Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

diabetes mellitus
deb nom berilishiga xuddi shu glyukozuriya sabab 
bo‘ lgan (lotincha 
diabetes -
orqali o ‘taman, 
melle
- asal degan 
so‘zlardan olingan). K asallikning bu nomi shifokorlar siydikni tahlil 
qilib turib, mazasini ta’tib ko‘ rishadigan vaqtlarda qo‘yilgan.
Giperglyukozemiyaning asosiy sabablari:
1. 
Glyukoza mushaklar ishlashi, jig a r va mushaklarda glikogen 
zaxirasini hosil qilish hamda jig a r va yo g‘ to‘qim asida yo g ‘ lar 
sintezlanishi uchun ishlatilm aydi (yoki cheklangan miqdorda 
ishlatiladi), o‘z navbatida buning sabablari quyidagicha:
a) 
insulin yetishm ovchiligi tufayli GLYuT-4 miotsit va 
adipotsitlar membranasiga o‘tm aydi va ulaming glyukozadan
3 1 9

---

foydalanishi cheklanadi;
b) 
insulinning past konsentratsiyasi va glyukagonning yuqori 
kon- sentratsiyasida glikogensintaza fosforillangan nofaol holatda 
bo‘ ladi;
c) jig ard a slyukoza yogdar sintezi uchun saii bo Imaydi, chunki 
glikoliz fermentlari va piruvatdegidrogenaza nofaol holatda bo ladi, 
natijada glyukozaning atsetil-KoAga aylanishi tormozlanadi, atsetil- 
KoA yetishm aganda y o g ‘ kislotalari ham sintezlana olmaydi.
2. 
A m inokislotalar va glitserindan glyukoza sintezi glyukoneo- 
genez jarayon i aktivlashadi.