Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari

sxemalari;

 

a — 

kesiladigan detalning va frezaning o‘qlarini siljitish 

orqali

 

Rezba kesish; 

b - 

simmetrik 

profilli freza yordamida Rezba kesish; 

v 

— simmetrik bo‘lmagan profilli freza yordamida Rezba kesish 

Rezba  frezalash  dastgohlarida  diskli  frezalar  yordamida  Rezba  kesishda  asosiy  vaqt 

quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 

3

2

1

t

t

t

t

ac







 

bu yerda: 

1

t

, 

— 

birinchi o‘tishdagi kesish vaqti; 

2

t

 — 

ikkin-chi o‘tishdagi kesish vaqti; 

3

t

— uchinchi o‘tishdagi kesish vaqti. 

Har bir o‘tish uchun kesish vaqti alohida aniqlanadi, chunki har bir o‘tish uchun kesish 

chuqurligi, minutiga su rish va kesish har xil bo‘ladi. 

Har bir o‘tish uchun kesish vaqti quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 

]

[

cos

)

(

мин

g

i

S

d

S

n

l

l

l

t

M

чик

кес

a

a

















 

bu  yerda 

a

l

  —  rezba  uzunligi,  mm; 

кес

l

  —  disk.li  frezaning  kesib  olish  uzunligi  mm; 

чик

l

  diskli  frezaning  kesib  chiqish  uzunligi,  mm  (  rezbadan  o‘tib  ketsa,  Rezba  qadamining 

3

1





чик

l

 

  rezbaga  tiralsa 

0



чик

l

) 

d

— 

kesila-digan  Rezbaning  tashqi  diametri,  mm; 

$

g

  — 

rezba qadami, mm; 



— 

kesiladigan detalg rezbasi ariqchalarining  qiyalik burchagi gradusda; 

M

S

— 

kesiladigan detalga tashqi aylanasi bo‘yicha minutiga surish, mm/min; 

i

 — 

o‘tishlar soni; 

n

— 

rezbadagi kirimlar soni. 

ф

z

M

n

S

S





 

---

bu yerda 

z

S

 — 

rezba kesuvchi frezaning bitta tishiga to‘g‘ri keladigan surish, mm; 



z

rezba kesuvchi freza tishlari soni; 

ф

n

- 

rezba kesuvchi frezaning minutiga aylanishlari soni; 

D

n

ф





1000



 

bu yerda 



-

 

kesish tezligi, m/min; 

D

-

 

freza diametri mm. 

Diskli frezaning kesib chiqish uzunligi 

кес

l

 , uni taxminan, quyidagi formula yordamida 

aniqlash mumkin:    

]

[

,

)

(

мм

t

D

t

l

кес







 

bu yerda 

t

 — 

Rezba chuqurligi, mm. 

Ikkinchi usul — guruhli frezalar bilan frezalash mayda qadamli qisqa rezbalarni olishda 

qo‘llaniladi (10.4a-rasm —tashqi rezbalarni frezalash, 10.4b-rasm 

— 

ichki rezbalarni frezalash). 

Guruhli  freza  (ba’zida  taroqli  deb  ham  ataladi)  bitta  qisqichga  yig‘ilgan  diskli  frezalar 

guruhidan iborat bo‘ladi. Freza uzunligi, odatda, frezalanadigan rezba uzunligidan 2-5 mm katta 

olinadi. Guruhda freza rezba kesish uchun detalg o‘qiga parallel o‘rnatiladi. Detalning bir marta 

to‘liq aylanish vaqtida guruhdi freza Rezba qadamiga teng bo‘lgan masofaga siljiydi. 

Rezba  frezalash  dastgohlarida  guruhli  frezalar  yordamida,  rezba  kesish  uchun  asosiy 

vaqt  quyidagi  formu-la  yordamida  aiikdanadi,  bunda  detalg  bir  marta  aylanadi  va  kesib  olish 

koeffitsiyenti 1,2 ga teng, o‘tishlar va kirimlar soni birga teng bo‘ladi: 

]

[

2

,

1

мин

S

d

t

M

a





 

10.4-rasm. Frezalar guruhi 

Rezba frezalash sxemalari: 

a — 

tashqi Rezbani; 

b — 

ichki Rezbani