Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

Gipotalamus
Gipotalamik gormonlar 
^rilizing-faktQrlar)
Portal 
Neyro- 
tomirlar 
fizin
|
k r f
1|TR Pj fSR Fl 
SIF
[PRF FR 
PIF
f
J
[O i l
........................V I
r 
'r
TT.
11
Gipofizning 
lt....orqa b °‘la^i_— 1{
Gipofizning old boMagi 
1
\
...... 1 ............u
Oksi-
•tosin
Vazopressin
Silliq
mushak,
sut
bezlari
Arteriolalar
Buyrak
usti
bezlari
Barcha a’zo 
va to'qimalar
STG
Prolaktin
FSG, LG
O'sayot- 
gan a’zo va 
to*qimalar
Sut bezi
LG, FSG
Qalqonsi- 
mon bez
'
i 
U™8‘- 
don
jTuxunidon
1
Bachadon
Prostata, urug'don 
pufakchalari
9.9-rasm.
M arkaziy nerv sistemasi va g‘ m oral sistema 
o‘ rtasidagi bog‘ liqlik
273

---

Aksincha, gipofiz gormonlari sekrctsiyasini pasaytiruvchilar 
esa 
statinlardeb
nomlandi. Shunday qilib. gipotalamus gormonlari 
alohida a ’zolar, to‘qim alar va butun organizmning biologik 
funksiyalarini gormonal y o ‘ l bilan boshqarishda m arkaziy o‘rinni 
egallaydi. Hozirgi vaqtgacha gipotalamusda 7 liberin va 3 statin 
topilgan, xususan: kortikoliberin, tiroliberin, lyuliberin, foil iliberin, 
somatoliberin, prolaktoliberin, melanoliberin hamda somatostalin. 
prolaktostatin va melanostatin (9.1-jadval).
9. l-jadval
G ipotalam us gorm onlari
Eski nomi
Qisqartmasi
Tavsiya qilinadigan 
noini
K ortikotropin-rilizing-faktor
KRF
K orlikoliberin
T ireotropin-rilizing-faktor
TRF
Tireoliberin
G onadotropin-rilizing-faktor
GRF
Gonadol iberin
F o llikulstim ullovchi rilizing faktor
FRF. FSG -R F
Fol 1 i 1 iberin
Som atotropin-ri lizing-faktor
SRF
Som atoliberin
Som atotropiningibirlovchi faktor
SIF
Som atoslatin
Prolaktin-rilizing-faktor
PRF
Prolaktol iberin
Prolaktiningibirlovchi faktor
PIF
Prolaktostatin
M elanotropin-ri lizing-faktor
MRF
M elanoliberin
M elanotropiningibirlovchi faktor
MIF
Melanostatin
Toza holatda 5 ta gormon ajratib olinib, birlamchi strukturasi 
kim yoviy sintez y o ii bilan tasdiqlangan. Gipotalamus gormonlarini 
ajratibolishdagiqiyinchilik,ulam ingto‘qim adagi pastkonsentratsiyasi 
bilan bogfiiq. 1 mg tiroliberin olish uchun 5 mln ta qo‘ydan olingan 
7 t gipotalamusni qayta ishlash talab qilinadi.
Gipotalamusning hamma gormonlari ham gipofizar gormonlar- 
ning biriga mutlaq spetsifik emas. Xususan. tireoliberin nafaqat 
tirotropin, balki prolaktin sekretsiyasini ham oshiradi, lyul iberin 
esa lyuteinlovchi gormon bilan birga follikulstim ullovchi gormon 
sekretsiyasini ham kuchaytiradi.
274

---

Gipotalamusning barcha gormonlari tabiatan kichik molekulali 
peptidlardir. Ular oligopeptidlar deyilib, ulaming hammasini ham 
aminokislota tarkibi va birlamchi strukturasi m a’ lum emas.