Сайланма. Шукур Холмирзаев. 1-жилд шукур холмирзаев


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд КАЙТИШ



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet97/124
Sana14.06.2022
Hajmi5,82 Mb.
#668123
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   124
Bog'liq
True

1975


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
КАЙТИШ
Кумрихон опа етмиш ёшдан ошиб колди. У давладан пенсия олади, эпизодик ролларда чикиб 
тургани учун театр хдм ойлик тулайди.
Умрининг кирк икки йили шу театр даргохдда кечди. Бир замонлар опа урта буй, тулагина, гажак 
куйган кизча эди. Уша кезларда донги Догистонга кетиб, шу киши уйнагани учун хдм театр га 
томошабин ёпирилиб келган пайтлар куп булган. Айникса уруш йилларида жуда машхур булиб кетган 
эди.
Мана, йиллар утди. Актриса кариди. Ёшлар етишиб чикди. Бир замонлар у уйнаган ролларни 
бошкалар уйнай бошлади. Опа энди онда-сонда кампирлар ролида чикади, шунда хдм кампирлар 
иштирок этадиган пьеса булса. Бошка вактларда опа одати буйича хдр куни соат унда театрга келади. 
Коровулдан тортиб бош режиссёргача олдига бориб сурашади.
Кумрихон опани театринг ёш актёрлари хурмат килишади. Эхтимол, уни хурмат килмайдиганлар 
хдм бордир. Лекин театрнинг ёзилмаган конун ва ахлок кодексига биноан опа билан куюк сурашадилар. 
Албатта, опага ачиниб карайдиганлар хам йук эмас, лекин улар хдм бу холни билдиришмайди унга.
Бир кун опа уша кенггина залда утирган эди, рупарасида хдр хил мавзуларда чугурлашаётган 
артистлар орасида театрнинг ёш режиссёри Ботирхон Зокирхонов пайдо булди-да:
— Х,озир читка булади... Сен, сен, сиз, сиз хдм читальний залга киринглар! — деди.
Опанинг кулоги динг булди. Канака пьесани укишаркан? Унга хдм биронта роль чикиб колармикан?
Ботирхон эшикдан муралади, тагин кимнидир чакирди-да, шошилинч сигарета тутатди ва бурчакда 
урнидан туриб, поддан сумкачасини олаётган опага каради:
— Сиз хдм боринг!
Кумрихон аянинг юраги гурс-гурс уриб кетди: мен хдм бораман экан...
У киши жилмайиб, режиссёрга якинлашди. Лекин Ботирхон сигаретани буркситиб, йулакка кирди. 
Опа йулак эшигига етганда, режиссёр чап томондаги зинанинг ярмисига чикиб борган эди. Кумрихон 
опа хдм алпанг-талпанг йулакка утди. Ён томондаги баланд тошойна олдида тухтаб, ёнверига зимдан 
караб олгач, румолини тузатди. Кулогига осилиб тушган оппок соч толаларини румол тагига тикиб, 
каддини алланечук ростлади.
Опа пьесалар укиладиган залга кирганида, режиссёр турдаги духоба сирилган тугарак стол бошида 
оёкларини чалиштириб утирар, унинг ёнида тепакал ёшгина бир йигит хдм бор эди. «Драматург уша 
булса керак», деб уйлади Кумрихон опа ва утиргани жой излади. Стуллар банд эди, опанинг хурмати 
учун иккита йигитча урнидан турди. Шунда опа Ботирхоннинг овозини эшитиб колди:
— Опа, буёкка утинг!
Шундай деб у иргиб турди. Пианино ёнида утирган кизга эгилиб шивирлади: «Пастга утинг. 
Опанинг кулоги огир, пьесани яхши эшитиши керак». Киз турди. Кумрихон опа келиб, кизга рахмат 
айтди. Юраги хдмон гуп-гуп ургани куйи стул га чукди.
Режиссёр урнидан турди:
— Янгипьеса укиймиз. Мана, ёзувчимиз... Бизга яхши пьеса олиб келганлар. Бунинг учун рахмат. 
Хуш, сирасини айтганда, бу асар узимизнинг театрда етилган. Диккат билан эшитайлик... Опа, якинрок 
утиринг!
Ёш режиссёрнинг Кумрихон опага ортикча эътибор килаётгани узга артистлар назаридан четда 
колмади, албатта. Уларнинг аксарияти, «опага роль беради» деб уйлашди.
Одатда режиссёрлар роллар таксимотини сир тутишади.
Пьеса укилди... Унда Улуг Ватан уруши йилларидаги битта узбек оиласида кечган вокеалар хикоя 
килинар, эри харбийга кетиб, корахат олган келинчак кайнонасининг кистовларига хам карамай, уйдан 
кетмай утирар, окибат — эри кириб келар, ана шу жараёнда кахрмонлар дунёси очилиб колар эди.
Асар Кумрихон опага у кадар янгилик булиб туюлмади.
Унинг узи асардаги кайнонага ухшаб кетар, иттифоко, узининг углидан хам корахат келган эди. 
Фарки — Кумрихон опанинг угли урушдан кайтмаган, келини хам ундан изн кутмай кетиб колган эди.
— Хуп, калай энди? Ким гапиради? — деди Ботирхон. — Бемалол. Асар хали яна ишланади. 
Маслахатларинг фойдасиз кетмас. Ким сузлайди?
Беш, олтита ёши улуг артистлар уз фикрларини билдиришди Драматург билан режиссёр баъзи


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
фикрларни дафтарга ёзиб олишди.
— Хуш, энди роллар таксимотини укиймиз. — Ботирхон бир нафас сукут килди-да, чикиб, урта 
яшар, оксоч бош режиссёрни бошлаб келди. — Суз Кобил акамизга!
Кобил Кодиркулов жилмайганча куйнидан икки варак когоз чикариб, тавозе билан роллар кимларга 
берилганини укий бошлади:
— Кайнона... Кумрихон Аълоевага...
Шундан кейин Кумрихон опа нималар дейилганини эшитмади. Юраги тухтаб колгандек, узи 
паришон эди.
У беш йилдан буён янги роль уйнамаган эди! Беш йилдан буён армонда эдики, бу алам-укинч опани 
тобора каритиб бормокда эди.
Актёрларга жавоб берилди. Зал бушай бошлади. Режиссёр Кумрихон опанинг ёнига келди:
— Хуш, опа, ролингиз калай?
Кумрихон опа урнидан каловланиб туриб кетди. Худди шох хузурига кириб колган канизакдай 
кулларини куксига куйиб:
— Рахмат, болам, рахмат, — деди ва куллари бирдан калтиради, кузлари йилтиради. — Болам! — У 
титраб-какшаб режиссёрнинг елкасини силади. Режиссёр энгашди. Опа унинг пешонасидан упди. — 
Мингга киринг, болам!
Ботирхон опанинг дардини яхши биларди.
— Х,ечкиси йук... буёги узингизга! — деди. — Эртадан репетиция!
— Хуп, болам, хуп.
Эртаси Кумрихон опа туккизда театрга етиб келди. Х,али рахбарлар хам келишмаган, дарвозахонада 
коровулдан булак киши йук эди.
— Ассалом алайкум, — деди опа.
— Э, келинг, опа! — деди коровул. — Чой кайнаяпти.
— Рахма-ат.
Опа ичкарига кириб, газ плита ёнидаги курсига чукди. Кулларини тиззасига куйиб, очик деразадан 
ташкарига разм солди. Гулзордаги атиргуллар барк уриб очилиб турар, наридаги ишкомдан ток 
барглари учиб тушар эди.
Кумрихон опа учун театрнинг мана шу коровулхонаси хам азиз! У киши вакт-бевакт тенгкур 
актёрлари билан шу ерга кириб утиради. Кари коровул тайёрлаган кукчойдан ичади.
— Утиринг, опа.
— Хозир келаман.
Опа ташкарига чикди. Театрнинг ховлиси кенг. Одокда бог. Унг томонда театр биноси, унинг 
кичкина эшиги. Кумрихон опа ичкарига кирди. Димогига ута таниш хидлар — жихозларга урнашиб 
колган грим хиди, ёгоч хиди урилди. Опа йулакка утди. Йулакка караб очиладиган эшикдан супуриб 
куйилган айлана сахна ва пастдаги кенг залу ундага бехисоб стуллар яркираб куринар эди.
Опа йулакнинг у бошига бориб келди. Бу бошига караб юрди, директор кабинета эшигини очмокчи 
булди — хал и берк экан.
Опа ташкарига чикди. Театрнинг ёш директори янги «Жигули» машинасидан тушмокда эди. Айни 
чокда режиссёрлик киладиган бу йигит театр даргохида катта булган, опанинг шогирдларидан.
Улар куришишди.
Кумрихон опа тагин коровулхонага борди ва бир кунгли узига янги роль берилганини айтгаси келди. 
Бирок томошаларни куравериб, актёрлар уйинию спектакль мазмунига бахо беришда манман деган 
театршунос даражасида булган кекса коровулга бу тугрида огиз очмади.
Сал утмай, театр ховлиси, йулаклар гавжум булиб колди. Куришишлар, кувнок чехралар ва албатта 
таш-вишли шивир-шивир, аллакимдан нолишлар...
— Асар мазмуни сизларга маълум, — деди Ботирхон уйновчиларни пьесалар укиладиган ва купда 
репетициялар утказиладиган кичкина хонага бошлаб киргач. — Жим, уртоклар! Жим! Вактимиз зик... 
Пьесани пиширамиз деб куп вактни утказиб юбордик. Кумрихон опа, — опага мурожаат килди у. — 
Юкнинг купи сизга тушади. Билдингизми?
Кумрихон опа кеча уйига боргандан кейин хам куйилажак асар мазмуни ва уз роли устида куп 
уйлаган, лекин асарга муносабати узгармай колган — асар узига таниш, уз ролини уйнаш узидан куп


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
мехнат талаб килмайдигандек эди.
— Ха, болам. Жуда масъулиятли роль, — деди Кумрихон опа.
— Собиржон, роллар тайёрми? Олиб келинг! Менга кулок солинглар! Асарнинг мазмунини айтиб 
бераман, яна... Кейин хар битта образда тухталамиз. Биласизлар-а? Иш принципи хар галгидай. Кимки 
машгулотга кечикадиган булса, айтилган ишни вактида кила олмаса, хозир айтиб куя колсин. Кейин 
жанжаллашиб юришга вактимиз булмайди! Кули дан рол ни олиб куя коламиз!
Актёр зоти борки, куни театрда кечар экан, сахнага чикишни, режиссёр роль беришини истайди!
Театрга борганингизда, биронта хафакон артистни учратиб колсангаз, суриштиринг, унинг дарди 
роль устида булади — ё режиссёрдан нолийди, режиссёр узини хушламаслигани айтади, ёки театр 
маъмурия-тидан норози, хеч булмаса, уз партнёридан.
Режиссёрнинг сунгги гапидан кейин артистлар хушёр тортишди, кийшикрок утирганлари хам унга 
унгланиб юзларига жидлий туе беришди.
— Опа! — Режиссёр асар мазмунини кискача килиб айтиб бергач, тагин Кумрихон опага мурожаат 
килди. — Куриб турибсизки, ролингаз огир... а?
Энди Кумрихон опа уз роли хакида гап купайиб кетганиданми, сезиларли хавотирга тушган эди. 
Кузларини пирпиратди:
— Ха, ха, болам.
— Унинг мохияти шундаки, опа, — Ботирхон стулдан туриб, пианино кошида нари-бери юра 
бошлади, — бунда сиз Улуг Ватан уриши йиллари фронт оркасида колган узбек аёллари сиймосини 
яратасиз! Масъулияти шунда... Бунинг устига, сиз хакикий она ва хакикий кайнона сиймосини яратиб 
беришингиз керак. Бу асардаги вокеалар сизга таниш булса керак? Уруш йилларини эсланг-чи?
Артистлар дув 

Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish