Сайланма. Шукур Холмирзаев. 1-жилд шукур холмирзаев


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/124
Sana14.06.2022
Hajmi5,82 Mb.
#668123
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   124
Bog'liq
True

САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
бошкоронги, тагин боласи тушиб, балога колиб юрманг!
Бобо иягини лула болишга куйиб жимиди.
— Ха, ота? Нимага индамайсиз? — деди Бакир.
— Э, учиб кетади-е, углим... Курксанг, болахонада ёт! — деди у ва хотинига тунгиллади: — Уйга 
жой солиб бер.
Она уйкули кадам босиб, довдираб зинадан боло-хонага чикар экан, Бакир:
— Хдйронман, — деб мингиллади ва яна кулоги динг булди.
Шунда ёнгок шохи каре этди, «их,» деган овоз келди. Хамма уша ёкка кулок тутди. Жимлик. Кейин 
ёнгокдан кимдир тап этиб, узини ерга ташлади-да, девор томон чопди, нари ёкка гуп этиб тушди.
— Бу... Холик артист, ота, — деди Хам дам. — Аламидан шундай киляпти.
— Йуг-э? -Ха.
— Чакир уни булмасам, уйига бориб юрадими?
— Э, боради... Кетди.
— Вийй, — деб колди кампир.
Бакир тушиб, жойига бориб ётди, ой тепага келганида уйку элитди уни. Туш курди: тушида Холик 
укки киёфасида эмиш... Гулдираб уйгонди.
Эртасига Бакир опасининг уйига йул олди, дарвозасига етганда, томда олмакоки супураётган Холик 
уни куриб, сакраб пастга тушди-да, севимли чангалзори томонга кетди.
Бакир хдм уч кундан кейин шахдрга жунади.
1972


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
ОРА 
ЙУЛ
Кишида шундай холат пайдо булади: атрофингдаги нарсалар сени каноатлантирмай куяди, баридан 
зериккандай хис киласан узингни; ишингдан хам, уйингдан хам, шахрингдан хдм, хаттоки, сени уйингга 
элтадиган асфальт йулингу сен катнайдиган транспорт воситаларидан хам кунглинг совиб кетади. Бунга 
арзимас бир нарса хам сабаб булиши мумкин. Шунда биров ичади, биров томошага тушади, биров 
овга...
Мен худди шундай холатга тушибг Термиз томонга кетаётган эдим. Йул Эски Термиз вайронлари 
ёкалаб утиб, шахарга киради. Янги Термизнинг хозир биз куриб, яшаб турган йигирманчи аср 
шахарларидан фарки йук... Шу вайроналар ёнидан автобусдан угиб кетаётиб, кунглим бирдан тулишиб 
кетди. «Тухтатинг!» дедим шофёрга. Шофёр хайрон булди, тухтади. Мен пастга тушдим. Албатта, у 
менга бирор шубха билан караган булиши мумкин, негаки, йулнинг бир томони чексиз кум барханлари 
булиб, бир томони вайроназор, унинг четидан Аму утади. Амунинг нари бети Афгонистон, хорижий 
юрт... Йулдан чикиб, букчайиб усган жийда остига бордим, чекиб бир оз утирдим. Кдршимдаги улкан 
чолдеворларга, азамат пахсаларга караб турарканман, бу маконнинг тарихи хакида укиганларим, 
юрагимга урнашиб, унинг бир булаги булиб колган мозий манзаралари мени ураб-чирмаб олган эди. 
Беихтиёр урнимдан туриб, уша вайроналар сари йул олдим. Назаримда, мен уша ёкка бориб, оркага 
кайтмайдиганга ухшар эдим. Кетяпман, чолдеворларгача бир неча гектар яланг майдон ястаниб ётибди, 
бу ерда явшан ва янтоклар усади, улар хам ёзнинг жазирамасида ковжираб битган. Лекин улар тагида 
ердан уч-учлари чикиб турган, мен учун кадрли нарсалар бор: сопол синиклари, гишт парчалари. Булар 
кадим кошоналар, идишлар колдиги. Тарихдан билишимча, бу шахардаги гуркираган хаёт мугул 
боскинидан кейин сунган. Бир тарихчи дустимнинг таърифича, эхтимолки мана шу сопол синиклари, 
гишт парчаларида уша, нон пиширишни билмаёк одам улдиришни урганган мугул отликларининг 
тамгалари бордир? Майдон метиндек исиб кетган экан, чолдеворларга етгунча чанкадим. Лекин илож 
канча? Деворларнинг устини, улар орасини хам кучма кумлар босиб кетган. Юриш огир. Чет-четдан, 
сакраб-сакраб, гох тиззадан кум кечиб, гох деворлар усти билан кетавердим. Бу ерлар хам иссик, 
атрофимда каноти саргиш афгон чумчуклари куп, деворлар ковагини ин килган. Хднсираб-халлослаб, 
бу машъум макондан хам чикиб олдим. Яна яланглик бошланди. Шу ерда тухтаб, бу ёкка нима учун 
келганимни эсладим, сабабига тушунолмай турган эдим, олисда — дарё буйида кутарилиб турган 
корамтир тепага кузим тушди. Х,овликиб кетдим: ахир бу тепанинг остида икки минг йил бурун 
курилган бутпарастларнинг ибодатхонаси бор! Бу ибодатхона нак Кушонлар хукмронлиги даврида 
курилган, чунки уша вактда будда дини бу улка учун хам давлат дини, деб эълон килинган. Уч-турт юз 
йил давомида будад бу ерда хоким дин саналган. Бу орада Термизнинг узидан бутпарастликни таргиб 
килувчи кохинлар етишиб чиккан, ушалар ёрдамида бу дин Хитойга, ундан Японияга утган. Империя 
инкирозга юз тутгандан кейин, будданинг хам путури кетиб, уРнини ерлик халклар дини 
зардуштийликка яна бушатиб берган. «Кора тепа, Кора тепа!» дея илдамлай кетдим. Бундай вактда 
кузга йул куринадими! Бирпасда тепанинг остига етдим, унга завк-шавк билан тикилдим. Мен 
динпараст эмасман, лекин инсон заковати яратган хамма нарсани хурмат киламан. Будпарастлик эса 
Кушонлар даврида давлат дини деб эълон килингач, у хинд санъати-маданиятининг хам Урта Осиёга 
таркалишида ижобий роль уйнаган. Аста-секин тепага кутарилар эканман, куз олдимда ибодатхонанинг 
кадимги куриниши намоён була борди. Х,индистондаги куплаб ибодатхона горларда курилган, бу 
ибодатхона хам ушаларга такдидан бино килинган, лекин ибодатхонанинг курилишидан тортиб, расм- 
ру су мл ар, ундаги хайкалларгача ерлик хал к анъаналарига буйсундирилган албатта! Тепага чиккан 
еримда археологлар казиган арикка дуч келдим, четдаги кум босган мармар таккурсига кузим тушди. 
«Так-курси!» Шубхасиз бу таккурсининг устида азамат колонналар — устунлар хам турган, у устунлар 
албатта Рим, Искандария, Афина шахарларидаги машхур устунларга ухшаган. Чунки Кушонлардан 
илгари бу юртни забт этган греклар санъати таъсири хам колган-да!.. Шу устунлар оралаб-оралаб 
грекларникидан фарк килувчан кулох ва уларнинг ёпинчигига ухшаш кийим кийган кишилар юрган. 
Уларнинг бир хили эрон тилида, бир хили эса санскрит тилида гаплашган. Купчилиги кушон тилида 
сузлашган. Кушон тили! Тиллар хам узгарар экан, хозирги замоннинг манман деган олимлари хам у 
тилда битилган ва худди шу ибодатхонадан топилган хатларни тулик укиб чика олгани йук, уларнинг 
алфавита хам галати булган. Мен арик ёкалаб, ибодатхонага олиб тушадиган гор огзига етдим. Шунда



Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish