Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

antimetabolitlar
deyiladi. Masalan: suksinat va 
suksinatdegidrogenazadan iborat sistemaga uchinchi bir komponent 
malonat qo‘shilsa, fermentativ reaksiya tormozlanadi. Malonat 
struktura jihatidan suksinatga o ‘xshashdir:
COOH - CH2 - CH2 - COOH 
COOH - CH, - COOH 
Suksinat - metabolit 
M alonat - antimetabolit
Shunga ko‘ra, malonat suksinatdegidrogenaza bilan birikib uni 
ingibitsiyalab qo‘yadi:
Hozirgi vaqtgacha m a’lum boHgan antimetabolitlar quyidagi 
g ‘ruhlarga 
boHinadi: 
antivitaminlar 
(dikumarol, 
oksitiamin, 
dezoksipiridoksin va boshqalar); antigormonlar; antimediatorlar; 
antifermentlar; antiaminokislotalar; antipurinlar; antipirimidinlar; 
antikoag‘lyantlar va boshqalar.
Tibbiyotda antimetabolitlar moddalar almashinuvi regiyatorlari 
va 
dori 
vositalari 
sifatida 
foydalaniladi. 
Masalan: 
oksma 
ximioterapiyasida qo‘llaniladigan 6-merkaptopurin, aminopterin, 
metatreksat - folat kislotasi, geparin - vitamin K, avidin - vitamin
H, sulfanilamid preparatlari — paraaminobenzoy kislotasi (PABK) 
antimetabolitlaridir:
2 1 9

---

7.9. B a ’zi am inokislotalarning almashinuvi
M etionin, 
serin 
va 
glitsin 
almashinuvi. 
Metionin 
almashinib boMmaydigan aminokislota b o ‘ lib, faol metaboliti 
-C-adenozilm etionin. 
Bu moddadan metil g ‘ruhining ajralib 
chiqishi natijasida S-adenozilgomotsistein hosil bo‘ladi. S-C 
bog‘larining gidrolizlanishi uni 
L-gomotsistein va adeninga 
parchalaydi. 
Gomotsistein 
serin 
bilan 
birikishi 
sistationni, 
uning gidrolizlanishidan esa gomoserin va sistein hosil bo‘ladi. 
Gomoserin gomoserindezam inaza fermenti ta’sirida a-ketobutiratni, 
so‘ng propionil-KoAni hosil qiladi. Sisteindan koferment Aning 
tioetanolamin fragmenti va taurin hosil bo‘ladi:
n h
,*
hîc
''s^CH^ cHrCH"Ç 0 
o
I , ATT
I'» - Fn + PF 
S -ad en o zil L -m etionin 
A kseptor
h*- C H j-ak sep to r 
S -adenozil L -gom osistein
S*. A denozin
NH,*
CfK 
CH