Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

Lipoproteinlipazanin g ( L P L ) X M g a ta’siri. 
Qonda X M tarkibiga 
kiruvchi uchatsilglitserollar L P L fermenti ta’ sirida gidrolizlanadi. 
L P L
qon 
tomir 
kapillyarlari 
devorini 
qoplovchi 
endotelial 
hujayralar yuzasida joylashgan geparansulfat (geteropolisaxarid) 
bilan bogMangan. L P L y o g ‘ molekulalarini glitserol va 3 molekula 
y o g ‘ kislotasigacha gidrolizlaydi. X M yuzasida L P L faolligi uchun
130

---

2 omil mavjud - apo C -Ii va fosfolipidlar. Apo C-II bu fermentni 
faollaydi, fosfolipidlar esa fermentni X M yuzasi bilan bogManishida 
qatnashadi.
L P L ko'p to‘ qimalar hujayralarida sintezlanadi: y o g ‘ , mushak, 
o'pka, taloq, sut hosil qilayotgan sut bezi hujayralarida. Turli 
to'qimalardagi L P L izofermentlari K m (M ixaelis koeffitsiyenti) 
qiymati bilan farqlanadi: y o g ‘ to‘ qimasi LPLsi yurak L P L ga
nisbatan 10 marotaba yuqori K m qiymatiga ega, shuning uchun 
absorbtiv davrda y o g ‘ to ‘ qimasida X M yogTarining gidrolizi sodir 
bo‘ ladi. Y o g ‘ kislotalari adipotsitlarga kiradi va y o g ia r sintezi 
uchun ishlatiladi. Postabsorbtiv davrda y o g ’ lar miqdori qonda 
kamayganda yurak mushagi L P L si kam miqdorda bodgan ZJPLP 
tarkibidagi y o g ia r gidrolizini davom ettiradi va y o g * kislotalari 
bu to‘ qimada, qonda y o g ia r miqdori juda past bo‘ lgan vaqtda, 
energiya manbayi sifatida ishlatiladi. L P L jigarda bo‘ lmaydi, lekin 
bu a’ zo hujayralari yuzasida boshqa ferment - jiga r lipazasi bor, u 
yetilgan X M ga ta’sir etmaydi, lekin ZJPLPdan hosil bo‘ lgan O P Z L P
y o g ’ larini gidrolizlaydi.
Y o g ‘ kislotalar, glitserol va qoldiq xilomikronlaming taqdiri
L P L ta’ siri natijasida X M y o g ’ laridan y o g ’ kislotalar va glitserol 
hosil boiadi. Y o g 4 kislotalarining asosiy qismi to‘ qimalarga kiradi. 
Absorbtiv davrda y o g ‘ to ‘ qimasida y o g ‘ kislotalari uchatsilglitserollar 
holatida 
depolanadi, 
yurak 
mushagi 
va 
ishlayotgan 
skelet 
mushaklarida energiya manbayi sifatida foydalaniladi. Y o g ’ lar 
gidrolizining boshqa mahsuloti glitserol suvda yaxshi eriydi, jigarga 
transport qilinadi, u yerda absorbtiv davrda yogMar sintezi uchun 
foydalanilishi mumkin.