Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari

maxsus  moslamalarga  o’rnatib  ishlov  berish

.  Bu 

usuldan  foydalanilganda  maxsus  moslama  yordamida  detalga  kesuvchi 

asbobga 

nisbatan 

aniq 

holatda 

beriladi. 

Maxsus 

moslamalardan 

foydalanilganda  zagotovka    avvaldan  chiziqlar  o’tkazish  uni  dastgohga 

O’rnatishda sozlash ishlarini bajarish kerak emas. 

Maxsus  moslamalar  yordamida  Detalning  dastgohga  O’rnatish  tez  va  oson  bajariladi. 

Moslamalardan foydalanishning maqsadga  muvofiqligi donali va kichik seriyali ishlab chiqarish 

sharoitida  ko’rib  chiqilishi  mumkin.  Ko’p  seriyali  va  yalpi  ishlab  chiqarish  sharoitida 

moslamalardan  foydalanish  majburiy  ko’rinishga  ega.  Aks  holda  ishlab  chiqarish 

samaradorligini  oshirishga  erishish  mumkin  emas.  Bu  ishlab  chiqarish  sharoitlarida  har-bir 

operatsiyani bajarish uchun alohida moslama loyihalashni taqozo qiladi. 

Maxsus moslamalarda detallarni bazalash uchun o’rnatish yuzalari nazarda tutiladi. 

Qattiq  jismlar  mexanikasidan  ma’lumki,  ular  fazoda  oltita  erkinlik  darajasiga  ega.  Bu 

ixtiyoriy tanlangan uchta o’zaro perpendikulyar X, Y, Z o’qlar  bo’yicha  ilgarilanma-qaytma va 

shu o’qlar atrofida aylanma harakatlardan iborat (2-rasm). 

Detalning har bir erkinlik darajasini yo’qotish uchun uni ma’lum bir qo’zg’almas nuqtaga 

qisish  (jipslash)  kerak.  Bu  nuqtalar  o’z  navbatida  moslama  yoki  dastgoh  stolining  qo’zg’almas 

nuqtalari  bo’lishi    mumkin.  Har  bir  qo’zg’almas  bir  nuqtali  tayanch  detalning  bitta  erkinlik 

darajasini yo’qotadi. Detalning barcha oltita erkinlik darajasini yo’qotish, uni