.
* * *
Абрай подачининг угли Абдурасул институтга киролмай, кишлокка кайтиб келди. У отаси сингари 
баланд буйли, кенг ягринли; отда куп юргани учун оёгини кериб ташлайди, овда куп булганидан 
фикрини кул харакати билан хам тушунтириб гапиради.
Абдурасул уч кун уйда булди. Уни кургани олис-якиндан кариндош-уруг, ёр-биродарлари келишди. 
Туртинчи кун уй мехмондан холи булиб, йигит зерикди ва иштонини липпа уриб, сойга тушди. У 
болаликда ёки Тошкент сафари олдидан колдирган аллакандай нарсаларини топадигандек, сойда узок 
кезди-изгиди.
Сойнинг бериги бетига утиб, Хужаназар отанинг кабрига каради. Уни чакалакзор орасидан зурга 
куриб: «У, хароб бупти-ку», деб куйди. Сунг тор кучадан районга катнаб укиган чоглари — бу мозорот 
ёнидан утаётганда оёги учида юрганларини эслади. Хозир сесканмагани учунми, ичида мамнун булиб
яна сув буйига кайтди. Сувнинг кечувига етиб, харсангтошга утирди ва аллакандай аланглаган куз 
билан атрофни томоша кила бошлади.
Шунда орка томондан кадам товушларини эшитди. Бурилиб караб, Бодомгулни курди. Абдурасул 
Бодомгул билан бир синфда укиган, ёшликда иккаласи «бешиккертти» булган, лекин у кизга бепарво 
карар, укишга кирсам, уша ёклик биттасига уйланаман деб юрар эди. «Тошкентдан кунгли колгани» 
учунми, бу умиди барбод булиб, хозир Бодомгул кузига ут булиб куринди. Дархакикат, киз тулишган — 
каргашойи кенг куйлаги хам унинг етилган сумбатини куздан яширолмас эди. Оёгида учи кайрилган 
шиппак, бошида афгоний дурра. «Бу нима килаётган экан хозир?» деб уйлади Абдурасул ва секин 
урнидан туриб жилмайди: — Салом бердик, Бодомой!
Киз йигитга караб кувнаб кулди:
Алик олдик, Расулбой!
Абдурасул Бодом билан хеч качон кул бериб куришмаган эди, шахарнинг таъсири — «маданиятли 
булганини» хозир курсатгиси келдими, кулини чузиб, унга пешвоз юрди. Шунда оёгига чагир тош 
кадалиб, хаккалаб колди, лекин узини дардга бардошли эканини курсатгиси келдими, яна тап этказиб, 
оёгини ерга куйди.
Киз хам унга кулини берди.
Абдурасул Бодомгулнинг бикки-булик бармокдарини уз кафтида сезмади гуё, лекин унинг жуссаси 
узидан бир кадам нарида булса хам, уни чукур хис килди.
— Кани, нима килиб юрибсиз?
Бодомгул чарслик билан жавоб берди:


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
— Бунинг ташвиши сизга тушиб колгани йук, Расулбой! Кдни, узингиз нима иш килиб юрибсиз бу 
ерда? Укишдан хам гуппа йикилиб келибсиз деб эшитдим.
— Э-э, Бодомой! — деди Абдурасул синик жилмайиб. — Подачининг угли институтга кирмайдиган 
замон бупти. Ишонинг!.. Подачи булсанг бупсан-да, деб «икки»ни босди. Чопонни елкага ташлаб, 
хдйдай-бердик буёкка.
— Ажаб бупти! — деб кулди Бодом. — Вактида укинг эди, сандираклаб, ов деб, купкари деб 
юрмасдан. Айб узингизда.
— Энди, айб биздами, бошкадами, утган иш утди.
— Хуш, нима касб киласиз энди?
— Хозирча бекорчилик...
— Подачи булинг! Куй бокинг... Нимаси ёмон?
— Э, сиз хдм гапирасиз-да.
— Отдан тушсангиз хдм эгардан тушманг.
— Бодом.. -Ха.
— Ёшликда бизни.. бешиккертти кип куйишган-а?
— Эсимда йук, — деб кулди киз.
— Эсингизда бо-ор, — деди йигит. — Тугри, унда кичкина эдик. Леки шундай иш булган-да!
— Булган булса, нима кипти энди?
— Нима кипти дейсиз... Мана, ёшимиз хам бир жойга бориб колди...
Бодом унга уткир тикилди:
— Расулбой, тушингизни манави сувга айтинг, тузукми? Мени... бошка деганим бор... — Шундай 
деб киз йулига кетди.
Абдурасул унинг ортидан куз узмай турарди.
— Хай, Бодом! — кичкирди у.
Киз сув юзасига чикиб турган тошлардан юриб, нариги сохилга утгач каради.
— Бодом, мени хафа килма.
— Хафа килсам, кулингдан нима келади? — деди киз.
— Кулимданми... сени олиш келади. Сен... закунний каллигимсан.
— Бекорларни айтибсан! — киз кетиб колди.
* * *
Арпали кишлогининг давоми сой чикиб келаётган дарадан ичкарига хам утади, дара юз кадамлар 
чузилиб сохиллари ёйилиб кетади, сой эса олисдаги арчали тог этагигача боради. Сой буйида бир- 
иккита яланглик бор, шунда хам беш-турт оила туради. Бири — Бодомгуллар хонадони. Кизнинг отаси 
дала коровули. Тур деса турадиган, юр деса юрадиган турик оти бор. Шуни миниб дала айланади. У 
киши Абрай подачи билан эски ошна. Бодомгулнинг онаси бундан беш йил бурун куз юмган...
Бодомгул сой ёкалаб ялангликка етгач, утовлари томон бурилди.
Бу вактда Абдурасул хам мол кийи, таппаси эзгиланиб ётган тор кучадан андак чулокланиб кетиб 
борарди. Чорбоглари деворига етиб, кемтикдан ошиб ухди- Иунгичкапоя пуштасидан юриб, 
айвонларига чикиб борди.
Абрай ака шипда осилган лампочкани тескари бу-раб, чикаролмай кийналар эди.
—Муни тилига тушунасанми, улим? Манави каттаконини куйиб куй, рушан буп турсин! — деди.
Абдурасул лампочкани куйиб, уйга кирди. Унинг авзойидан хафаликни сезган ота хам эргашди. 
Абдурасул курок курпачага утириб, чордана курди. Абрай ака чакмонини ечиб, пойгакка чукка тушди.
— Ха, Расулбой?
— Ота... мени уйлаб куйинг...
Ота унга зехн солиб тикилди-да, секин туриб, эшикдан каради, бакирди:
— Хай, энаси! Берман ке!
Майрам опа, бошидаги путаси эшик тепасига тегмасин учун хам булиб, ичкарига кирди.
— Улингдан ran сура, нима деяпти бу? Майрам опа эри ёнига чункайиб, угли га тикилди:
— Расулжон?


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
— Сура, сура, — кистади ота.
— Сураяпман-ку. Расул?..
— Мени уйлаб куйинглар деяпти улинг! — тушунтирди ота.
Майрам опа мийигида илжайиб, кигизга ёпишган гуруч донасини олиб ташлади, угли га мех,р билан 
бокиб:
— Шундайми, болам? — деди.
— Шу... бизни кичкиналикда... — мижговланди Абдурасул.
Она эрига суяниб утириб олди-да, кулларини силтаб кенг енгини тирсагига туширди.
— Чол, кулингизди кутаринг, овмин денг! — деди.
— Энди... — чайналди Абрай ака.
Абрай ака Хужаназар отанинг мозоридан файз кетиб, ховуз буйи урмонга айланиб колганидан бери 
урфу одат йурикларида уйлаб фикр айтадиган булганди.
— Кутаринг кулни! — кизишди Майрам опа. — Бодомгул буники булмай, кимники булади. У кутиб 
ётибди-ку буни!
— Иуг-а? — деди подачи ичдан мамнун булиб.
— Ха. Рахматли энаси улмасдан бурун кунора шунинг гапини килгич эди. Шералибой хам бир-икки 
марта менга куда деб куйди.
— Овмин булмасам, — деди Абрай ака. Майрам опа фотиха укиб, иргиб турди:
— Мен эртан-мертан уларнинг юртига бораман.
— Мен хам катта-кичик билан маслахат килай булмасам.
* * *
Эртаси куни кечки пайт Шералибой кизи билан утовда бетма-бет утирар, Бодомгул Майрам опанинг 
бугун келиб кетганини билар, шунинг учун диккат, лекин узидан кунгли тук эди. Шералибой 
«янгилик»ни кизига айтолмай, куп андиша килди, хамсоя кампирни чакириб, айттиришни хам уйлади. 
Охири бу фикридан хам кайтиб:
— Кизим, мен сенга ота эмас, энаям буп колганман, шунинг учун баъзи гапни очик айтсам
кунглингга огир олма, — деди.
Тулиб турган Бодомгул хам шу тарзда жавоб берди:
— Булмасам, ота... мен сизга очигини айтаман.
— Баракалло! — Шундай деб, ота кизига хавфсираб каради: — Нима? Эшитдингми? Йук... 
дейсанми?
Киз кип-кизариб эшикка юзланди.
— Айт, болам, Кунглингда армон булиб колмасин.
— Уйлаб колдим-да, ота, — деди киз. — Сиз... мен тарафда булмасангиз, унда нима булади...
Ота бошини эгди.
— Отанг айлансин, узбекнинг гапи битта булади.
— Ундай булса, ота, — киз отасига караб олди, — мениям гапим битта.
— Шошма...
— Айтаберайми?
— Айт-чи.
Киз урнидан турди, керагага рупара булди:
— Ота... мен унга тегмайман!
Шералибой кизига анграйиб караб колди. Сунг:
— Йуг-э, — деди овози титраб. — Бу гапинг бекор гап, болам. Бизнинг лабзимиз бор, жон кизим... 
Мени шарманда килиб куясан... Бир умр улардан кутулмаймиз кейин...
Бодомгул хурсинди:
— Шу ерга келганда, ота... сиз менга оналик килолмадингиз. Энам оз булсаям раъйимга карар эди... 
Майли, икки кун мухдат беринг булмасам.
Ота урнидан турди:
— Уйлаб ол, уйлаб ол. Лабзидан кайган кавмидан кайтган булади, болам.. — деб чикиб кетди.


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд

Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish